1. Kastamonu Kınık'ta Kapsamlı Sit Sınırı Güncellemesi: Delibeyoğlu, Harmankayası ve Köprübaşı Ören Yerleri
Ankara Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun 31.10.2025 tarihli kararı ile Kastamonu İli, Devrekani İlçesi, Kınık Köyü sınırları içerisinde yer alan Kınık Delibeyoğlu, Harmankayası ve Köprübaşı Ören Yerleri'nin sit sınırları sayısallaştırılarak netleştirildi. Daha önce 15.11.1994 tarihli karar ile tescillenen bu alanlar, I. ve III. derece arkeolojik sit alanı olarak tescil edildi ve Geçiş Dönemi Koruma Esasları ve Kullanma Şartları belirlendi.
I. Derece Arkeolojik Sit Alanı İçin Kesin Koruma Kuralları
I. derece arkeolojik sit alanları, bilimsel çalışmalar dışında aynen korunacak alanlar olarak belirlenmiştir. Bu bölgelerde kesinlikle hiçbir yapılaşmaya izin verilmeyecek, imar planında aynen korunacak sit alanı olarak gösterilecek ve bilimsel amaçlı kazıların dışında hiçbir kazı faaliyeti yapılamayacaktır. Resmi ve özel kuruluşlarca zorunlu durumlarda yapılacak altyapı uygulamaları için dahi Müze Müdürlüğü ve varsa kazı başkanının görüşüyle Kurul'dan izin alınması gerekmektedir.
Çevresel faaliyetlere yönelik kısıtlamalar da bu kararla netleşmiştir: Yeni tarımsal alanların açılmasına izin verilmezken, yalnızca sınırlı mevsimlik tarımsal faaliyetlerin devam edebileceği belirtilmiştir. Ayrıca, bu alanlardan taş, toprak, kum gibi malzeme alınmasına, kireç, taş, tuğla, maden ocaklarının açılmasına, toprak, cüruf, çöp ve sanayi atığı dökülmesine izin verilmeyeceği karara bağlanmıştır. Parsellere ilişkin tevhit ve ifraz işlemleri dahi taşınmaz kültür varlıklarının mahiyetine tesir etmeyecek şekilde Kurul izniyle yapılabilecektir.
III. Derece Arkeolojik Sit Alanı Şartları
III. derece arkeolojik sit alanlarında ise kontrollü gelişime izin veren şartlar belirlenmiştir. Bu alanlarda yer alan parsellerde yeni yapılaşma talepleri olması durumunda, öncelikle Müze denetiminde sondaj kazısı yapılması zorunludur. Sondaj kazısı sonucunun Kurul'a iletilmesinin ardından alınacak uygunluk kararı doğrultusunda uygulamaya geçilebilecektir. Sondaj sırasında kültür varlığına rastlanılması halinde, alanın sit durumu yeniden değerlendirilecektir.
Yapılaşma taleplerinde sunulan mimari projelerin temel hafriyatları ve zemine müdahale içeren uygulamalar, Kurul'un uygun görüşü sonrasında ilgili Müze uzmanları denetiminde gerçekleştirilecektir. Altyapı çalışmaları (kanalizasyon, içme suyu, enerji nakil hattı vb.) yine Kurul kararı ve Müze Müdürlüğü denetiminde yapılacaktır. Ayrıca ağaç dikimi ve sökümü gibi basit görünen uygulamalar için bile Koruma Bölge Kurulu'ndan izin alınması şartı getirilmiştir.
2. Kayseri Develi Çifte Mağara Kaya Mezarları'na Sıkı Koruma
Kayseri Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, 23.10.2025 tarihli kararıyla Kayseri İli, Develi İlçesi, Yeniköy Mahallesi'nde bulunan "Çifte Mağara Kaya Mezarları"nın I. derece arkeolojik sit alanı olarak tescilinin sınırlarını sayısallaştırdı. Bu kaya mezarları, bölgenin antik dönemdeki yerleşim ve kültürel yapısına ışık tutan önemli bir anıtsal miras olarak öne çıkmaktadır.
Alan, I. derece arkeolojik sit alanı statüsünde olduğundan, koruma ve kullanma koşulları son derece katıdır. Buna göre:
Yeni tarımsal alan açılması ve toprağın sürülmesine dayanan tarımsal faaliyetler kesinlikle yasaklanmıştır.
Ağaçlandırmaya kesinlikle gidilmeyecektir.
Taş, toprak, kum alınması, kireç, taş, maden ocağı açılması gibi sit alanının doğasını bozacak her türlü faaliyet engellenmiştir.
Ayrıca, alanda tahribata neden olunmaması için kolluk kuvvetlerince belli aralıklarla kontrolünün sağlanması kararı alınmıştır.
3. Kars Arasoğlu Köyü Yerleşim Alanı Tescili Onaylandı
Kars Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, 30.10.2025 tarihli kararıyla, Kars İli, Merkez İlçesi, Arasoğlu Köyü'nde yer alan Arasoğlu Köyü Yerleşim Alanı'nın I. Derece Arkeolojik Sit Alanı olarak tescilini onayladı. Bu tescil, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu'nun ilgili maddeleri ve Yüksek Kurul'un 658 sayılı ilke kararı doğrultusunda alınmıştır.
Alan için belirlenen I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Koruma ve Kullanma Koşulları, Kastamonu örneğindeki gibi mutlak korumayı esas almaktadır. Bu kapsamda:
Bilimsel çalışmalar hariç yapılaşma yasaktır ve imar planlarında bu durum korunacak sit alanı olarak belirlenmelidir.
Yeni tarımsal alan açılması ve höyük/tümülüslerde toprağın sürülmesine dayanan tarımsal faaliyetler kesinlikle yasaktır; sadece sınırlı mevsimlik tarımsal faaliyetlere devam edilebilecektir.
Ören yerlerinde gezi yolu, meydan tanzimi, otopark, bilet gişesi gibi üniteler dahi sadece Kurul'dan izin alınarak yapılabilecektir.
Halen kullanılan umuma açık mezarlıklarda sadece defin işlemleri yapılabilecektir.
İlgili idare tarafından belirlenen süre zarfında Koruma Amaçlı İmar Planının hazırlanarak Kurula sunulması zorunludur.
4. Ardahan Kotanlı ve Kaşlıkaya Kalesi ve Yerleşim Alanı Tescili
Aynı kurul, Ardahan İli, Çıldır İlçesi'ndeki Kotanlı ve Kaşlıkaya Köyleri sınırları içinde bulunan "Kotanlı ve Kaşlıkaya Kalesi ve Yerleşim Alanı"nı da I. Derece Arkeolojik Sit olarak tescil etti. Kale ve yerleşim alanını kapsayan bu karar, Kamu Orta Malı'na ait parseller ile özel mülkiyete ait bazı parselleri kapsamaktadır.
Yapılan değerlendirme sonucunda, bahsi geçen kale ve yerleşim alanının 2863 sayılı Kanun'un 6. maddesinde belirtilen I. Derece Arkeolojik Sit özelliklerini taşıdığı tespit edilmiş ve tescili uygun bulunmuştur. Bu tescil ile birlikte, Ardahan'daki bu önemli tarihi miras da en üst düzeyde koruma altına alınmış oldu. I. Derece Arkeolojik Sit Alanı tescil edilmesi, alanın bilimsel çalışmalar dışında her türlü yapılaşmaya ve tahribata kapalı olduğu, toprak sürümü, taş ocağı açma gibi faaliyetlerin kesinlikle yasaklandığı anlamına gelmektedir. İlgili Tapu Müdürlüklerince, tescil edilen parsellerin tapu kütüğünün beyanlar hanesine "Bir Kısmı I. Derece Arkeolojik Sit Alanında Kalmaktadır." şerhi işlenmesi de kararlaştırılmıştır.
Yorumlar
Kalan Karakter: