Milyon Dolarlık Lisanslar Kilit Altında: Sağlıkta Büyük Oyunun Yeni Kuralı!

Sağlık hizmetleri ve özel sağlık kuruluşlarını doğrudan ilgilendiren Sağlık Hizmetleri Lisans Yönetmeliği yayınlandığı andan itibaren tartışmaları alevlendirmesi bekleniyor. Yönetmeliğin kapsamı, uygulama detayları ve komisyon süreçleri üzerine uzmanlar arasındaki görüş ayrılıkları da büyüyecek gibi görünüyor. Peki bu düzenleme kimleri etkileyecek, hangi uygulamalar hız kazanacak ve hangi kurallar değişecek?

Yönetmelik, lisansların belirlenmesi ve ilanından artırma süreçlerine kadar geniş bir çerçeve çiziyor. Planlama ilan metinleri ve artırma dokümanı detayları her yıl açıklanacak; değerlendirmeye esas kriterler belgelerde netleştirilecek. Genel Müdürlük, saydamlık, rekabet ve eşit muamele ilkelerini vurgulayarak artırmaların usulünü denetleyecek.

Komisyon yapısı ayrıntılı; yedi asıl ve yedi yedek üyeden oluşan artırma komisyonu, farklı genel müdürlük temsilcilerini barındırıyor. Komisyon kararları oy çokluğuyla alınıyor ve karşı oy gerekçelendirilmek zorunda. Ayrıca, artırma dokümanında yer alacak usul ve turların sayısı, tur süreleri ve asgari artırım tutarları açıkça düzenlenecek.

Başvuru koşulları ve yasak fiiller yönetmeliğin önemli parçalarını oluşturuyor. Suç hükümlülüğü olanlar, iflas veya benzeri mali sorun yaşayanlar ve kamu görevinden ihraç edilenler başvuru yapamayacak; sahte belge kullanımı gibi durumlarda cezai süreç başlatılacak. Teminat uygulamaları, tahmini bedel üzerinden yüzde on ile yüzde otuz arasında belirlenebilecek ve teminatların iadesi ile mahsup esasları düzenlenmiş.

Ayrıca, lisansların geçerlilik süreleri, devredilemezlik ve birleştirilemezlik hükümleri ile ruhsat ve faaliyet izni ilişkisinin açıklandığı hükümler önem taşıyor. Zeyilname, süre erteleme ve iptal koşulları başvuru sahiplerine yönelik esneklik ve güvence mekanizmaları getiriyor.

Düzenlemede teşvik amaçlı lisans uygulaması da öne çıkıyor; bazı bölgelerde veya sağlık alanlarında, Genel Müdürlük serbest başlangıç bedeli belirleyebilecek. İlan ve başvuru süreçlerinde, artırma tarihinden en az on iş günü önce duyuru zorunluluğu, dokümanın Türkçe hazırlanması ve gerektiğinde başka dillerde destekleme imkânı getiriliyor. Zeyilname ile yapılacak değişiklikler, başvuru sahiplerine zamanında bildirilmek zorunda ve ek süre.

Yönetmelik, özel sağlık kuruluşu açma yetkisini artık açık artırma usulüyle lisans vererek düzenliyor; yani lisanslar ihale ile belirlenecek, devredilemeyecek ve belirlenen mali-yasal yükümlülükler ile sıkı denetimlere tabi olacak.

Bu Durumu Basitleştirerek Analatalım

Yönetmeliğin Temel Mantığı

Yeni yönetmelik, özel hastane açma hakkını (yani lisansı) sınırlı ve devredilemez hale getiriyor.
Bu şu demek:

Artık herkes istediği zaman “hastane kurayım” diyemeyecek.

Devlet belli sayıda “sağlık hizmeti lisansı” oluşturacak (örneğin 50 adet).

Bu lisanslar ihale ya da açık artırma ile dağıtılacak.

En yüksek teklifi veren yatırımcı lisansı alacak.

“Lisans devredilemez” ne anlama geliyor?

Bu madde çok kritik.
Lisans, kişiye veya şirkete özel bir hak olarak veriliyor ama mülkiyet gibi satılamıyor, devredilemiyor, kiralanamıyor.
Yani:

Hastaneyi işleten şirket lisansı aldıysa, o lisans sadece o şirkete bağlıdır.

Şirketin tamamını satmak bile çoğu durumda lisans devri sayılacağı için yasak olabilir.

Dolayısıyla hastaneyi satmak istersen, lisansını yeni sahibine devredemezsin.
Yeni alıcı sıfırdan lisans başvurusu yapmak zorunda kalır.

Pratikte ne olur?

Diyelim ki siz 2026’da bir özel hastane kurmak istiyorsunuz.

Sağlık Bakanlığı açık artırma açar, siz bir hastane işletme lisansı alırsınız.

Bu lisansla hastanenizi kurar ve işletmeye başlarsınız.

5 yıl sonra sıkıldınız veya hastaneyi satmak istiyorsunuz.

Binayı, ekipmanları, arsayı satabilirsiniz.

Ama “hastane işletme hakkını” (lisansı) satamazsın.

Yeni alıcı, hastaneyi işletmek için kendi lisansını almak zorundadır.

Bu da genelde uzun, maliyetli bir süreçtir.

Amaç ne?

Bakanlığın amacı:

“Lisans ticareti”ni engellemek,

Kaliteyi ve planlamayı kontrol altında tutmak,

Hastane sayısının “serbest piyasa mantığıyla” patlamasını önlemek.

Yani lisans bir tür kamu kaynağı olarak görülüyor.
Nasıl frekans lisansları, eczane ruhsatları ya da radyo yayın hakları, taksi plakaları sınırlıysa, bu da aynı mantıkta.

Riskli tarafı ne?

Bu sistemde:

Yatırımcı için likidite (nakde dönme) imkânı azalır.

“Ben hastaneyi kurayım, sonra satıp çıkayım” düşüncesi biter.

Lisans “devredilemez” olduğu için yatırımın değeri düşebilir.

Dolaylı yollardan şirket satışıyla lisans devri yapılmaya kalkılırsa, idari yaptırımlar uygulanabilir (örneğin lisans iptali).

Peki Bu Yönetmelik Mevcut Hastaneleri Nasıl Etkileyecek ?

1. Mevcut hastaneler “otomatik muaf” değildir ama kazanılmış hak ilkesinden yararlanır

Yani:

Zaten faaliyette olan hastaneler yeniden lisans almak zorunda kalmaz.

Ancak bu lisanslar devredilemez, genişletilemez, yeni ortaklıkla artırılamaz hale gelir.

Yani şu anda hastaneniz varsa, çalışmaya devam edersiniz ama yeni sistemde yeni hak kazanamazsınız.

2. Yönetmelik ikiye ayırıyor:

A) Mevcut hastaneler (faal olanlar)

“Kazanılmış hak”ları korunur.
Ancak Bakanlık, bunların ruhsatlarını yeni lisans sistemine kaydeder (yani hepsi birer “numaralı lisans” haline gelir).
Bu lisanslar da devredilemez olur.
Yani bir noktada sizin hastanenizin ruhsatı da “dondurulmuş bir lisans” gibi işlem görecek.

B) Yeni kurulacak hastaneler (başvurusu yeni yapılacak olanlar)
Tamamen açık artırma ve puanlama sistemiyle lisans alacak.
Lisanslar sınırlı olacak ve her yıl kontenjan belirlenecek.

3. Satış ve ortaklık açısından durum

Bu yeni sistem yürürlüğe girdikten sonra:

Eski hastaneler, şirket devri yoluyla satılsa bile,
Bakanlık bunu “lisans devri” sayabilir ve onay gerektirir.

Yeni lisanslar zaten kesinlikle devredilemez olduğu için, bu tür satışlar tamamen yasaklanabilir.

Dolayısıyla hem mevcut hastaneler hem yeniler için oyun alanı çok daralıyor.

Mevcut hastaneler “muaf” görünse de fiilen yeni kurallara dahil ediliyor. Sağlık sektörüne yatırım yapacak iş insanı için en kritik konu şu olacak:
“Mevcut hastane devralmak mı, sıfırdan lisans almak mı daha avantajlı?”