Sır versem saklar mısın?

Merhaba Sevgili Okur,
İletişim kurmak, her yaşta önemlidir. Çünkü doğru iletişim yani doğru diyalog birbirini anlamak ve anladığına göre yol almak açısından çok değerlidir. İletişim kurulan kişi ve konu ne ise anlatmak istediğini anlatamadığın sürece yanlış anlamalar, ucu açık ifadeler olduğu sürece kesinlik kazanmayan durumlar ve olmasını istemediğin sonuçlar ortaya çıkabilir.
Çocuklarımız ile olan iletişimlerimizde de diyalog geliştirmek yani ilişki kurmak önemlidir. Anlatmak istediğimiz bir durumu, karşılaşabileceği bir olayı ve sonuçlarını anlatacak diyaloglara ihtiyacımız vardır. Bu konularda ucu açık olmayan, net anlatımlar çocuğu güvende hissettirecek ve karşılayabileceği olaylara karşı önceden bilgilendirildiği için cesaretli olacaktır.
Bu hafta sizlere anlatmak istediğim “Sır versem saklar mısın?” konusu ise çocuklarla olan iletişimimizin gücüne göre farklı yönler alabilecek bir konudur. İletişimimiz ne kadar güçlü ve güvenli olursa çocuklarımızın yaşadıkları olaylara karşı tutumları da o derece güçlü oluyor.
Günlük hayatımızda çocuklarımız bizimle ya da bizsiz birçok olaya tanık oluyor, birebir yaşıyor, o anlardan deneyim kazanıyor, iyi veya kötü bazı sonuçlarla karşılaşıyorlar. Ebeveyn olarak yapmamız gereken önceden olabilecek olaylarla ilgili onları bilgilendirmek. Önemli nokta ise bu bilgilendirmeyi nasıl yapmamız gerektiği. Bir büyük gibi karşına alıp konuşabileceğimiz anlar olduğu gibi bir çocuğun uzun zamanlar o şekilde oturup bizi dinlemesi mümkün olmadığından ve bu dinlemeleri çocuğun anlaması biz yetişkinlerde olduğu gibi olmadığından onlara bu anları farklı metaforlar kullanarak anlatmak en doğrusudur. Ve bunu çocukların en eğlendiği anlarda yapmak gerekir. “Nasıl yani?” dediğinizi duyar gibiyim.
Sevgili okurlar, dediğim gibi bunu tam da çocuklarımız eğlenirken yapacağız. Çünkü çocuklar en iyi eğlenirken öğrenirler. Bir çocuk kitabı ile bu eğlenme ortamını hazırlayabiliriz. Geçen haftaki yazımda bahsettiğim gibi kitabı okurken birlikte yaşamaya çalışırsak, hatta abartı abartı tepkilerle, yüksek alçak seslerle okursak çocuklarımız o dünyaya girer ve olay örgüsü içinde eğlenmeye başlarlar. Tabii ki yalnızca eğlenmek değildir amacımız aslında kahramanın yaşadıkları ile bizde olaylarda geçen kavramlara ve o kavramların karşımıza çıkardığı sonuçlara ve tepkilere göre çocuğumuzla iletişim kurma çabasında olacağız. Kitapta geçen sorularımız “sen olsan ne yapardın? , sence nasıl ilerleyecek?” gibi sorularla düşünmeye ve o kavrama ilişkin anları yaşamadan çocuğumuzu hazırlamış olacağız. Bilgi sahibi olduğu bir konuda çocuk kendini güçlü hissedecek ve kendi güvenliği üzerindeki denetimi artacaktır. Sorular sorup, sorulara cevap vermelerini sağlayarak aramızda kuracağımız diyalog ile öğrenmeyi kolaylaştıracağız. (Dip not: bu kısımda doğru soruları sormak içinde biz ebeveynlerin bu konularda kendilerini geliştirmeleri gerektiğini, çocuklar için felsefe eğitimi dediğimiz (p4c) eğitimlerin almalarını tavsiye edebilirim.)
Bir sırrı saklamak ya da saklamamak konusunda nasıl ilerleyebiliriz? Kısmında: saklanacak ve saklanmayacak olaylara değinmeliyiz. Bunu direk söylemek, madde madde anlatmak işe yaramayacaktır. Anları yaşadıkça ya da kitaplarda olan kurguları okudukça empati kurmalarını sağlayabiliriz. Mesela bir arkadaşımız için hazırlanan doğum günü sürprizini saklamak eğlenceli ve güzel bir sırdır. Doğum günü sahibi “sürpriz” diye bağıran kişilerin arasında kaldığında çok mutlu olacağından bu sırrı saklamak güzel olabilir. Sen olsan sana yapılan sürprizi önceden bilmek ister miydin? O zaman sürpriz olur muydu? Gibi sorularla saklamanın eğlenceli yanı verilebilir. Ama “sana vurup, canını acıtan bir arkadaşın varsa bunu saklamak iyi olmaz, çünkü başkalarının senin canının acıtması doğru değildir ve bu kötü sırdır” demek çocuğu acı everecek bir sonuca hazırlamak için verilebilecek güzel bir örnektir. Ardından “ sana böyle vurup canını acıtan biri var mı? Ya da kötü sır olarak düşündüğün bşr sırrın var mı?” diye sormak çocuğu konuşturacak ve iletişim sağlamamızı sağlayacaktır. Kötü sırlar karşısında bu durumu güvendiğin biriyle paylaşmasının iyi olacağını söylemek ya da hikâyede ki kurguya göre vermek çocuğu kötü sırlara karşı da hazırlamış olacaktır. Çocuğumuz hangi sırların güzel hangi sırların kötü olduğunu bilip ona göre davranış sergileyecektir. Ve önceden yaşayacağı olaylara karşı bilgi sahibi olduğundan kendini güvende hissedecektir.
Sizlere bu hafta Jennifer Moore- Mallinos tarafından yazılan ve Redhouse Kidz yayınlarından çıkan “Sır versem saklar mısın?” çocuk kitabını tavsiye ederim. Kötü ve İyi sırlara örnekler, çocukların bunu seçmesi ve donucunda nasıl tavır sergilemesi üzerine diyalog şeklinde yazılmış bizlerin işi kolaylaştıracak harika bir başucu kitabı diyebilirim.
Geçmiş bayramınızı kutlarım.
Sağlıklı ve güçlü iletişimler kuracağımız günlere…
Sevgilerimle,
Çocuk Kitabı Yazarı Işık SARAÇ