Çanakkale’nin Ayvacık ilçesine bağlı Gülpınar köyündeki Apollon Smintheus Kutsal Alanı’nda 2025 yılı kazı çalışmalarında dikkat çeken bir keşif yapıldı. Tapınağın batısında yer alan Batı Hamamı’nda, antik Roma dönemine ait yerden ve duvardan ısıtma sistemi gün yüzüne çıkarıldı.
Kazı ekibi, hamamın sıcak mekânı olan Caldarium bölümünde, taban altından sıcak hava dolaşımını sağlayan hypocaust sistemi tespit etti. Bu buluntuyla birlikte, günümüzde lüks konutlarda kullanılan modern yerden ısıtma sisteminin 1700 yıl önce Romalılar tarafından geliştirildiği ortaya kondu.
Antik mühendisliğin izinde: Hypocaust sistemi
Roma mühendisliğinin en dikkat çeken buluşlarından biri olan hypocaust sistemi, dönemin yaşam standartlarını gözler önüne seriyor. Kazı Başkanı Prof. Dr. Davut Kaplan, bu keşfin önemine dikkat çekerek şunları söyledi:
“Romalıların insanlığa armağanlarından biri de kendi icatları olan ısıtılmış hamamlardır. Hamamların zemininin altında 80-90 santimetrelik boşluklar bulunur. Ocakta yanan ateşin sıcak gazları önce bu boşluklarda dolaşır, ardından duvarları ısıtarak bacadan çıkar. Bu sistem, hem tabanı hem de duvarları ısıtarak mekanın sıcak kalmasını sağlar.”
1980’den günümüze kesintisiz kazı çalışmaları
Apollon Smintheus Kutsal Alanı’nda kazı ve restorasyon çalışmaları 1980 yılında başladı. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün izniyle yürütülen kazılar; Çanakkale Arkeoloji (Troia) Müzesi ve İl Kültür Turizm Müdürlüğü koordinasyonunda devam ediyor.
2011 yılından itibaren İÇDAŞ A.Ş., son iki yıldır ise HYDRO WORKS Mühendislik Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi kazılara resmi sponsor olarak destek sağlıyor. Kazılar, Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi Arkeoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Davut Kaplan başkanlığında yaklaşık 20 kişilik bir ekiple yürütülüyor.
Bu yılki çalışmalar Kültür ve Turizm Bakanlığı Müzeler Genel Müdürlüğü’nün “Geleceğe Miras Projesi” kapsamında gerçekleştiriliyor.
Öğrenciler ve gönüllüler kazılara destek veriyor
Kazı ekibinde işçi bulma zorluğu yaşandığını dile getiren Prof. Dr. Kaplan, gönüllü öğrencilerin önemine değindi:
“Türkiye’nin pek çok yerinde olduğu gibi kırsalda işçi bulmak zor. Bu nedenle Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Genç Gönüllü Sayfası üzerinden başvuran öğrencilerden destek alıyoruz. Bu yıl arkeoloji, antropoloji, restorasyon ve mimarlık gibi farklı bölümlerden 18 öğrenci gönüllü olarak kazılara katıldı.”
Hamamın gizemi çözülüyor
Batı Hamamı’nda bulunan ısıtma sistemi, Roma hamamlarının çalışma prensiplerini daha net ortaya koyacak. Prof. Dr. Kaplan, ilerleyen günlerde hamamın diğer bölümlerinin de açığa çıkarılacağını belirterek şunları söyledi:
“Şimdilik sıcak mekân olan Caldarium bölümündeyiz. Burada alttan ve duvardan ısıtma sistemleri keşfettik. İlerleyen haftalarda soğuk ve havuzlu odaları, soyunma bölümlerini de gün yüzüne çıkarmayı planlıyoruz. Böylece Roma hamamlarının kutsal alandaki işlevini çok daha iyi anlayabileceğiz.”
Antik çağın modern izleri
Ortaya çıkarılan yerden ısıtma sistemi, hem arkeoloji hem de mimarlık dünyası için büyük bir önem taşıyor. Günümüzde modern rezidanslarda kullanılan yerden ısıtma teknolojisinin antik çağdaki kökeni, Apollon Smintheus Kutsal Alanı’nda yeniden hayat buldu.
Bu buluş, antik Roma’nın mühendislik dehasını bir kez daha gözler önüne sererken, ziyaretçilerin de ilgisini çekmeye devam ediyor.
Yorumlar
Kalan Karakter: