Bayramda çalışana ücret yerine izin verilebilir mi?

4857 sayılı İş Kanunu’na göre, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işyerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılabilecektir. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması halinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayı gereklidir. İş sözleşmesinde veya Toplu İş Sözleşmesinde ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştırılma zorunluluğu olmayan işçiler zorla çalıştırılamayacaktır.
İş Kanunumuz ulusal bayram ile genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışan işçiye, o günlük yevmiyesi dışında bir yevmiye daha ödenmesi gerektiğini söyler. Mevzuat gereği ulusal bayram ve genel tatil günü olan günlerde işçiler çalışmazsa dahi o güne ait ücretlerini tam olarak alırlar. Fakat işçi tatil yapmayıp da çalışırsa ayrıca çalıştıkları her gün için bir günlük yevmiye tutarında ilave ödemeye de hak kazanacakları unutulmamalıdır.
Uygulamada yıllık 270 saate kadar fazla mesainin ücretlere dahil edildiği iş sözleşmelerine rastlamak mümkündür. Bununla birlikte iş sözleşmelerinde yer alan ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışmanın ücrete dahil olduğuna ilişkin hükümler; Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarından da anlaşılacağı üzere geçersiz kabul edilmektedir.
İşçi, arife gününde saat 13:00’den sonra çalışmasa dahi o güne ilişkin ücretini tam alır. Bayram tatili arife günü saat 13:00’ten itibaren başladığından işçinin 13:00’ten sonra çalıştırılmaması, çalıştırılması halinde ilave ücretin ödenmesi gerekmektedir. Arife günü saat 13:00’ten sonra yapılan çalışmalar için işçiye ilave (½)yarım günlük ilave ücret ödemesi yapılmalıdır. Bu çalışmalarının karşılığı olarak çalışılan her fazladan saat için Fazla Çalışma ücreti hesaplanması yanlıştır. Doğru uygulama işçiye ilave (½)yarım günlük ilave genel tatil ücret ödemesi yapılması olacaktır.
İşçilerin Ulusal Bayram ve Genel Tatil günlerinde çalıştırılıp, ertesi gün ya da başka bir zaman izin verilmesi yasal değildir. Asıl olan çalışmaları karşılığı Yasanın öngördüğü zamlı ücreti ödemektir. Yargıtay Dokuzuncu Hukuk Dairesi bir kararında “İş Kanunu’nda fiili izin müessesesi yalnızca fazla çalışma için öngörülmüş olup çalışılan hafta ve genel tatil karşılığı izinle telafi edilemez. İşçilerin hafta ve genel tatil yapmayarak çalışmaları halinde, hafta tatilinde her gün için 1,5 kat, genel tatillerde ise, 1 kat fazla günlük ücret ödenir” demiştir. Bu karardan da anlaşılacağı üzere Bayramda çalışan işçiye bu çalışmasının karşılığı olarak ücret ödemek mecburi olup, ücret yerine işçiye izin verilmesi mümkün değildir.