Türkiye'nin zengin tarihi mirası, Kültür ve Turizm Bakanlığı'na bağlı Sivas Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu'nun aldığı bir dizi kritik kararla güvence altına alındı. Tokat ve Sivas illerinde bulunan beş farklı arkeolojik yerleşim, yapılan kapsamlı yüzey araştırmaları sonucunda I. Derece Arkeolojik Sit Alanı olarak tescil edildi. Bu kararlar, söz konusu bölgelerde hiçbir yapılaşmaya izin verilmeyeceğini ve bilimsel çalışmalar dışında kesinlikle korunacağını hükme bağlıyor. Tescil edilen alanlar arasında Turhal'daki Bayraktepesi Tepe Üstü Yerleşmesi ve Mahmutlu Dede Tepe Üstü Yerleşmesi, İmranlı'daki İmranlı Höyüğü, Akıncılar'daki Doğantepe Kalesi ve Gemerek'teki Serçek Tümülüsleri bulunuyor. Bu gelişme, Anadolu'nun köklü geçmişine ışık tutacak yeni dönem kazıları için de zemin hazırlarken, bölge turizmi ve bilim dünyası için büyük önem taşıyor.
Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu'ndan Kritik Kararların Detayları
Sivas Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, 25.09.2025 ve 26.09.2025 tarihli toplantılarında aldığı kararlarla, uzman inceleme raporları ve ilgili kurumların görüşleri doğrultusunda toplam beş ayrı sit alanının tescilini onayladı. Bu kararlar, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamında, tespit edilen yerleşimlerin "kültür varlığı özelliği" gösterdiği anlaşılması üzerine alınmıştır. Tescil süreçleri, tescile esas kurum görüşleri ve kapsamlı inceleme raporları neticesinde sonuçlanmıştır. Alınan kararlar uyarınca, sit sınırları haritalarda kesin olarak işaretlenmiş ve ilgili tapu müdürlüklerine "kültür varlığı şerhi" işlenmesi talimatı verilmiştir.
Tokat'ın Tarihi Yeniden Tescillendi: Bayraktepesi ve Mahmutlu Dede Yerleşmeleri
Anadolu'nun kadim şehirlerinden Tokat, iki önemli tepe üstü yerleşimi ile tarih envanterine yeni sit alanları ekledi. Tokat İli, Turhal İlçesi'ne bağlı Kat Kasabası'nda bulunan Bayraktepesi Tepe Üstü Yerleşmesi ve Mahmutlu Dede Tepe Üstü Yerleşmesi, I. Derece Arkeolojik Sit Alanı olarak tescil edildi. Bayraktepesi, Prof. Dr. Burcu ERCİYAS'ın 2008 Yılı Yüzey Araştırması kapsamında tespit edilmiş olup, Maliye Hazinesi'ne ait orman vasıflı bir parselde yer almaktadır. Mahmutlu Dede ise hem Prof. Dr. Mehmet ÖZSAİT'in 1997 hem de Prof. Dr. Burcu ERCİYAS'ın 2008 Yılı Yüzey Araştırmaları ile tespit edilmiştir ve Kamu Orta Malı'na ait yayla vasıflı bir parselde bulunmaktadır. Bu iki tescil kararı, Turhal ve çevresindeki eski medeniyetlerin izlerini koruma altına almıştır.
Turhal'ın Saklı Kalmış Hazineleri: Bayraktepesi Tepe Üstü Yerleşmesi
Yaklaşık 12.205 metrekarelik bir alanı kaplayan Bayraktepesi Tepe Üstü Yerleşmesi, 200 ada 1 parsel üzerinde yer almaktadır ve I. Derece Arkeolojik Sit Alanı statüsü ile korunmaktadır. Bu alanda uygulanacak koruma esasları oldukça katıdır. Buna göre, Bayraktepesi'nde korumaya yönelik bilimsel çalışmalar dışında kesinlikle hiçbir yapılaşmaya izin verilmemektedir. İmar planlarında "aynen korunacak sit alanı" olarak belirlenen bu bölgede, bilimsel amaçlı kazıların dışında hiçbir kazı yapılamaz. Ayrıca, taş, toprak, kum, cüruf, çöp veya sanayi atığı gibi malzemelerin dökülmesine izin verilmemekte, kireç, taş, tuğla, mermer, kum veya maden ocakları açılamamaktadır. Mevcut ağaçlardan ürün alınabilmekte ve bakımları yapılabilmekle birlikte, ağaçlandırmaya gidilemez.
Mahmutlu Dede Tepe Üstü Yerleşmesi'nde Koruma İlkeleri
Tokat-Turhal'daki bir diğer tescilli alan olan Mahmutlu Dede Tepe Üstü Yerleşmesi, 34.338 metrekarelik yüzölçümü ile Kat Kasabası'nda yer almaktadır. Kamu Orta Malı olan bu alanda da I. Derece Arkeolojik Sit Alanı koruma hükümleri geçerlidir. Mahmutlu Dede'de de Bayraktepesi'ne benzer şekilde, bilimsel çalışmalar dışında aynen korunması esastır. Yapılaşma ve kazı faaliyetleri (bilimsel kazı hariç) yasaklanmıştır. Zorunlu altyapı uygulamaları ise ancak müze müdürlüğü ve Kurul görüşüyle değerlendirilebilecektir. Alanda, kültür varlığının mahiyetine tesir etmeyecek şekilde ve Kurul'dan izin almak koşuluyla parsel birleştirme veya ayırma işlemleri yapılabilme esnekliği getirilmiştir.
Sivas Kültür Turizmine Yeni Hazine: İmranlı Höyüğü Tescil Edildi
Doğu Anadolu'nun kapısı sayılan Sivas'ta, İmranlı İlçesi, Yenidoğan Mahallesi'nde yer alan İmranlı Höyüğü, I. Derece Arkeolojik Sit Alanı olarak tescil edildi. Kamu Orta Malı 116 ada 1 parselin bir bölümünde ve tapulanma harici alanda tespit edilen höyük, yaklaşık 15.487 metrekarelik bir alana yayılmaktadır. İmranlı Höyüğü için belirlenen koruma şartlarında özellikle tarımsal faaliyetlere kısıtlama getirilmiştir. Toprağın sürülmesine dayanan tarımsal faaliyetlerin kesinlikle yapılamayacağı ve yeni tarımsal alanların açılamayacağı belirtilmiştir. Diğer sit alanlarında olduğu gibi, burada da yapılaşma ve kazı yasakları, moloz dökme ve ocak açma yasakları titizlikle uygulanacaktır.
Akıncılar'daki Stratejik Nokta: Doğantepe Kalesi I. Derece Sit Alanı Oldu
Sivas'ın Akıncılar İlçesi, Doğantepe Köyü'nde bulunan Doğantepe Kalesi, Doç. Dr. Atilla ENGİN tarafından hazırlanan yüzey araştırması raporuyla tespit edilmiş ve tescil edilmiştir. Maliye Hazinesi'ne ait orman vasıflı 110 ada 38 parselin bir bölümünde yer alan kale, 28.473 metrekarelik bir alana sahiptir. Doğantepe Kalesi'nin koruma esasları da, İmranlı Höyüğü'nde olduğu gibi, toprağın sürülmesine dayanan tarımsal faaliyetleri ve yeni tarımsal alan açılmasını kesinlikle yasaklamaktadır. Önemli bir not olarak, sit alanı ile çakışan Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü'nün maden ruhsat sahasının, koruma ilke kararı gereğince sit alanı dışında kalacak şekilde planlanması gerektiği karara bağlanmıştır.
Gemerek Serçek Tümülüsleri'nde Kesin Koruma Tedbirleri
Sivas'ın güneybatı sınırlarında yer alan Gemerek İlçesi, Çat Köyü'ndeki Serçek Tümülüsleri, I. Derece Arkeolojik Sit Alanı olarak tescillendi. Mülkiyeti özel ve Hazineye ait parsellerde (101 ada 1 ve 256 ada 5) yer alan bu tümülüsler, Prof. Dr. A. Tuba ÖKSE'nin 2000 Yılı Yüzey Araştırması'nda tespit edilmiştir. Serçek Tümülüsleri'ne has bir koruma maddesi ile, alanda sınırlı mevsimlik tarımsal faaliyetlerin ve Kurulca uygun görülmesi halinde seracılığa devam edilebileceği belirtilmiştir. Bu esneklik dışında, diğer tüm sit alanlarında olduğu gibi yapılaşma ve bilimsel amaçlı olmayan kazı yasaktır.
Arkeolojik Sit Alanlarında Geçiş Dönemi Koruma Esaslarının Önemi
Tüm bu I. Derece Arkeolojik Sit Alanları için belirlenen ortak koruma hükümleri, Türkiye'nin kültürel mirasını gelecek nesillere aktarmayı hedeflemektedir. Bu alanlar, bilimsel çalışmalar dışında aynen korunacak sit alanları olarak kabul edilir.
Temel Koruma Maddeleri:
Yapılaşma Yasağı: Kesinlikle hiçbir yapılaşmaya izin verilmez ve imar planlarında bu alanlar aynen korunur.
Kazı Yasağı: Bilimsel amaçlı kazılar dışında hiçbir kazı faaliyeti yapılamaz.
Çevre Kirliliği Yasağı: Taş, toprak, kum, cüruf, çöp, sanayi atığı ve benzeri malzemelerin dökülmesine, ocakların açılmasına izin verilmez.
Altyapı ve Tesis Düzenlemesi: Zorunlu altyapı uygulamaları ve ören yerlerinde gezi yolu, otopark, bilet gişesi gibi üniteler ancak Kurul'dan izin alınarak yapılabilir.
Tokat ve Sivas'ta alınan bu tarihi kararlar, arkeolojik zenginliğin kayıt altına alınması ve korunması yolunda atılmış dev adımlardır. Bölge, artık çok daha sıkı bir koruma rejimiyle, binlerce yıllık geçmişinin izlerini saklamaya devam edecektir.
Yorumlar
Kalan Karakter: