Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından 13 Eylül 2025 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 10395 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile, 2024-2026 yıllarına ait hayvancılık desteklerinde bazı değişiklikler yapıldı. Yeni düzenleme ile büyükbaş ve küçükbaş hayvan destekleme tutarları güncellendi, su ürünleri ve hayvan gen kaynakları desteklerine yeni tablolar eklendi. Ancak karar, hem üretici hem tüketici nezdinde ciddi eleştirilere neden oldu.
Destekler güncellendi, ancak yetersiz
Yeni karara göre, 2025 yılı için büyükbaş hayvan destekleri 200 TL’den 300 TL’ye, küçükbaş hayvan destekleri ise 50 TL’den 80 TL’ye çıkarıldı. Ancak bu artış, özellikle son bir yılda yem, mazot ve veterinerlik giderleri gibi temel maliyet kalemlerinde yaşanan %100’ü aşan artışlar karşısında oldukça yetersiz.
Örneğin, 2023 yılı sonunda karkas etin kilogramı 250 TL’ye dayanan kırmızı et fiyatları, 2025 Eylül itibarıyla bazı bölgelerde 500 liraya yaklaştı. Bu fiyat artışları sadece tüketiciye değil, üreticiye de zarar veriyor çünkü üretim maliyetiyle kazanç arasında denge kalmamış durumda. Üretici maliyetlerini karşılamakta zorlanırken, tüketici yüksek fiyatlar nedeniyle ete ulaşamıyor.
Et üretimi tehlikede
Hayvan gen kaynakları desteğinde damızlık manda ve sığır için verilen destekler artırılmış olsa da bu desteklerin üreticiye ulaşması bürokratik işlemler nedeniyle ayları bulabiliyor. Ayrıca, damızlık hayvan desteği sadece belirli kriterleri sağlayan üreticilere veriliyor, bu da küçük ve orta ölçekli üreticilerin dışarıda kalmasına neden oluyor.
Su ürünleri ve balıkçılığa sınırlı dokunuş
Yeni düzenleme ile su ürünleri yetiştiriciliği ve küçük ölçekli balıkçılığa yönelik destekler de güncellendi. Ancak destek tutarları üretim maliyetlerinin çok gerisinde kalıyor. Marmara Denizi'nde müsilaj nedeniyle zarar gören iller için ayrıcalıklı destekler getirilmiş olsa da bu adımlar, sektörde yapısal dönüşüm yaratacak büyüklükte değil.
Çiftçi kayıt sistemi ve bürokratik engeller
Kararda, Çiftçi Kayıt Sistemi'ne kayıtlı olmayan üreticilerin destek alamayacağı açıkça belirtiliyor. Bu durum, kayıt dışı üretim yapan ama geçimini hayvancılıkla sağlayan binlerce küçük üreticinin yine destek dışında kalacağı anlamına geliyor. Üstelik biyolojik ürün tanımlama ve veteriner giderlerinin üreticiye yansıtılması da ayrıca eleştiriliyor.
Kağıt üstünde destek, gerçekte sıkıntı
Özetle, destekleme kararında yapılan bu değişiklikler kâğıt üzerinde olumlu görünse de sahadaki gerçeklerle örtüşmüyor. Artan enflasyon, yükselen üretim maliyetleri ve düşük alım gücü düşünüldüğünde, bu desteklerin piyasa üzerinde kayda değer bir etkisi olması beklenmiyor. Et fiyatlarının düşmesini bekleyen tüketici, bu düzenlemeyle hayal kırıklığına uğrarken, üretici ise yine yalnız bırakıldığını düşünüyor.
Yorumlar
Kalan Karakter: