"Çanakkale Ruhu Artık Sadece Siperlerde Değil: Çanakkale Savaş Alanı'nda Somut Olmayan Miras Envanteri Çıkarılıyor!

Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı, Cumhuriyet’in temellerinin atıldığı ve milli birlik ruhunun simgesi olan Gelibolu Yarımadası'nın tarihî, kültürel ve doğal değerlerini koruma çalışmalarına kapsamlı bir şekilde devam ediyor. Başkanlık, alanı yalnızca geçmişin izlerini taşıyan bir coğrafya olarak değil, yaşayan bir hafıza mekânı olarak ele almayı hedefliyor. Bu doğrultuda yapılan çalışmalarla bölge, dünyanın en önemli açık hava müzelerinden biri olma niteliğini daha da güçlendiriyor.

Son on yıllık süreçte gerçekleştirilen restorasyon, çevre düzenleme ve tarihi yapıların ihya projeleri sayesinde şehitlikler, kaleler, karargah alanları, müzeler ve siper hatları yeniden ziyaret edilebilir hale getirildi. Bu çalışmalar fiziksel alanın korunmasının ötesine geçerek, bölgenin manevi kimliğinin de gelecek nesillere aktarılmasını amaçlıyor.

Somut Olmayan Kültürel Miras Envanter Projesi Hayata Geçirildi

Gelibolu sadece tarihi yapılarıyla değil, aynı zamanda bölge halkının kuşaktan kuşağa aktardığı kültürel pratiklerle de büyük bir mirasa sahiptir. Bu nedenle Başkanlık, Güney Marmara Kalkınma Ajansı’nın Teknik Destek Programı kapsamında desteklenen “Tarihi Alanda Somut Olmayan Kültürel Miras Öğelerinin Envanterlenmesi” projesini uygulamaya aldı.

Projenin ana hedefleri arasında:

Gazi köylerde yaşayan halkın geleneksel zanaatları

Üretim yöntemleri

Köy hayırları ve ritüeller

Kahramanlık anlatıları

El sanatlarında kullanılan toprak, ham madde ve süsleme motifleri

gibi kültürel öğelerin kayıt altına alınması yer alıyor.

Böylece somut olmayan kültürel mirasın unutulmadan gelecek kuşaklara aktarılması, yerel toplum belleğinin güçlendirilmesi ve kültürel sürdürülebilirlik için kalıcı bir altyapı oluşturulması hedefleniyor.

Uzmanlara Kapsamlı Eğitim Programı Düzenlendi

Proje kapsamında 4-6 Kasım 2025 tarihlerinde, Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı bünyesinde görev yapan 20 kişilik uzman ekip için alanında deneyimli akademisyenler tarafından eğitim programı gerçekleştirildi. Eğitim, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Türk Halk Bilimi Bölümü öğretim üyeleri Prof. Dr. Evrim Ölçer Özünel, Doç. Dr. Ahmet Erman Aral, Doç. Dr. Tuna Yıldız ve Dr. Evrim Ulusan tarafından verildi.

Eğitim süresince aşağıdaki başlıklar üzerinde duruldu:

UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Tanımı

Envanterleme Teknik ve Yöntemleri

SOKÜM Listeleri ve Türkiye’nin Deneyimi

Sürdürülebilir Koruma Yaklaşımları

Çanakkale ve Eceabat bölgesine özel miras unsurları

Kültürel miras ve iklim değişikliği ilişkisi

Bu eğitim ile uzman ekiplerin saha uygulamalarında bilimsel yöntemleri etkin ve doğru biçimde kullanması amaçlandı.

Kültürel Mirasın Geleceğe Aktarımı İçin Kararlı Adımlar

Eğitim sürecinin tamamlanmasıyla birlikte, Başkanlık uzmanlarında somut olmayan kültürel mirasın korunması, kültürel turizmin geliştirilmesi ve yerel istihdamın artırılmasına yönelik önemli kazanımlar elde edildi. Bu kazanımların ilerleyen dönemde STK’lar, yerel yönetimler, üniversiteler ve bölge halkıyla birlikte hayata geçirilecek yeni uygulama projelerine temel oluşturacağı ifade edildi.

Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı, somut ve somut olmayan kültürel miras değerlerini bütüncül bir yaklaşımla ele alarak “Çanakkale Ruhu”nun güçlü biçimde gelecek nesillere aktarılması için çalışmalarına kararlılıkla devam edeceğini vurguladı.