Çanakkale Milletvekili, Meclis Millî Savunma Komisyonu CHP Grup Sözcüsü Özgür Ceylan, Milli İstihbarat Akademisi (MİA) tarafından hazırlanan "12 Gün Savaşı ve Türkiye için Dersler" raporunu TBMM gündemine taşıyarak, Cumhurbaşkanı Yardımcısına verdiği soru önergesinde, “Türkiye Cumhuriyeti'nin ülke genelinde toplu sığınak inşasına dair herhangi bir stratejik planı veya çalışması mevcut mudur? 81 ilde toplu sığınak inşasına dair resmi bir karar alınmış mıdır? Alındıysa bu karar hangi kurul/kurum raporlarına ve hangi tehdit senaryolarına dayanarak alınmıştır?” diye sordu. Özgür Ceylan konu ile ilgili yaptığı açıklamada, “Konu ne savunma stratejisine uygundur ne de bilimseldir. Bu plan yandaş müteahhitleri ihya planıdır” iddiasında bulundu.
Çanakkale Milletvekili ve Millî Savunma Komisyonu CHP Grup Sözcüsü Özgür Ceylan, MİA tarafından hazırlanan "12 Gün Savaşı ve Türkiye için Dersler" raporu ile ilgili, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Çevre, Şehircilik Ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum ve Millî Savunma Bakanı Yaşar Güler’in cevaplaması için Meclis Başkanlığına soru önergesi verdi. Özgür Ceylan önergede, son günlerde Milli İstihbarat Akademisi (MİA) tarafından hazırlandığı söylenen Türkiye'nin güvenliğine ilişkin "12 Gün Savaşı ve Türkiye için Dersler" başlıklı raporun Bakanlar Kurulunda görüşüldüğü yönünde haberlerin yayınlandığını belirtti. Özgür Ceylan, söz konusu raporda: "Hava saldırılarına karşı uyarı ve alarm sistemleri tesisi edilmeli. Stratejik tesislere alçak hava savunma sistemlerine özel önem verilmeli. İsrail gelişmiş hava savunma sistemlerine rağmen hipersonik füzeleri engellemede tam başarılı değil. Türkiye balistik ve hipersonik füze konusunda yatırıma hız vermeli" gibi başlıkların olduğu çeşitli basın yayın organlarında yer aldığını belirterek, “Yine aynı şekilde büyük şehirlerde ulaşımı kolay kitlesel sığınaklar yapılması yönünde Cumhurbaşkanı'nın Çevre ve Şehircilik Bakanlığı üzerinden TOKİ marifetiyle sığınak projesinin başlatılması talimatını verdiğinin” iddia edildiğini söyledi.
12 Gün Savaşları İle Gündeme Taşındı
İran-İsrail arasında yaşanan çatışma ile "sığınak" ve "sığınak delici mühimmatlar" konusunun yeniden gündeme taşındığını ifade eden Özgür Ceylan, önergede “TOKİ'ye 81 ilde, metrelerce derinliğe varacak şekilde toplu sığınak inşası fikri; ülke nüfusu, jeolojik gerçeklikler, deprem riski, şehir planlaması ve çağdaş savunma konseptleriyle bağdaşmayan, maliyeti ülkeyi yeniden inşa etmekle yarışacak ölçekte bir mega projenin hangi tehdit değerlendirmeleri sonucu ortaya konduğu da gizemini korumaktadır” ifadelerini kullandı. Özgür Ceylan önergede, Mevcut gelişmiş sığınak delici mühimmatların ve CBRN (kimyasal-biyolojik-radyolojik nükleer) tehditleri karşısında bu tür derin, kapalı ve kalabalık yapıları; etkisiz kaldığı anda kitlesel can kaybı riskini büyüten kapalı hacimlere dönüşebilme riski taşıdığını kaydederken, “Bu yaklaşım; kaynakları hava savunma, erken uyarı, sivil hazırlık ve yaygın kentsel dayanıklılık yerine betona gömen bir tercihin ötesinde yapılacak sığınakların gerçek bir koruma sağlayıp sağlamayacağı bilimsel anlamda tartışmalıdır. Bu anlamda kamu güvenliği adına, karar alma süreci, bilimsel dayanaklar, maliyet-fayda analizi ve hukuki-mevzuat boyutunun şeffaf biçimde ortaya konması zorunludur” görüşünü savundu.
Proje Hangi Tehdit Senaryolarına Dayanıyor?
CHP’li Özgür Ceylan, önergesinde Türkiye’nin ülke genelinde toplu sığınak inşasına dair herhangi bir stratejik planı veya çalışması mevcut olup olmadığı hakkında bilgi isterken, “81 ilde toplu sığınak inşasına dair resmi bir karar alınmış mıdır? Alındıysa bu karar hangi kurul/kurum raporlarına ve hangi tehdit senaryolarına dayanarak alınmıştır?” diye sordu. Milyonlarca insanı kapsayacak toplu sığınak inşası için öngörülen yaklaşık maliyetin hesaplanıp hesaplanmadığını önergede gündeme getiren Özgür Ceylan, “Bu karar için yapılan maliyet-fayda analizi nedir? Türkiye'nin bütün kentlerinin yeniden inşası için öngörülen bütçelerle kıyaslandığında nasıl bir tablo ortaya çıkmaktadır? Ülkenin kıt kaynakları hava savunma/erken uyarı sistemleri ve sivil hazırlığa yönlendirilirse koruma etkisi ve maliyeti ne olurdu? Bu konuda bir çalışma yapılmış mıdır? Projenin toplam yatırım ve işletme maliyeti nedir? Hangi finansman modeli ile uygulanması planlanmaktadır?” diye sordu.
Günümüzde kullanılan sığınak delici mühimmat teknolojileri göz önüne alındığında, yapılacak sığınakların fiilen vatandaşların güvenliğini sağlayacağına dair bilimsel ve teknik bir çalışma yapılıp yapılmadığını soran Özgür Ceylan, “Toplu sığınak projelerinin, olası bir saldırı anında "korunak" işlevinden ziyade "kitlesel risk" yaratabileceği ihtimali de Cumhurbaşkanlığı Kabinesinde değerlendirilmiş midir?” sorusuna cevap istedi.
Çözüm Sığınakta Mı, Savunma Sistemlerinde Mi?
Savunma ve halkın güvenliği için, sığınak inşası dışında daha etkin ve çağdaş hangi alternatif koruma yöntemleri üzerinde çalışmalar yürütülüp yürütülmediği hakkında bilgi isteyen Özgür Ceylan, önergede, “Hava savunma sistemlerini geliştirerek (katmanlı hava savunması, erken uyarı/algılama, füze savunma, aktif-pasif korunma) ulusal güvenliğin sağlanması daha efektif bir çözüm değil midir? Bu sistemlere ayrılan mevcut ve öngörülen bütçeler nedir?” diye sordu. Önergede büyük sığınaklar yerine mahalle bazlı daha küçük sığınakların düşünülüp düşünülmediği soran Özgür Ceylan, “Ülkemiz bina altı sığınak envanteri güncel midir? Envanter, kapasite ve erişilebilirlik verilerini kamuoyu ile paylaşabilir misiniz? Mevcut Sığınak Yönetmeliği ve ilgili mevzuat ne ölçüde uygulanmaktadır? Son 20 yılda hangi illerde kaç binanın sığınağı fiilen denetlenmiş, kaçı yeterli/yetersiz bulunmuştur? Gerekli nitelikleri taşımadığı tespit edilenlere hangi idari yaptırımlar uygulanmıştır?” diye de sorarak var olan sığınakların durumu hakkında da bilgi istedi.
Nüfusun Yüzde Kaçı, Kaç Dakikada Sığınağa Ulaşacak?
CHP’li Özgür Ceylan, önergede, her il için zaman çizelgesi ve önceliklendirme ne olduğu hakkında bilgi isterken, “Nihai durumda nüfusun yüzde kaçı bu sığınaklardan kaç dakika içinde yararlanabilecektir? Bu projelerin inşası sırasında şehirlerde oluşacak trafik, gürültü, toz ve afet anında şantiye güvenliği riskleri nasıl yönetilecektir?” diye sordu. Sığınaklar hakkında, delici mühimmatlar ve ardışık darbe senaryolarına karşı, duvar/tonoz kalınlığı, sarsıntı ve şok dalgası dayanımı için kullanılan mühendislik standartları ne olacağını soran Özgür Ceylan, “Bağımsız test/validasyon çalışmaları yapılmış mıdır? 100 metreyi aşan derinliklere nüfus eden mühimmatlar, yüksek yoğunluklu kimyasal-biyolojik ajanlar karşısında sığınakların filtre sistemleri hangi standarda göre seçilecektir? İnşasına başlandığı ifade edilen sığınaklarda hangi kriterler esas alınmıştır? Gelişen savaş teknolojisi karşısında doyum, baypas, filtre zehirlenmesi ve bakım riskleri nasıl bertaraf edilecektir? Sürekli enerji, havalandırma, su ve sanitasyon için yedekleme (UPS/jeneratör/akü) ömürleri ve sürdürülebilir lojistik ikmal planı nedir?” diye sordu. Özgür Ceylan, olası alarm anında vatandaşların bu sığınaklara nasıl erişim sağlanacağını sorarken, yaya/araç, toplu taşıma, engelli erişimi, gece-gündüz ve kötü hava senaryoları için kapasite hesaplarının yapılıp yapılmadığını da sordu.
Milyonlarca Ton Hafriyatı Ne Yapacaksınız?
CHP’li Özgür Ceylan, söz konusu proje dolayısıyla ortaya çıkacak milyonlarca ton hafriyatın ne yapılacağı hakkında bilgi isterken, “Bu hafriyat hangi sahalara taşınacaktır? ÇED (Çevresel Etki Değerlendirmesi) süreçleri başlatılmış mıdır? Toprak, yeraltı suyu ve ekosistem etkileri için öngörülen telafi/rehabilitasyon planları nelerdir? Yerin yüzlerce metre altına inşa edilmesi öngörülen" sığınaklar için tespit edilen alanlar nerelerdir? Bu alanlarda jeolojik uygunluk (zemin, yeraltı suyu, fay hatları) ve deprem performansı için hangi bağımsız etütler yapılmıştır? Sonuçları nedir? Ben talimat verdim oldu bitti anlayışı ile mi süreç yönetilecektir?” diye sordu.
Yorumlar
Kalan Karakter: