Klasik bale, vücut yoluyla sergilenen artistik bir anlatımdır ve bir takım fiziksel uygunluk gereksinimlerine sahip olunması gereken bir etkinliktir. Bu gereksinimlerin yerine getirilmesi ve dansçının kariyerinin gelişimi ya da ilerlemesi spor bilimlerinin araçlarına başvurularak sağlanabilir. Çünkü dansçının aerobik dayanıklılığının gelişimi için yalnızca bale sınıf eğitimi, provalar ya da sahne performansının yeterli olmadığı, yapılan araştırmalar sonucunda ortaya çıkmıştır. Dansçıların kas kuvveti değerleri, vücut yağ yüzdesi ve vücut ağırlıklarının ortalama değerden düşük olduğu ortaya çıkmakla birlikte bale dansçılarının beslenme bozukluklarının ortaya çıkışında yüksek risk grubunu oluşturduğunu söylemek mümkündür. Ortaya çıkan bu sonuçlar doğrultusunda bu araştırmanın amacı, profesyonel klasik bale dansçılarını “sahnede sanat sergileyen sporcular” olarak değerlendirmek ve dans performansı için spor bilimlerinden yararlanmanın önemini ortaya koymaktır. Bu doğrultuda, klasik bale dansçılarında optimal performansla ilgili fiziksel uygunluk bileşenleri üzerine yapılmış olan araştırmalar incelenerek var olan sonuçların derlenmesi amaçlanmıştır.
Esneklik ve eklem hareketliliği, eklemlerin hareket genişliğinin artması ve hareket yeteneği olarak tanımlanabilir. İyi bir esneklik, eklemde ya da çevresinde adezyon (doku yapışıklığı), anormallik ya da ciddi anatomik veya kassal limitasyonların olmayışına işaret etmektedir. Esneklikteki bireysel farklılıklar eklem etrafındaki kas ya da bağların uzamasına etki eden fizyolojik özelliklere bağlı olduğu kadar genetik olarak belirlenmiş eklem anatomisine de bağlıdır. Yaş, vücut biçimi, cinsiyet ve sıcaklık, nem, ısınma, fizyolojik stres gibi faktörler de hareket genişliğini etkilemektedir. Esneklik, yıllardır dansçıların üzerinde durdukları ve düzenli çalışmalarla geliştirdikleri temel fiziksel uygunluk bileşeni olagelmiştir. Klasik bale dansçılarının birçok alt ekstremite eklem esnekliğinin normalden daha fazla olduğu ortaya çıkmıştır. Yapılan bir araştırmada, dansçılarda, ayak bileğinde plantar fleksiyon hareket yeteneğinin normalin üstünde olduğu ancak dorsi-fleksiyon yeteneğinin düşük olduğu ortaya çıkmıştır. Bale dansçılarının pasif kalça dış rotasyonu, fleksiyon, abdüksiyon ve diz ekstensiyonu hareket yeteneğinin dans etmeyen bireylere kıyasla daha fazla olduğu ancak pasif kalça addüksiyonu ve iç rotasyonu hareket yeteneğinin daha düşük olduğu ortaya çıkmıştır. Yapılan başka bir araştırmada, bale öğrencilerinin kalça fleksiyon değerlerinin dans etmeyen öğrencilere göre daha yüksek olduğu belirlenmiştir.
Bale tekniği, vücudun yapısını ve özellikle de ayak yapısını normal fonksiyonları dışında kullanma zorunluluğu getirir. Genellikle eğitimi sekiz yılı kapsayan bale mesleğine,altı yedi yaşlarında başlamak mümkündür. Ancak on bir - on iki yaşından önce klasik bale müfredatını içeren egzersizlere başlamak henüz kemikleri yumuşak olarak tanımlanabilecek çocuklarda fiziksel hasara neden olabilir.Hangi dansçının profesyonel bir bale dansçısı olup olamayacağını belirleyen belirli vücut şekilleri ve özellikleri vardır. Bu açıdan bale mesleğine, fiziki durum ve yaşa göre uygun bir eğitimle başlanması, sağlıklı bir bale yaşamına başlamanın ilk adımıdır. Bedene oranla uzun bir bacak yapısı, bale eğitimi için aranılan diğer özelliklerin başında gelmektedir.
Yıllarını mesleğine odaklı yaşayan bale sanatçıları veya henüz önünde uzun bir dans hayat varken çeşitli sebeplerden dolayı bale dansçılarının dans hayatları sona erebilmektedir. Bu durumda psikolojik olarak hazır olmayan bir dansçı, mesleğiyle ilgili bilgi birikimine veya yeterli deneyime sahip değil ise mesleğinden tamamen uzak kalmak durumunda olacaktır.Genellikle 30’lu yaşların sonlarında aktif dans hayatı sona eren bale sanatçıları günümüz koşullarına göre yeni bir emeklilik düzenlemesi yapılmadan erken emekli olmayı maddi nedenlerden dolayı düşünmemektedirler. Ankara Birim Dans Tiyatrosu’nun Genel Sanat Yönetmeni İhsan Bengier emekli olmalarının bale sanatçılarına maddi açıdan zarar vereceğini düşündüğünü, konuyla ilgili kendisiyle yapılan bir röportajda(Türker,2008) şu sözlerle ifade etmiştir;
“Emekli olmaya korkuyoruz. Çünkü emekli olduğumuz zaman maaşımızın yaklaşık yüzde 70’ini bir daha alamayacağız. Bu da mağduriyet oluyor.”
YAZARLAR
08 Şubat 2020 - 10:14
Klasik bale dansçılarının fiziksel uygunluk bileşenleri
Klasik bale, vücut yoluyla sergilenen artistik bir anlatımdır ve bir takım fiziksel uygunluk gereksinimlerine sahip olunması gereken bir etkinliktir
YAZARLAR
08 Şubat 2020 - 10:14