Çanakkale’nin Ayvacık ilçesine bağlı Gülpınar Köyü’nde yer alan Apollon Smintheus Kutsal Alanı (Smintheion), barındırdığı arkeolojik zenginliklerle bölgenin kültür tarihine ışık tutuyor. Helenistik ve Roma dönemlerine ait yapı kalıntılarının yanı sıra Kalkolitik Dönem yerleşim izleri de barındıran kutsal alan, arkeometrik verilere göre yaklaşık M.Ö. 5200-4800 yılları arasında iskan edilmiş.
Kutsal alan, Troya öncesi Troas bölgesini karakterize eden bir dönemi temsil etmesi açısından büyük öneme sahip. Aynı zamanda Anadolu’daki bilinen Apollon kültleri içerisinde fare simgesiyle ilişkilendirilen tek örnek olmasıyla dikkat çekiyor. “Smintheus” kelimesi etimolojik olarak “çiftçileri farelerden koruyan” yani “Farelerin Efendisi” anlamına geliyor. Bu kültün kökenlerinin Girit’e kadar uzandığı biliniyor.
Alanın en dikkat çeken yapısı ise İon stilinde inşa edilen ve M.Ö. 150 yılına tarihlenen tapınak. Tapınağın kabartmalarında, Homeros’un İlyada Destanı’nda anlatılan Troya Savaşı’ndan sahnelere yer verilmesi, yapıyı benzersiz kılıyor. Hamaksitos ve Khryse gibi antik kentlerin yakınında konumlanan bu tapınak, özgün mimarisi ve sanatsal detaylarıyla Hellenistik Dönem Batı Anadolu mimarlığının önemli örneklerinden biri olma özelliğini taşıyor.
1980 yılından bu yana T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı izniyle sürdürülen kazılar, ilk olarak Prof. Dr. Coşkun Özgünel başkanlığında yürütüldü. 2020 yılından itibaren ise kazı çalışmalarını Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi’nden Prof. Dr. Davut Kaplan başkanlığındaki ekip sürdürüyor. Tapınağın yanı sıra, kutsal alanla bağlantılı hamam, konutlar ve kutsal cadde gibi birçok yapı da gün yüzüne çıkarılmış durumda.
Apollon Smintheus Kutsal Alanı, taşıdığı tarihsel ve kültürel değerlerle, yalnızca Ayvacık değil, tüm Batı Anadolu tarihine dair önemli ipuçları sunmaya devam ediyor.
Yorumlar
Kalan Karakter: