Cidde Çölünden Gökyüzüne: Mega Gökdelen Yeniden Hayatta
Suudi Arabistan’ın Kızıldeniz kıyısındaki Cidde şehrinde yıllardır kaderine terk edilen bir dev yeniden doğuyor. 2013’te temeli atılan ve 2018’de inşaatı durdurulan Cidde Kulesi (diğer adıyla Burj Cidde), Ekim 2024 itibarıyla yeniden yükselmeye başladı.
Proje, Kingdom Holding Company ve Jeddah Economic Company ortaklığında yürütülüyor. Kule, tamamlandığında 1.001 metreyi aşan yüksekliğiyle “dünyanın ilk 1 kilometrelik binası” olacak. Bu devasa yükseklik, Dubai’deki Burj Khalifa’yı 173 metreyle geride bırakacak.
Yarım Kalan Rüya Yeniden Başladı
İnşaatın uzun yıllar durma nedenleri arasında mali kriz, Covid-19 pandemisi ve zayıf zemin koşulları vardı. Ayrıca projeyi üstlenen Binladin Grubu’nun yolsuzluk operasyonları nedeniyle devre dışı bırakılması süreci iyice uzattı.
Ancak Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’ın 2030 Vizyonu kapsamında, proje yeniden ivme kazandı. Hedef: 2028’de tamamlanmış bir “dikey şehir” yaratmak.
Tasarımı Burj Khalifa’nın Mimarı Üstleniyor
Bu rekor denemesi, tesadüfen Dubai’den tanıdık bir ismin elinden çıkıyor. Adrian Smith, Burj Khalifa’yı tasarlayan aynı mimar. Şimdi ise kendi rekorunu kırmaya hazırlanıyor.
Chicago merkezli Adrian Smith + Gordon Gill Architecture tarafından tasarlanan kule, betonarme ve çelikten oluşan üç yüzlü, incelen bir formda gökyüzüne uzanacak. Smith’in ifadesiyle yapının silüeti, “bir palmiye yaprağının zarafetini” yansıtıyor.
2019'da Cidde Kulesi'nin 63. katında çalışmalar durdurulmuştu; ancak yeniden başladı.
1001 Metrede Kim Çalışacak? Dünyanın En Cesur Ustaları
Bu kadar yüksek bir yapıyı inşa etmek, yalnızca mühendislik değil, insan cesareti gerektiriyor.
Cidde Kulesi’nin zirvesinde çalışacak inşaat ekibi, özel güvenlik eğitimlerinden geçiyor. Mühendislik raporlarına göre, bu yükseklikte rüzgâr hızı 80 km/s’yi aşabiliyor.
İşçilerin, özel manyetik denge kemerleri ve yüksek irtifa solunum donanımlarıyla çalışacağı belirtiliyor. Ayrıca, her katta kurulacak rüzgâr bariyerleri ve güvenlik ağları, olası kazaları önlemek için tasarlanıyor.
Projede görev alacak personel, dünyanın farklı bölgelerinden getirilen, yüksek irtifa deneyimine sahip uzman ustalardan oluşacak. Kısacası, “1.001 metrede çalışanlar” sadece inşaat işçisi değil, dünyanın en cesur mühendisleri olarak tarihe geçecek.
Gökdelen Değil, Küçük Bir Şehir
Cidde Kulesi yalnızca bir bina değil, adeta gökyüzüne kurulmuş bir şehir.
İçerisinde;
Four Seasons oteli,
Lüks konutlar,
Ofis alanları ve
600 metre yükseklikte bir gözlem terası yer alacak.
56 adet ultra hızlı asansör saniyede 12 metre hızla hareket edecek. Kule içinde üç farklı lobi, bu dev yapıdaki geçişleri kolaylaştıracak.
Cidde Ekonomi Şehri’nin Kalbinde
Kule, Cidde’nin 20 kilometre kuzeyinde, 5,3 milyon metrekarelik “Cidde Ekonomi Şehri” projesinin merkezinde yükseliyor. Bu şehir, 20 milyar dolarlık devasa bir kalkınma planının simgesi.
Ana planı HOK Architects tarafından çizilen proje, Suudi Arabistan’ın petrol dışı gelir hedefi doğrultusunda yatırım, ticaret ve turizmi canlandırmayı amaçlıyor.
Dev Yapının Arkasındaki Mühendislik
Zemin altında 110 metre derinliğe uzanan 270 adet beton kazık, binayı taşıyor. Her biri 1,8 metre çapında olan bu kazıklar, 5 metre kalınlığındaki radye temel ile birleşiyor.
Kingdom Holding temsilcisi, “Her dört günde bir kat tamamlamayı hedefliyoruz” diyerek projenin yeni temposunu açıkladı.
Ekim 2024 itibarıyla 63 kat tamamlanmış durumda ve yapı 250 metreyi aşmış bulunuyor. 64. kata beton dökülerek “yeniden doğuşun” sembolü ilan edildi.
Peki Neden Bu Kadar Önemli?
Cidde Kulesi, yalnızca gökyüzüne uzanan bir yapı değil; Suudi Arabistan’ın küresel vizyonunun vitrini.
Bu gökdelen, krallığın “modernleşme, teknoloji ve turizm gücü” iddiasını betona ve çeliğe dönüştürüyor.
Tamamlandığında, sadece dünyanın en yüksek binası değil, aynı zamanda geleceğin şehir yaşamının bir prototipi olacak.
Tamamlanma Hedefi: 2028
Tahmini Maliyet: 1,23 milyar dolar
Yükseklik: En az 1.001 metre
Kat Sayısı: 167’nin üzerinde
Mimar: Adrian Smith
Yatırımcı: Kingdom Holding Company
Bulutların Üstünde Hayat: 1.000 Metrede Hava, Rüzgâr ve Sallanma Gerçeği
Cidde Kulesi tamamlandığında, zirvesi neredeyse uçakların seyir yüksekliğinin beşte birine ulaşacak. Bu yükseklik, yalnızca muazzam bir manzara değil, aynı zamanda tam anlamıyla farklı bir iklim anlamına geliyor.
Meteorolojik verilere göre, rakım her 100 metrede ortalama 0,6°C düşüyor. Bu hesaba göre Cidde’nin deniz seviyesindeki ortalama 35°C sıcaklığı, 1.000 metrede yaklaşık 29°C’ye kadar geriliyor. Ancak asıl fark nem oranında: deniz kıyısındaki boğucu nem, zirvede hissedilir şekilde azalıyor.
Rüzgâr ise binanın en büyük sınavı olacak. 1 kilometre yükseklikte rüzgâr hızının saatte 80 ila 100 kilometreye kadar çıkması bekleniyor. Bu nedenle kule, rüzgârla birlikte esneyebilen özel bir mühendislik sistemine sahip.
Cidde Kulesi’nin gövdesi, betonarme çekirdek ve çelik dış iskeletin ortak çalışmasıyla yaklaşık 1,5 ila 3 metre arasında esneyebilecek.
Bu esneme, yapının dayanıklılığını artırmak için kasıtlı olarak tasarlandı. Yani evet, kule kuvvetli rüzgârlarda hafifçe sallanacak — ama bu, devin çökmediğini, aksine mükemmel bir dengeyle nefes aldığını gösterecek.
İç mekanlarda bu hareketin hissedilmemesi için, üst katlarda yer alan dev sarkaç dengeleyiciler (tuned mass damper) kullanılacak. Bu sistem, Hong Kong’daki ve Taipei 101’deki gökdelenlerde de benzer şekilde görev yapıyor.
Cidde Kulesi yalnızca mühendisliğin sınırlarını değil, insan konforunun gökyüzündeki tanımını da yeniden belirleyecek.
Adrian Smith + Gordon Gill Architecture tarafından tasarlanan 1.000 metre yüksekliğindeki Kingdom Tower her ne kadar 2028 yılında tamamlanacağı planlandıysa da şirketten yapılan açıklamada bu yıl tamamlanması planlanıyor.
Betonun Dağı, Çeliğin Denizi: Cidde Kulesi’nin Ağırlığı ve Servet Değeri
Cidde Kulesi, yalnızca yüksekliğiyle değil, kütlesiyle de bir mühendislik mucizesi. 1 kilometreye yaklaşan bu yapı, adeta yapay bir dağ gibi Kızıldeniz kıyısına oturacak.
Mühendislik tahminlerine göre kule tamamlandığında:
Yaklaşık 530.000 metreküp beton,
80.000 ton yapısal çelik,
18.000 ton donatı demiri kullanılacak.
Bu miktar, 40.000 tonluk 2.000 uçak ya da yaklaşık 20.000 adet tam dolu kamyon ağırlığına denk geliyor.
Yalnızca temel kısmı bile, 110 metre derinliğe inen 270 dev kazık tarafından taşınıyor. Her biri 1,8 metre çapında olan bu kazıklar, 5 metre kalınlığındaki radye temel ile birleşiyor ve zemine yaklaşık 900.000 tonluk bir basınç uyguluyor.
Yani Cidde Kulesi’nin zemine bıraktığı ağırlık, orta ölçekli bir kasabanın toplam kütlesine eşdeğer.
Gökdelenin içinde yer alacak ultra lüks konutlar da bu büyüklüğe yaraşır olacak. Kuledeki malikane tipi dairelerin metrekare fiyatlarının, tamamlandığında 70.000 ila 100.000 dolar aralığında olması bekleniyor.
Bu da ortalama 400 metrekarelik bir dairenin yaklaşık 40 milyon dolar gibi astronomik bir rakama satılabileceği anlamına geliyor.
Cidde Kulesi, bu yönüyle sadece “dünyanın en yüksek binası” değil, aynı zamanda dünyanın en pahalı adreslerinden biri olmaya da aday.
Yorumlar
Kalan Karakter: