SORU 1: Bono Nedir?
Bono, Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenen poliçe gibi bir kambiyo senedidir. Halk arasında “senet” olarak bilinmektedir. Senet üzerinde “bono” veya “emre yazılı senet” kelimesinin veya Türkçe dışında başka bir dille yazılması durumunda ise hangi dilde yazılmışsa o dilde bononun tam karşılığı olarak kullanılan kelimenin bono üzerinde bulunması şarttır. Ayrıca, kayıtsız ve şartsız ödeme vaadi için, senet bedelinin ödenmesi bir koşula da bağlanmamalıdır.
SORU 2: Bonoda Zamanaşımı Süreleri Nedir?
Bonoda 3 türlü zamanaşımı süresi vardır:
a) Düzenleyene Karşı İleri Sürülecek Talepler Yönünden: Vadesi gelmiş fakat ödenmeyen bir bononun hamili, düzenleyene karşı, vade tarihinden itibaren 3 yıl içerisinde kambiyo senetlerine mahsus icra yoluyla takip talebinde bulunabilir. Aksi halde zamanaşımı geçmiş olur.
b) Hamilin Kendisinden Önce Gelen Müracaat Borçlularına Karşı İleri Süreceği Talepler Yönünden: Vadesi geçmiş bir bononun hamili, elindeki bonoya dayanarak kendisinden önce gelen müracaat borçlularına başvurabilir. Hamilin müracaat borçlularına karşı ileri süreceği talepler yönünden zamanaşımı protesto tarihinden itibaren 1 yıldır.
c) Ödeyen Müracaat Borçlusunun, Kendinden Önce Gelen Müracaat Borçlularına Karşı İleri Süreceği Talepler Yönünden: Bir bonoyu ödeyen müracaat borçlusu, kendinden önce gelen müracaat borçlularına ödeme tarihinden itibaren 6 ay içerisinde başvurmalıdır. SORU 3: Bonoda Zamanaşımını Kesen Durumlar Nelerdir?
TTK’nın 750. maddesi zamanaşımının kesilme hallerini düzenlemiştir. Buna göre; a) Davanın açılması b) İcra takibinin yapılması c) Davanın ihbarı d) Alacağın iflas masasına bildirilmesi söz konusu olduğunda bonoyla ilgili düzenlenen zamanaşımı süreleri kesilmiş olur. SORU 4: Zamanaşımına Uğramış Bir Bono Alacağı İcra Takibine Konu Olur Mu?
Bono Kanun’da belirtilen zamanaşımı süresinin geçmesi ile birlikte kendiliğinden kambiyo senedi vasfını kaybetmez. Ancak borçlunun zamanaşımı definde bulunması hâlinde bono, kambiyo senedi vasfını kaybeder. Borçlu süresi içerinde zamanaşımı definde bulunmaz ise bono kambiyo senedi vasfım kaybetmeyeceği için hamil, bonoya davalı olarak icra takibi yapabilir veya alacak davası açabilir. Bononun vadesine göre hesap edilen üç yıllık zamanaşımı süresi dolduktan sonraki bir yıllık zamanaşımı süresinde sebepsiz zenginleşmeye ilişkin talepler ileri sürülmelidir. Bononun zamanaşımına uğraması neticesinde bir yıl içerisinde sebepsiz zenginleşme hükümlerine dayanılarak dava açılabileceği gibi icra takibi de yapılabilir. Ancak yapılacak icra takip yolu kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu değil ilamsız takip yoludur. Borçlunun zamanaşımı defini süresi içerisinde ya dava sırasında ya da icra takibi sırasında ileri sürmesi gerekir. Bununla birlikte kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla takipte zamanaşımının ileri sürülmesi borca itiraz şeklinde icra mahkemesine yapılması gerekmektedir. Borçlunun zamanaşımı definde bulunması üzerine bononun hamili, kambiyo hukukundan kaynaklanan haklarını kaybeder. Zamanaşımına uğrayarak kambiyo senedi vasfını kaybeden bono adi senede dönüşmemekle birlikte bu bonodan HMK.nin 202. maddesi kapsamında (yazılı) delil başlangıcı olarak yararlanılabilecektir. Bununla birlikte zamanaşımına uğramış bononun (yazılı) delil başlangıcı teşkil etmesi için de, iddia eden kişi ile karşı taraf arasında bir temel ilişkinin bulunması gerekmektedir. Böyle bir temel ilişkinin bulunmadığı durumlarda, iddia eden kişi yönünden zamanaşımına uğramış bono (yazılı) delil başlangıcı dahi teşkil etmeyecektir. Zamanaşımına uğrayan ve bu nedenle kambiyo senedi vasfım kaybederek (yazılı) delil başlangıcına dönüşen bonodaki vade tarihi; temel ilişkiye dayanılarak yapılan bir takip veya açılan bir davada temerrüde esas alınamayacaktır. Av. Ezgi ENGİN
Bono, Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenen poliçe gibi bir kambiyo senedidir. Halk arasında “senet” olarak bilinmektedir. Senet üzerinde “bono” veya “emre yazılı senet” kelimesinin veya Türkçe dışında başka bir dille yazılması durumunda ise hangi dilde yazılmışsa o dilde bononun tam karşılığı olarak kullanılan kelimenin bono üzerinde bulunması şarttır. Ayrıca, kayıtsız ve şartsız ödeme vaadi için, senet bedelinin ödenmesi bir koşula da bağlanmamalıdır.
SORU 2: Bonoda Zamanaşımı Süreleri Nedir?
Bonoda 3 türlü zamanaşımı süresi vardır:
a) Düzenleyene Karşı İleri Sürülecek Talepler Yönünden: Vadesi gelmiş fakat ödenmeyen bir bononun hamili, düzenleyene karşı, vade tarihinden itibaren 3 yıl içerisinde kambiyo senetlerine mahsus icra yoluyla takip talebinde bulunabilir. Aksi halde zamanaşımı geçmiş olur.
b) Hamilin Kendisinden Önce Gelen Müracaat Borçlularına Karşı İleri Süreceği Talepler Yönünden: Vadesi geçmiş bir bononun hamili, elindeki bonoya dayanarak kendisinden önce gelen müracaat borçlularına başvurabilir. Hamilin müracaat borçlularına karşı ileri süreceği talepler yönünden zamanaşımı protesto tarihinden itibaren 1 yıldır.
c) Ödeyen Müracaat Borçlusunun, Kendinden Önce Gelen Müracaat Borçlularına Karşı İleri Süreceği Talepler Yönünden: Bir bonoyu ödeyen müracaat borçlusu, kendinden önce gelen müracaat borçlularına ödeme tarihinden itibaren 6 ay içerisinde başvurmalıdır. SORU 3: Bonoda Zamanaşımını Kesen Durumlar Nelerdir?
TTK’nın 750. maddesi zamanaşımının kesilme hallerini düzenlemiştir. Buna göre; a) Davanın açılması b) İcra takibinin yapılması c) Davanın ihbarı d) Alacağın iflas masasına bildirilmesi söz konusu olduğunda bonoyla ilgili düzenlenen zamanaşımı süreleri kesilmiş olur. SORU 4: Zamanaşımına Uğramış Bir Bono Alacağı İcra Takibine Konu Olur Mu?
Bono Kanun’da belirtilen zamanaşımı süresinin geçmesi ile birlikte kendiliğinden kambiyo senedi vasfını kaybetmez. Ancak borçlunun zamanaşımı definde bulunması hâlinde bono, kambiyo senedi vasfını kaybeder. Borçlu süresi içerinde zamanaşımı definde bulunmaz ise bono kambiyo senedi vasfım kaybetmeyeceği için hamil, bonoya davalı olarak icra takibi yapabilir veya alacak davası açabilir. Bononun vadesine göre hesap edilen üç yıllık zamanaşımı süresi dolduktan sonraki bir yıllık zamanaşımı süresinde sebepsiz zenginleşmeye ilişkin talepler ileri sürülmelidir. Bononun zamanaşımına uğraması neticesinde bir yıl içerisinde sebepsiz zenginleşme hükümlerine dayanılarak dava açılabileceği gibi icra takibi de yapılabilir. Ancak yapılacak icra takip yolu kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu değil ilamsız takip yoludur. Borçlunun zamanaşımı defini süresi içerisinde ya dava sırasında ya da icra takibi sırasında ileri sürmesi gerekir. Bununla birlikte kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla takipte zamanaşımının ileri sürülmesi borca itiraz şeklinde icra mahkemesine yapılması gerekmektedir. Borçlunun zamanaşımı definde bulunması üzerine bononun hamili, kambiyo hukukundan kaynaklanan haklarını kaybeder. Zamanaşımına uğrayarak kambiyo senedi vasfını kaybeden bono adi senede dönüşmemekle birlikte bu bonodan HMK.nin 202. maddesi kapsamında (yazılı) delil başlangıcı olarak yararlanılabilecektir. Bununla birlikte zamanaşımına uğramış bononun (yazılı) delil başlangıcı teşkil etmesi için de, iddia eden kişi ile karşı taraf arasında bir temel ilişkinin bulunması gerekmektedir. Böyle bir temel ilişkinin bulunmadığı durumlarda, iddia eden kişi yönünden zamanaşımına uğramış bono (yazılı) delil başlangıcı dahi teşkil etmeyecektir. Zamanaşımına uğrayan ve bu nedenle kambiyo senedi vasfım kaybederek (yazılı) delil başlangıcına dönüşen bonodaki vade tarihi; temel ilişkiye dayanılarak yapılan bir takip veya açılan bir davada temerrüde esas alınamayacaktır. Av. Ezgi ENGİN