“Yoksulluklara bir de ‘enerji yoksulluğu’ eklendi”

Eski Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı ve 21. Dönem Çanakkale Milletvekili Cumhur Ersümer yeni bir yoksulluğun ortaya çıktığını ve adının da ‘enerji yoksulluğu’ olduğunu belirtti. Ersümer ayrıca bölgesine göre yapılması planlanan doğalgaz zamları ile ilgili de, “Özellikle ılıman yerlerde yaşayan vatandaşlar, soğuk bölgede yaşayan vatandaşın doğalgaz faturasını ödemek zorunda kalacaktır. Bu son derece yanlış bir uygulamadır. Umarım uygulamada bu durum tespit edilir ve vazgeçilir” ifadelerini kullandı.
Eski Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı ve 21. Dönem Çanakkale Milletvekilliği görevini yürüten Cumhur Ersümer yasaklara, yoksulluklara bir de enerji yoksulluğunun eklendiğini belirtti. Ersümer enerji yoksulluğunu şöyle açıkladı, “Peki, nedir bu enerji yoksulluğu? Halkın önemli bir kesiminin enerji kaynaklarına erişememesi, bunları satın alacak ekonomik gücünün olmaması demek. Bir hanenin toplam enerji harcamasının: elektrik+su+doğalgaz olarak aylık veya yıllık bütçesinin yüzde 25’ini geçmesi halinde bu hane, “enerji yoksulu” olarak nitelendiriliyor. Ülkemiz geçtiğimiz yıl Türk Lirasının ABD doları karşısında yüzde 45 değer kaybetmesiyle yoksullaşarak kapattı. Yabancı sermaye ülkemizden çıktı ve kur roket hızıyla arttı. Halkın satın alma gücü eridi. Döviz kurundaki artış, en başta çoğunu ithal etmekte olduğumuz enerji ürünlerinin fiyatlarının artmasına neden oldu”
HER 5 ABONEDEN BİRİ ZAMANINDA FATURASINI ÖDEYEMEDİ
2021 yılının enerji zamları altında geçtiğini belirten Ersümer, “ Hatta yılın son günü akaryakıta, yeni yılın ilk gününü elektrik, doğalgaz ve akaryakıta yüksek oranda zamlarla kapattık. Vatandaş giden yılı zamla uğurladı, gelen yılı zamla karşıladı. 2021 yılında; Bezine yüzde 62, motorine yüzde 75, LPG’ye yüzde 122, doğalgazda sanayiye yüzde 200, elektrik üreten çevrim santrallerinin tarifesine yüzde 243, konutlara ise yüzde 18,9 zam geldi. Akaryakıta yüzde 46 zam geldi. Geçen yıl ocakta 396 liraya dolan depo, bugün 822 TL’ye doluyor. 2021 yılının başında 120 lira olan 12 kilogramlık mutfak tüpü, 2021 sonunda yüzde 80 zamla 215 TL’ye çıktı. Yakacak kömür fiyatları yüzde 72 arttı, 1 ton kömürün fiyatı 2 bin 160 TL’ye çıktı. 2021 yılının ilk 5 ayında yaklaşık 1.5 milyon abonenin elektriği, ilk 8 ayında 914 bin abonenin doğalgazı kesildi. Her 5 aboneden biri zamanında faturasını ödeyemedi. Adı konmamışsa da akaryakıtta da kademeli artış, hız kesmeden devam etmekte. Kademeli tarifenin esas amacı, bir taraftan, devletin dört kişilik bir ailenin tüketeceği asgari miktarı “sosyal tarife” olarak belirleyerek, dar gelirli vatandaşların enerji hizmetlerinden, mümkün olan en düşük fiyattan alabilmesini sağlamak, diğer gelir gruplarının ise tükettiği gerçek bedeli, tüketim miktarıyla orantılı olarak ödemesini sağlamaktır. Yüksek tüketim miktarını daha yüksek fiyatlardan belirlemek suretiyle aşırı tüketimden caydırarak, tasarrufa teşvik etmek de amaçlar arasındadır” dedi.
REKOR ZAMLAR
Ancak uygulamanın böyle olmadığını dile getiren Ersümer, “Yeni yılda elektriğe yüzde 52 ile yüzde 127 arasında değişen oranlarda Cumhuriyet tarihinin rekor zamları yapıldı. Doğalgaza konutlarda yüzde 25, sanayiye yüzde 50, elektrik üretimi yapan çevrim santrallerine yüzde 15 zam geldi. Akaryakıt daha ocak ayının yarısı gelmeden iki kez zamlandı. Benzinin litresi 13.56 TL’ye, motorinin litresi 13.68 TL’ye LPG’nin litresi 9.06 TL’ye çıktı. Kömüre de yüzde 38 zam geldi. Elektrik için uygulamaya geçilen kademeli tarifede uzmanlar, 100 metrekare bir evde oturan dört kişilik bir ailenin asgari elektrik tüketim miktarının 230 kilovat saat (Kwh) olacağını hesaplamış. Bu nedenle elektrikte kademeli tarifenin 230 Kwh’ten başlaması gerekirken hükümet bunu 150 Kwh’ten başlattı.150 Kwh elektrik kullanımı demek neredeyse vatandaşın hiç elektrik tüketmemesi anlamına gelmekte. Günümüzde herşey elektrikle çalışmakta. Sadece aydınlanma değil, bu devirde telefonunuzun şarjından, çocuğunuzun dersini yapmada kullandığı tablete/bilgisayara hepsi için elektrik gerekmekte. İsraf ayrı bir şey, bunu bir kenara koyalım ama diğer taraftan enerji tüketim miktarı, aynı zamanda bir gelişmişlik göstergesi. Enerji yoksulluğunun en net göstergesi, mevcut mesken abonelerinin yüzde 60’nın 150Kwh’ın altında elektrik tüketmesidir. Gelen elektrik faturalarından vatandaş parmağını elektrik düğmesine dokunduramaz oldu. İlk kademe olarak belirlenen bu 150 Kwh’e bile yüzde 52 zam yapıldı. Bu miktarın üzerinde tüketim yapanlara ise yüzde 127’ye varan kademeli bir zam tarifesi belirlendi. Şimdi doğalgazda da kademeli tarifeye geçiş hazırlıkları yapılmakta, ama dönemimizde imzalanmış geçtiğimiz yıl sona eren, sürelerinin biteceği tarih daha imzalandıklarında belli olan ve nasıl yenilenecekleri de belirlenmiş doğalgaz sözleşmeleri, doğalgaz fiyatlarının tarihte en düşük olduğu 2020 yılında yenilenmiş olsa, ülkemiz ucuz gazı almaya devam edecek, vatandaşımız da bu zamlara mahkum olmayacaktı. Ayrıca doğalgaz depolama tesisleri de geçen zaman içinde bitirilebilse bu fiyat artışlarından çok az etkilenecekti” şeklinde konuştu.
SON DERECE YANLIŞ UYGULAMADIR
Ersümer açıklamasının devamında, “Kademeli uygulamada BOTAŞ’a bölge ve iklim koşullarını dikkate alarak il veya bölge bazında kademeli doğalgaz satış fiyatı uygulama yetkisi verilerek soğuk bölgelerde yaşayan vatandaşlara daha ucuz bir tarife belirlenmesi, buna karşılık aynı miktar için daha ılık yerde yaşayan vatandaşların daha yüksek tarife ödemesi üzerinde çalışılıyor. Özellikle ılıman yerlerde yaşayan vatandaşlar, soğuk bölgede yaşayan vatandaşın doğalgaz faturasını ödemek zorunda kalacaktır. Bu son derece yanlış bir uygulamadır. Umarım uygulamada bu durum tespit edilir ve vazgeçilir.
TÜRK HALKININ ÇOĞU ENERJİ YOKSULLUĞU ÇEKİYOR
Türkiye Elektrik Mühendisleri Odası ve TMMOB Makine Mühendisleri Odası’nın yaptığı çalışmaya göre geçen yıl 760 TL civarında olan elektrik, doğalgaz, su, telefon ve internet faturalarının toplamı, 1 Ocak 2022 tarihi itibariyle İstanbul’da yaşayan bir aile için 997,69 TL’ye, Ankara’da yaşayan bir aile için ise 1.025 TL’ye ulaşmış. Konumu itibariyle iklim açısından da ülkemizin orta yerinde yer alan Ankara’yı baz alacak olursak; bu yıl Ocak ayından itibaren Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin ortalama aylık elektrik tüketim miktarı olan 230 Kwh’lik elektrik faturasının bedeli 370TL’ye çıkmış, doğalgaz faturasını ise 700TL’yi aşacağı hesaplanmakta. Su için ise 103 TL ödeyeceği tahmin edilmekte. Sözlerimin başında bir hanenin toplam enerji harcaması elektrik+su+doğal gaz aylık veya yıllık bütçesinin yüzde 25’ini geçtiğinde bu hanenin “enerji yoksulu” olarak nitelendirildiğini belirtmiştim. Sadece elektrik, doğalgaz ve su faturası, yeni arttırılarak 2.500TL’ye yükseltilmiş emekli maaşı alan bir emeklimizin maaşının yüzde 46.8’ine, 4.250 TL alan bir asgari ücretli vatandaşımızın ise maaşının yüzde 27,5’ine denk gelmekte. Vatandaşlarımızın büyük bir bölümü, ne yazık ki; özellikle kış aylarında, derin bir enerji yoksulluğu içine düştü. Umarım, bu günler hızla geçer, dua ederim, yeni yılda vatandaşlarımız, diledikleri gibi elektrik tüketecekleri aydınlık yuvalarında, gönüllerince ısıtacakları sıcacık evlerinde sağlıklı, huzurlu, mutlu günler geçirirler” ifadelerini kullandı.