Hollanda sermayeli, Kanadalı madencilik şirketi Alamos Gold, Türkiye’deki tartışmalı üç altın madeni projelerini elden çıkardı. Çanakkale sınırları içerisinde yer alan Kirazlı, Ağı Dağı ve Çamyurt projelerinin tamamı, Nurol Holding’in iştiraki TÜMAD Madencilik Sanayi ve Ticaret AŞ’ye 470 milyon dolar karşılığında devredildi. Bu satış, yalnızca ekonomik boyutuyla değil, çevresel ve toplumsal etkileri açısından da yeni bir tartışmayı beraberinde getirdi.
Alamos Gold’un yaptığı açıklamaya göre, satış bedeli üç parçada ödenecek: İşlemin kapanışında 160 milyon dolar, ilk yıl dönümünde 160 milyon dolar, ikinci yıl dönümünde ise 150 milyon dolar. Kanada merkezli şirket, Türkiye’den gelecek bu parayı Kuzey Amerika’daki yüksek getirili projelere aktarmayı planlıyor.
Kirazlı’nın acı hatırası: 400 binden fazla ağaç kesildi
Çanakkale merkeze yaklaşık 20 kilometre mesafedeki Kirazlı altın madeni sahası, Türkiye kamuoyunun hafızasında büyük bir doğa katliamı olarak yer etti. Şirketin çalışmalarına başladığı 2019 yılında bölgede yaklaşık 400 binden fazla ağacın kesildiği belgelenmiş, su kaynaklarının kirlenme riski ve ekosistemin bozulması endişeleri günlerce ülke gündemini meşgul etmişti.
On binlerce insanın katıldığı destansı protestolar ve Kaz Dağları nöbetleri sonrası şirketin ruhsatı yenilenmemiş, Alamos Gold ise bu karar üzerine Uluslararası Tahkim Mahkemesi’nde Türkiye aleyhine 1 milyar dolarlık dava açmıştı. Bu dava geçtiğimiz aylarda askıya alındı. Satış anlaşmasıyla birlikte, davanın tamamen düşmesi için belirli sözleşme şartlarının yerine getirilmesi bekleniyor.
“Ağaçlandırılacak” denilen alan 470 milyon dolara satıldı
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın yıllar önce yaptığı açıklamalarda, Kirazlı sahasının “rehabilite edileceği ve ağaçlandırılacağı” vurgulanmıştı. Ancak bugün gelinen noktada yüzeyi sıyrılmış, orman dokusu ortadan kaldırılmış bu alanın yeniden bir madencilik faaliyetinin odağına dönüşme ihtimali konuşuluyor.
Çünkü kamuoyunda haklı olarak şu soru dillendiriliyor: “Eğer alan ağaçlandırılacaksa, TÜMAD bu sahaya neden yüz milyonlarca dolar versin?”
Nurol Holding’in altın hedefi
Nurol Holding’e bağlı TÜMAD, halihazırda Lapseki Şahinli Köyünün neredeyse dibinde ve Balıkesir İvrindi’de iki büyük maden işletiyor. Bu madenlerden hem altın hem de gümüş üretimi yapılıyor. Şirket, çevre köylerde ciddi toprak ve su kullanımıyla eleştirilmiş olsa da üretime devam ediyor. Şimdi, Türkiye’nin en tartışmalı maden alanı olan Kirazlı da TÜMAD’ın eline geçti.
Bölgedeki çevre örgütleri, Kirazlı’nın satışıyla birlikte Kaz Dağları’nda yeni bir çevre felaketinin kapıda olabileceğini savunuyor. Özellikle sahada yıllar önce sıyrılmış toprak tabakasının üzerine yeniden işletme açılacağı yönündeki iddialar, yöre halkında endişe yaratmış durumda.
Tahkim davası ve gizli maddeler
Alamos Gold, satış açıklamasında tahkim davasına da değindi. Şirket, Türkiye aleyhine başlatılan sürecin askıya alındığını ve belirli kilometre taşlarına ulaşıldığında davanın tamamen sonlandırılacağını duyurdu. Ancak sürecin “gizlilik” esasına göre yürütüleceği belirtildi. Yani kamuoyunun bu davanın hangi şartlar karşılığında kapandığını öğrenmesi mümkün olmayacak.
Bu da “Türkiye’nin çevre katliamına yol açan bir şirkete milyarlarca dolarlık tazminattan kurtulmak için hangi tavizleri verdiği” sorusunu gündeme taşıyor. Çok fazla şey konuşuluyor, akıllarda deli sorular bakalım bu satış gelecekte ne getirecek.
Kaz Dağları için yeni tehdit mi?
Kaz Dağları uzun süredir Türkiye’de çevre mücadelesinin simge noktalarından biri. On binlerce insanın günlerce süren nöbetlerle sahip çıktığı, dünyaca ünlü piyanistimiz Fazıl Say onbinlere eylemciye Kaz Dağlarının eteğinde konser verdiği bu dağların geleceği, şimdi TÜMAD’ın atacağı adımlarla yeniden belirlenecek.
Eğer şirket Kirazlı sahasında yeni bir işletme açarsa, bu durum yalnızca Çanakkale için değil, Marmara ve Ege’nin su kaynakları için de büyük bir risk oluşturacak. Çünkü Kirazlı sahası, bölgedeki su havzalarının tam kalbinde yer alıyor.
Yorumlar
Kalan Karakter: