Samsun Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, Sinop’un Boyabat ilçesi Dodurga köyünde bulunan tescilli su değirmenine ilişkin önemli bir karar aldı. Özel mülkiyete ait 120 ada 37 parsel üzerinde yer alan, sit alanı dışında kalan tarihi su değirmeninin koruma grubu ve koruma alanı yeniden belirlendi. Kurulun 30 Ekim 2025 tarihli toplantısında alınan 11484 numaralı karar, hem kültürel mirasın korunması hem de yapı üzerindeki gelecekteki müdahalelerin planlanması açısından dikkat çekici nitelik taşıyor.
Değerlendirme raporları ve eksik envanterlerin tamamlanması süreci
Kararın alınmasında iki önemli belge öne çıktı. İlki, Samsun Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü uzmanlarınca hazırlanan 23 Ekim 2025 tarihli rapordu. İkincisi ise, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Tespit ve Planlama Dairesi Başkanlığının kültür envanterindeki eksikliklerin giderilmesine yönelik 16 Eylül 2024 tarihli yazısı oldu.
Bu belgeler doğrultusunda;
Su değirmeninin mevcut durumu,
Yapısal özellikleri,
Tarihi değerinin kapsamı,
Korunması gereken fiziksel ve çevresel unsurlar
detaylı biçimde incelenerek kurul gündemine taşındı.
Koruma grubu II olarak belirlendi
Toplantı sonucunda su değirmeninin koruma grubunun II olarak belirlenmesine karar verildi. Bu sınıflandırma, yapının önemli kültürel ve mimari özellikler taşıdığını; ancak bazı müdahalelerle iyileştirilebileceğini gösteriyor. Koruma grubu II yapılar, özgün niteliklerinin korunmasını zorunlu kılarken, gerektiğinde kontrollü restorasyon veya yeniden işlevlendirme çalışmalarına izin verebiliyor.
Kurul ayrıca, yapı için hazırlanan tescil fişinin uygun olduğuna hükmetti. Böylece su değirmeninin mevcut kimliği, statüsü ve tescil bilgileri resmi olarak güncellenmiş oldu.
1/500 ölçekli haritada koruma alanı sınırlandırıldı
Kararın en kritik unsurlarından biri de su değirmeninin çevresine ilişkin koruma alanının belirlenmesi oldu. Kurul, ekli 1/500 ölçekli kadastral haritada işaretlenen sınırlar ve koordinatlar doğrultusunda koruma alanını kabul etti. Bu düzenleme sayesinde:
Yapının yakın çevresi kontrolsüz yapılaşmadan korunacak,
Görsel, çevresel ve kültürel bütünlük korunacak,
Değirmene zarar verebilecek fiziksel müdahaleler engellenmiş olacak.
Koruma alanı içerisinde yapılacak tüm inşai ve fiziki müdahaleler için Kuruldan izin alınması şart koşuldu.
Su değirmeninin tarihi önemi nedir?
Boyabat ve çevresi, geleneksel üretim yöntemlerini uzun yıllar boyunca taşıyan yapılarıyla biliniyor. Su değirmenleri, hem bölgenin kültürel kimliğinin bir parçası hem de geçmişin ekonomik yaşamını yansıtan özgün örnekler arasında yer alıyor.
Dodurga köyündeki bu değirmen:
Geleneksel taş öğütme tekniğini temsil eden ender yapılardan biri,
Çevresindeki akarsu sistemiyle birlikte özgün bir mühendislik örneği,
Köyün tarihsel üretim hafızasını yaşatan bir kültür varlığı niteliğinde.
Bu nedenle korunması, yalnızca bir yapının değil, bir yaşam biçiminin geleceğe aktarılması açısından önem taşıyor.
Kararın bölgeye etkisi ne olacak?
Kurulun aldığı koruma kararı, yalnızca değirmenin fiziksel bütünlüğünü garanti altına almakla kalmıyor; aynı zamanda bölgedeki sürdürülebilir kültürel miras yönetimi açısından da güçlü bir adımı temsil ediyor.
Bu karar ile:
Kaçak müdahalelerin önüne geçilecek,
Kontrolsüz yapılaşma engellenecek,
Restorasyon veya bakım çalışmalarında bilimsel yöntemler şart koşulacak,
Değirmenin çevresiyle birlikte korunması sağlanacak.
Yorumlar
Kalan Karakter: