Hatay Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, Altınözü ilçesi Yunushan Mahallesi’nde yer alan ve 1. derece Arkeolojik Sit olarak tescilli Gelinler Dağı Nekropolü ile ilgili önemli bir karar aldı. 22 Ekim 2025 tarihli toplantıda, nekropol alanının sayısallaştırılan yeni sınırları ve güncellenmiş sit fişi oy birliğiyle kabul edildi.
Kurul ayrıca, bölgenin korunmasına yönelik geçiş dönemi koruma esasları ve kullanma şartlarını belirlerken, ilgili idarelere ivedilikle koruma amaçlı imar planı hazırlama çağrısı yaptı.
Gelinler Dağı Nekropolü 1989’dan Bu Yana Koruma Altında
Hatay’ın en önemli arkeolojik alanlarından biri olan Gelinler Dağı Nekropolü, Adana Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun 31 Mart 1989 tarihli kararıyla 1. derece Arkeolojik Sit olarak tescil edildi.
Aynı yıl 27 Aralık 1989’da onaylanan 1/2500 ölçekli sit haritasıyla bölgenin sınırları netleştirildi. 2023 yılında yapılan sit irdeleme talebi ise Hatay Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından uygun bulunmamıştı.
Bölgenin büyük kısmı 104 ada 11, 23, 35, 36, 37, 38, 39, 50 ve 51 numaralı özel mülkiyet parselleri içerisinde yer alıyor.
Sayısallaştırılan Yeni Sit Haritası Kuruldan Onay Aldı
Hatay Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü uzmanlarının 20 Ekim 2025 tarihli raporu doğrultusunda, Gelinler Dağı Nekropolü'nün güncel teknolojilerle hazırlanan 1/5000 ölçekli sayısallaştırılmış sit haritası görüşüldü.
Kurul, alanı daha hassas ve güncel verilerle koruma altına almayı hedefleyen bu çalışmayı uygun bularak onayladı. Güncellenen sit fişi de karara eklendi.
Sayısallaştırma işleminin, arkeolojik sit alanının sınırlarının daha doğru tanımlanmasını sağlayarak koruma faaliyetlerinde önemli kolaylık sağlayacağı ifade edildi.
1. Derece Sit Alanı: Yapılaşma Kesin Bir Şekilde Yasak
Kurul kararı, 1. derece arkeolojik sitlerde uygulanmak üzere Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’nun 5 Kasım 1999 tarihli 658 sayılı ilke kararını esas aldı.
Bu doğrultuda nekropol alanında:
• Yapılaşma kesinlikle yasaklandı.
Alan, imar planlarında “aynen korunacak sit alanı” olarak işlenecek. Bilimsel amaçlı kazılar dışında herhangi bir kazı yapılmasına izin verilmeyecek.
• Altyapı çalışmaları kurula tabi olacak.
Resmi veya özel kuruluşların zorunlu altyapı uygulamaları, Müze Müdürlüğü ve varsa kazı başkanının görüşü alındıktan sonra yeniden kurul değerlendirmesine sunulacak.
Tarım, Ağaçlandırma ve Malzeme Alımı Konusunda Sıkı Kısıtlamalar
Gelinler Dağı Nekropolü için alınan kararlar doğal ve arkeolojik dokunun korunmasını hedefliyor:
• Yeni tarım alanı açılamayacak.
Sadece sınırlı mevsimlik tarımsal faaliyetlere izin verilecek. Höyük ve tümülüslerde toprağı sürmeye dayalı tarım tamamen yasaklandı.
• Ağaçlandırma yapılmayacak.
Yalnızca mevcut ağaçlardan ürün alınabilecek.
• Taş, toprak, kum gibi malzemelerin alınması yasaklandı.
Mermer, tuğla, kireç, kum ve maden ocaklarının açılması; toprak, çöp, cüruf ve sanayi atığı dökülmesi de kesin olarak engellendi.
Turizm Birimleri İçin Kurul Onayı Şart
Nekropol alanında düzenlenebilecek bazı küçük ölçekli düzenlemeler için kurul izni gerektiği karara bağlandı. Bu kapsamda:
Gezi yolu düzenlemeleri
Açık otopark
WC
Bilet gişesi
Bekçi kulübesi
gibi birimler ancak Kurulun yazılı izniyle yapılabilecek.
Mezarlık Kullanımı Devam Edecek
Alan içinde günümüzde kullanılan umuma açık mezarlıkların bulunduğu bölümlerde yalnızca defin işlemlerinin sürdürülebileceği belirtildi. Bunun dışındaki tüm müdahaleler yasak kapsamına alındı.
Tevhit ve İfraz Kurul İznine Bağlandı
Parsellerin birleştirilmesi veya ayrılması gibi mülkiyet düzenlemeleri, ancak taşınmaz kültür varlıklarının niteliğini etkilemeyecek şekilde ve Kurul izniyle yapılabilecek.
Afet ve Güvenlik Durumlarında Geçici Uygulamalar Mümkün
Doğal afet veya kamu düzenini etkileyen olağanüstü durumlarda, zemine en az müdahale içeren ve süresi belirlenen geçici uygulamaların Kurul tarafından değerlendirilebileceği belirtildi.
Proje uygun görülürse, uygulamaların Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından oluşturulacak bilim kurulu denetiminde yürütülmesi gerekecek.
Geçiş Dönemi Koruma Esasları: 3 Yıl Boyunca Geçerli
Kurul, Gelinler Dağı Nekropolü için belirlenen geçiş dönemi koruma esasları ve kullanım koşullarının 3 yıl boyunca geçerli olmasına hükmetti.
Bu süre içerisinde ilgili idarelerin koruma amaçlı imar planlarını hazırlayarak Kurula sunmaları kararlaştırıldı. Ayrıca alanın güvenliği için gerekli önlemlerin de gecikmeksizin alınması talep edildi.
Hatay’ın Arkeolojik Mirası İçin Yeni Bir Adım
Gelinler Dağı Nekropolü, Hatay’ın tarihsel kimliği açısından büyük önem taşıyan arkeolojik alanlardan biri olarak kabul ediliyor. Kurulun aldığı bu karar, hem alanın sınırlarının modern yöntemlerle netleştirilmesi hem de koruma politikalarının güncellenerek güçlendirilmesi açısından kritik bir adım olarak değerlendiriliyor.
Yeni düzenlemelerle birlikte nekropol alanının daha etkin korunması ve gelecek nesillere sağlıklı bir şekilde aktarılması hedefleniyor.
Yorumlar
Kalan Karakter: