Mardin Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, Siirt’in Merkez ilçesi Conkbayır Mahallesi’nde yer alan tescilli cas evinin mail-i inhidam (yıkılma tehlikesi) durumu ve tescilden düşürülmesiyle ilgili daha önce aldığı kararda önemli bir düzeltmeye gitti. Özel mülkiyete ait 388 ada 27 parselde bulunan tarihi yapının statüsünü değerlendiren Kurul, 29 Ağustos 2025 tarihli 2209 sayılı kararın ikinci paragrafındaki kritik ifadeyi yeniden düzenledi.
Kurulun 23 Ekim 2025 tarihli toplantısında alınan 2359 numaralı karar, hem yapının kültürel niteliklerinin korunması hem de önceki kararın hukuki dayanağının netleştirilmesi bakımından dikkat çekici bulunuyor.
Düzeltme neden yapıldı?
Toplantıda okunan Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü yazısı ile Kurul Müdürlüğü uzman raporu, söz konusu düzeltmenin temel gerekçelerini ortaya koydu. İncelemelerde, tescilli cas evinin 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun 6. maddesi kapsamında korunması gereken özellikler taşıdığı vurgulandı.
Bu nedenle, önceki kararda yer alan “tescilden düşürülme talebinin reddine” ifadesinin eksik kaldığı, reddin hangi hukuki gerekçeye dayandığının açıkça belirtilmesi gerektiği ortaya kondu.
Kurul, yapılan değerlendirmeler sonucunda ifadeyi şu şekilde düzeltti:
“2863 sayılı Kanunun 6. maddesi kapsamına giren özellikleri taşıması nedeni ile tescilden düşürülme talebinin reddine”
Bu değişiklikle birlikte, reddin gerekçesi açık ve net bir şekilde karara yansıtılmış oldu.
Cas evinin korunması neden önemli?
Siirt ve çevresinde yaygın olarak görülen cas evleri, bölgenin mimari ve kültürel hafızasında özel bir yere sahip. Çamur ve kerpiç karışımıyla inşa edilen bu yapılar, hem geleneksel mimariyi hem de bölgenin sosyo-kültürel gelişimini yansıtan önemli örnekler olarak kabul ediliyor.
Conkbayır Mahallesi’ndeki yapı her ne kadar mail-i inhidam durumda bulunsa da mülkün kültürel varlık niteliğinin devam ettiği uzman raporlarıyla tescillenmiş durumda.
Bu kapsamda yapılacak herhangi bir tescilden düşürme işlemi, kültürel mirasın korunması ilkeleriyle çelişeceği için değerlendirmeye alınmadı.
Kurulun kararının bölge açısından anlamı
Mardin Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun bu kararı, bölgede yer alan tescilli kültür varlıklarının korunması adına önemli bir örnek teşkil ediyor. Karar, şu yönleriyle dikkat çekiyor:
Mail-i inhidam yapıların bile tescilinin korunabileceği vurgulanıyor.
Kültürel mirasın korunmasında 2863 sayılı Kanun’un bağlayıcılığı yeniden hatırlatılıyor.
Kurul kararlarının hukuki gerekçelerle açık ve eksiksiz şekilde düzenlenmesinin önemi öne çıkıyor.
Bölgedeki cas evlerin korunmasına yönelik genel yaklaşım bir kez daha ortaya konuyor.
Tescilli yapıların geleceği nasıl şekillenecek?
Bu karar, yalnızca Siirt’teki cas evi değil, tüm bölgelerdeki benzer mimari miraslar açısından da örnek niteliğinde kabul ediliyor. Uzmanlara göre tescilli yapıların:
Güvenlik nedeniyle yıkılması,
Tescilden düşürülmesi,
Yeniden değerlendirilmesi
gibi süreçlerde bilimsel rapor, hukuki dayanak ve kurul kararlarının uyum içinde yürütülmesi gerekiyor.
Yorumlar
Kalan Karakter: