Nusret Mayın Gemisi'nin 8 Mart 1915 tarihinde mayın döşediği hattın üzerinde yapılan törene; Çanakkale Valisi Ömer Toraman, Amfibi Kolordu Komutanı Tümamiral Serhat Sözbir, Çanakkale Boğaz ve Garnizon Komutanı Tuğamiral Mustafa Biçen, Belediye Başkanı Muharrem Erkek, Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanı İsmail Kaşdemir, ÇOMÜ Rektörü Prof. Dr. Cüneyt Erenoğlu, İl Emniyet Müdürü Kenan Kurt, İl Jandarma Komutanı Jandarma Kıdemli Albay Ersin Aslan, Sahil Güvenlik Çanakkale Grup Komutanı SG. Yarbay Orhan Öğrenci ile askeri personel ve Siirt Şirvan Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi öğrencileri katıldı.
TCG Nusret komutanı Üsteğmen Ramazan Yıldız, günün anlam ve önemine ilişkin yaptığı konuşmada, "ÇANAKKALE SAVAŞLARI’NIN İLK AŞAMASINI OLUŞTURAN 18 MART DENİZ ZAFERİ, DÜNYA HARP TARİHİNE MAL OLMUŞ BİR KAHRAMANLIK DESTANIDIR. BU ZAFERİN KAZANILMASINDA KUŞKUSUZ EN BÜYÜK PAY, KAHRAMAN NUSRET MAYIN GEMİSİ’NE AİTTİR. ÇANAKKALE BOĞAZI’NDA İLK MAYIN HATTININ OLUŞTURULDUĞU 4 AĞUSTOS 1914 TARİHİNDEN 8 MART 1915 SABAHINA KADAR, BOĞAZ’I YABANCI SAVAŞ GEMİLERİNİN GEÇİŞİNE KAPATMAK MAKSADIYLA, ÇANAKKALE MAYIN GRUP KOMUTANLIĞI BAĞLISI SELANİK, İNTİBAH, SAMSUN VE NUSRET MAYIN GEMİLERİ TARAFINDAN TOPLAM 377 MAYINDAN OLUŞAN 10 MAYIN HATTI TESİS EDİLMİŞTİR.
ÇANAKKALE BOĞAZI GİRİŞİNDE BULUNAN TABYALARIN BOMBARDIMAN EDİLDİĞİ 3 KASIM 1914 TARİHİNDEN İTİBAREN, İTİLAF DONANMASI’NIN ÇANAKKALE BOĞAZI’NDAKİ KEŞİF, BOMBARDIMAN VE MAYIN TARAMA FAALİYETLERİ; PERSONELİ DENİZCİ OLAN BAYKUŞ BATARYASI’NDAN GÖZLENMİŞ, BU GÖZLEMLER SONUCUNDA DÜŞMAN DONANMASININ MANEVRA YAPMAK İÇİN BOĞAZIN EN GENİŞ YERİ OLAN ERENKÖY KOYU’NA YÖNELEREK BOĞAZI TERK ETTİKLERİ TESPİT EDİLMİŞTİR. BAYKUŞ BATARYASI’NIN VERDİĞİ RAPORLAR DEĞERLENDİRİLDİĞİNDE ERENKÖY KOYU’NDA TESİS EDİLECEK BİR MAYIN HATTININ DÜŞMAN ÜZERİNDE SÜRPRİZ ETKİSİ YARATACAĞI DÜŞÜNÜLMÜŞTÜR.
11’İNCİ MAYIN HATTININ, DİĞER 10 MAYIN HATTINDAN FARKLI OLARAK KIYIYA PARALEL, GEMİLERİN MANEVRA HATTINA DİK OLARAK OLUŞTURULMASINA KARAR VERİLMİŞ VE BU HAT İÇİN 26 MAYININ YETERLİ OLDUĞU DEĞERLENDİRİLMİŞTİR. BU HATTA KULLANILACAK MAYINLAR İSTANBUL’DAN SELANİK MAYIN GEMİSİ İLE 2 MART 1915 TARİHİNDE ÇANAKKALE’YE GETİRİLMİŞ VE GEREKLİ BAKIMLARI YAPILARAK NUSRET MAYIN GEMİSİ’NİN GÜVERTESİNE YÜKLENMİŞTİR.
HAFİF SİSLİ VE YAĞIŞLI 8 MART SABAHI SAAT 05.00’TE YÜZBAŞI HAKKI BEY’İN KOMUTASINDA NARA’DAN AVARA EDEN NUSRET, ANADOLU KIYISINI İZLEYEREK SEYRE BAŞLAMIŞ VE BOĞAZ’I KAPATAN MAYIN HATLARI ARASINDAN EMNİYETLE GEÇEREK KARANLIK LİMAN MEVKİSİNE VARMIŞTIR. NUSRET MAYIN GEMİSİ, TAM 110 YIL ÖNCE BU AN, GÜVERTESİNDE BULUNAN 26 MAYINI, İLERLEMEKTE OLDUĞUMUZ ROTA ÜZERİNDE VE ARALARINDA YÜZER METRE OLACAK ŞEKİLDE, DENİZ SEVİYESİNİN 4,5 METRE ALTINA DÖKMÜŞTÜR. BACASINDAN MÜMKÜN OLDUĞUNCA AZ DUMAN ÇIKARTMAK İÇİN ÖNLEM ALAN NUSRET, HİÇBİR DÜŞMAN KARAKOL GEMİSİ TARAFINDAN TESPİT EDİLMEDEN 08.00’DE ÇANAKKALE ÖNLERİNE DEMİRLEMİŞTİR. SAAT 10.00’A KADAR SÜREN SİS VE YAĞMUR, GEMİNİN ÇANAKKALE BOĞAZI GİRİŞİNDE BULUNAN DÜŞMAN KARAKOL GEMİLERİ TARAFINDAN GÖRÜLMESİNİ ENGELLEMİŞTİR.
RUMELİ MECİDİYE TABYASI’NDA BULUNAN SEYİT ONBAŞI’NIN TEK BAŞINA SIRTINDA TAŞIYARAK NAMLUYA SÜRDÜĞÜ 215 OKKALIK MERMİ, İNGİLİZLERİN EN BÜYÜK SAVAŞ GEMİLERİNDEN BİRİ OLAN OCEAN ZIRHLISININ DÜMENİNİ VURMUŞ VE BU DURUM DÜŞMAN GEMİLERİNİN NİZAMINI BOZMUŞTUR. BÖYLECE 18 MART 1915 GÜNÜ, KAHRAMAN TÜRK TOPÇUSUNUN DA DESTEĞİ İLE NUSRET’İN DÖŞEDİĞİ 11’İNCİ HATTI OLUŞTURAN 26 MAYINA ÇARPAN BOUVET, IRRESSISTİBLE VE OCEAN ZIRHLILARI BATARKEN; GALUOIS, SUFFREN VE INFLEXIBLE ZIRHLILARI İSE AĞIR YARA ALARAK SAVAŞ DIŞI KALMIŞTIR. BÖYLECE 18 MART 1915 GÜNÜ, İTİLAF DONANMASI İÇİN BİR HEZİMET İKEN, BOĞAZIN KAHRAMAN SAVUNUCULARI İÇİN ÖNEMLİ BİR DENİZ ZAFERİ OLARAK TARİHE GEÇMİŞTİR.
18 MART 1915 GÜNÜ UĞRADIKLARI MAĞLUBİYET NETİCESİNDE ÇANAKKALE BOĞAZINI DENİZDEN GEÇEMEYECEKLERİNİ ANLAYAN İTİLAF DEVLETLERİ, 25 NİSAN 1915 GÜNÜ SEDDÜLBAHİR VE ARIBURNU CEPHELERİNE ASKER ÇIKARMAK SURETİYLE KARA MUHAREBELERİNİ BAŞLATMIŞLARDIR. ANCAK BU GİRİŞİMLERİNDE DE AMAÇLARINA ULAŞAMAYARAK 8/9 ARALIK 1915 GECESİ SUVLA VE ARIBURNU CEPHELERİ ÖNCELİKLE BOŞALTILMIŞ, 19/20 ARALIK 1915 GECESİ İSE SEDDÜLBAHİR CEPHESİ TAMAMEN BOŞALTILMIŞTIR.
NUSRET MAYIN GEMİSİ’NİN ERENKÖY KOYU’NA KURDUĞU ENGEL, ÇANAKKALE’DE BÜYÜK BİR ZAFER KAZANILMASINI SAĞLAMIŞ VE TARİHİN AKIŞINI DEĞİŞTİRMİŞTİR. YÜZBAŞI HAKKI BEY’İN KOMUTA ETTİĞİ NUSRET’İN BÜYÜK KATKISIYLA KAZANILAN BU ZAFER; TÜRK ASKERİNE MORAL, TÜRK MİLLETİNE SEVİNÇ KAYNAĞI OLMUŞTUR. MÜSTAHKEM MEVKİ KOMUTANI CEVAT PAŞA, BU ZAFERİ ŞU SÖZLERLE İFADE ETMİŞTİR: “GİTTİLER, GEÇEMEDİLER, GEÇEMEYECEKLER…”
ÇANAKKALE BOĞAZI GİRİŞİNE YIĞILMIŞ İTİLAF DEVLETLERİ ARMADASINDAN GİZLENİP 18 MART ZAFERİ’Nİ HAZIRLAYAN MAYINLARI DÖKEN, EFSANELERİ ÖYKÜLEŞTİREN BU KORKUSUZ DENİZCİLERDEN NUSRET MAYIN GEMİSİ KOMUTANI YÜZBAŞI HAKKI BEY, 14 EYLÜL 1915’TE, BU HAREKÂTTAN ALTI AY SONRA KALP RAHATSIZLIĞI NEDENİYLE VEFAT ETMİŞTİR. BİNBAŞILIK RÜTBESİNDEN EMEKLİ OLAN MAYIN GRUP KOMUTANI NAZMİ BEY DE 5 MAYIS 1940 GÜNÜ HAKKIN RAHMETİNE KAVUŞMUŞTUR. BU MUHTEŞEM ASKER, ŞİMDİ AŞİYAN MEZARLIĞI’NDA HUZUR İÇERİSİNDE YATMAKTADIR. SÖZLERİMİ BİTİRİRKEN, TÜRK DENİZCİLERİ OLARAK GAZİ MUSTAFA KEMAL ATATÜRK VE KAHRAMAN SİLAH ARKADAŞLARINI, KUTSAL VATAN TOPRAĞININ BÜTÜNLÜĞÜ VE GÜVENLİĞİ UĞRUNDA CANLARINI FEDA EDEN AZİZ ŞEHİTLERİMİZE, EBEDİYETE İNTİKAL EDEN KAHRAMAN GAZİLERİMİZE VE TÜRK SİLAHLI KUVVETLERİ MENSUPLARINA ALLAH’TAN RAHMET DİLİYOR HER BİRİNİ MİNNETLE YÂD EDİYOR, HAYATTA OLAN KAHRAMAN ŞEHİT VE GAZİLERİMİZİN KIYMETLİ AİLELERİNE SAYGI VE ŞÜKRANLARIMI SUNUYORUM." Dedi.
Törende; Nusret Mayın Gemisi'nin 8 Mart 1915 tarihinde Erenköy Koyu'nda oluşturduğu tarihi mayın hattı üzerinde Çelenk bırakıldı. tören Çanakkale Valisi Ömer Toraman'ın anı defterini imzalamasının ardından hatıra fotoğrafı çekilmesiyle sona erdi.
MUSTAFA AYDIN GÜL
TCG Nusret komutanı Üsteğmen Ramazan Yıldız, günün anlam ve önemine ilişkin yaptığı konuşmada, "ÇANAKKALE SAVAŞLARI’NIN İLK AŞAMASINI OLUŞTURAN 18 MART DENİZ ZAFERİ, DÜNYA HARP TARİHİNE MAL OLMUŞ BİR KAHRAMANLIK DESTANIDIR. BU ZAFERİN KAZANILMASINDA KUŞKUSUZ EN BÜYÜK PAY, KAHRAMAN NUSRET MAYIN GEMİSİ’NE AİTTİR. ÇANAKKALE BOĞAZI’NDA İLK MAYIN HATTININ OLUŞTURULDUĞU 4 AĞUSTOS 1914 TARİHİNDEN 8 MART 1915 SABAHINA KADAR, BOĞAZ’I YABANCI SAVAŞ GEMİLERİNİN GEÇİŞİNE KAPATMAK MAKSADIYLA, ÇANAKKALE MAYIN GRUP KOMUTANLIĞI BAĞLISI SELANİK, İNTİBAH, SAMSUN VE NUSRET MAYIN GEMİLERİ TARAFINDAN TOPLAM 377 MAYINDAN OLUŞAN 10 MAYIN HATTI TESİS EDİLMİŞTİR.
ÇANAKKALE BOĞAZI GİRİŞİNDE BULUNAN TABYALARIN BOMBARDIMAN EDİLDİĞİ 3 KASIM 1914 TARİHİNDEN İTİBAREN, İTİLAF DONANMASI’NIN ÇANAKKALE BOĞAZI’NDAKİ KEŞİF, BOMBARDIMAN VE MAYIN TARAMA FAALİYETLERİ; PERSONELİ DENİZCİ OLAN BAYKUŞ BATARYASI’NDAN GÖZLENMİŞ, BU GÖZLEMLER SONUCUNDA DÜŞMAN DONANMASININ MANEVRA YAPMAK İÇİN BOĞAZIN EN GENİŞ YERİ OLAN ERENKÖY KOYU’NA YÖNELEREK BOĞAZI TERK ETTİKLERİ TESPİT EDİLMİŞTİR. BAYKUŞ BATARYASI’NIN VERDİĞİ RAPORLAR DEĞERLENDİRİLDİĞİNDE ERENKÖY KOYU’NDA TESİS EDİLECEK BİR MAYIN HATTININ DÜŞMAN ÜZERİNDE SÜRPRİZ ETKİSİ YARATACAĞI DÜŞÜNÜLMÜŞTÜR.
11’İNCİ MAYIN HATTININ, DİĞER 10 MAYIN HATTINDAN FARKLI OLARAK KIYIYA PARALEL, GEMİLERİN MANEVRA HATTINA DİK OLARAK OLUŞTURULMASINA KARAR VERİLMİŞ VE BU HAT İÇİN 26 MAYININ YETERLİ OLDUĞU DEĞERLENDİRİLMİŞTİR. BU HATTA KULLANILACAK MAYINLAR İSTANBUL’DAN SELANİK MAYIN GEMİSİ İLE 2 MART 1915 TARİHİNDE ÇANAKKALE’YE GETİRİLMİŞ VE GEREKLİ BAKIMLARI YAPILARAK NUSRET MAYIN GEMİSİ’NİN GÜVERTESİNE YÜKLENMİŞTİR.
HAFİF SİSLİ VE YAĞIŞLI 8 MART SABAHI SAAT 05.00’TE YÜZBAŞI HAKKI BEY’İN KOMUTASINDA NARA’DAN AVARA EDEN NUSRET, ANADOLU KIYISINI İZLEYEREK SEYRE BAŞLAMIŞ VE BOĞAZ’I KAPATAN MAYIN HATLARI ARASINDAN EMNİYETLE GEÇEREK KARANLIK LİMAN MEVKİSİNE VARMIŞTIR. NUSRET MAYIN GEMİSİ, TAM 110 YIL ÖNCE BU AN, GÜVERTESİNDE BULUNAN 26 MAYINI, İLERLEMEKTE OLDUĞUMUZ ROTA ÜZERİNDE VE ARALARINDA YÜZER METRE OLACAK ŞEKİLDE, DENİZ SEVİYESİNİN 4,5 METRE ALTINA DÖKMÜŞTÜR. BACASINDAN MÜMKÜN OLDUĞUNCA AZ DUMAN ÇIKARTMAK İÇİN ÖNLEM ALAN NUSRET, HİÇBİR DÜŞMAN KARAKOL GEMİSİ TARAFINDAN TESPİT EDİLMEDEN 08.00’DE ÇANAKKALE ÖNLERİNE DEMİRLEMİŞTİR. SAAT 10.00’A KADAR SÜREN SİS VE YAĞMUR, GEMİNİN ÇANAKKALE BOĞAZI GİRİŞİNDE BULUNAN DÜŞMAN KARAKOL GEMİLERİ TARAFINDAN GÖRÜLMESİNİ ENGELLEMİŞTİR.
RUMELİ MECİDİYE TABYASI’NDA BULUNAN SEYİT ONBAŞI’NIN TEK BAŞINA SIRTINDA TAŞIYARAK NAMLUYA SÜRDÜĞÜ 215 OKKALIK MERMİ, İNGİLİZLERİN EN BÜYÜK SAVAŞ GEMİLERİNDEN BİRİ OLAN OCEAN ZIRHLISININ DÜMENİNİ VURMUŞ VE BU DURUM DÜŞMAN GEMİLERİNİN NİZAMINI BOZMUŞTUR. BÖYLECE 18 MART 1915 GÜNÜ, KAHRAMAN TÜRK TOPÇUSUNUN DA DESTEĞİ İLE NUSRET’İN DÖŞEDİĞİ 11’İNCİ HATTI OLUŞTURAN 26 MAYINA ÇARPAN BOUVET, IRRESSISTİBLE VE OCEAN ZIRHLILARI BATARKEN; GALUOIS, SUFFREN VE INFLEXIBLE ZIRHLILARI İSE AĞIR YARA ALARAK SAVAŞ DIŞI KALMIŞTIR. BÖYLECE 18 MART 1915 GÜNÜ, İTİLAF DONANMASI İÇİN BİR HEZİMET İKEN, BOĞAZIN KAHRAMAN SAVUNUCULARI İÇİN ÖNEMLİ BİR DENİZ ZAFERİ OLARAK TARİHE GEÇMİŞTİR.
18 MART 1915 GÜNÜ UĞRADIKLARI MAĞLUBİYET NETİCESİNDE ÇANAKKALE BOĞAZINI DENİZDEN GEÇEMEYECEKLERİNİ ANLAYAN İTİLAF DEVLETLERİ, 25 NİSAN 1915 GÜNÜ SEDDÜLBAHİR VE ARIBURNU CEPHELERİNE ASKER ÇIKARMAK SURETİYLE KARA MUHAREBELERİNİ BAŞLATMIŞLARDIR. ANCAK BU GİRİŞİMLERİNDE DE AMAÇLARINA ULAŞAMAYARAK 8/9 ARALIK 1915 GECESİ SUVLA VE ARIBURNU CEPHELERİ ÖNCELİKLE BOŞALTILMIŞ, 19/20 ARALIK 1915 GECESİ İSE SEDDÜLBAHİR CEPHESİ TAMAMEN BOŞALTILMIŞTIR.
NUSRET MAYIN GEMİSİ’NİN ERENKÖY KOYU’NA KURDUĞU ENGEL, ÇANAKKALE’DE BÜYÜK BİR ZAFER KAZANILMASINI SAĞLAMIŞ VE TARİHİN AKIŞINI DEĞİŞTİRMİŞTİR. YÜZBAŞI HAKKI BEY’İN KOMUTA ETTİĞİ NUSRET’İN BÜYÜK KATKISIYLA KAZANILAN BU ZAFER; TÜRK ASKERİNE MORAL, TÜRK MİLLETİNE SEVİNÇ KAYNAĞI OLMUŞTUR. MÜSTAHKEM MEVKİ KOMUTANI CEVAT PAŞA, BU ZAFERİ ŞU SÖZLERLE İFADE ETMİŞTİR: “GİTTİLER, GEÇEMEDİLER, GEÇEMEYECEKLER…”ÇANAKKALE BOĞAZI GİRİŞİNE YIĞILMIŞ İTİLAF DEVLETLERİ ARMADASINDAN GİZLENİP 18 MART ZAFERİ’Nİ HAZIRLAYAN MAYINLARI DÖKEN, EFSANELERİ ÖYKÜLEŞTİREN BU KORKUSUZ DENİZCİLERDEN NUSRET MAYIN GEMİSİ KOMUTANI YÜZBAŞI HAKKI BEY, 14 EYLÜL 1915’TE, BU HAREKÂTTAN ALTI AY SONRA KALP RAHATSIZLIĞI NEDENİYLE VEFAT ETMİŞTİR. BİNBAŞILIK RÜTBESİNDEN EMEKLİ OLAN MAYIN GRUP KOMUTANI NAZMİ BEY DE 5 MAYIS 1940 GÜNÜ HAKKIN RAHMETİNE KAVUŞMUŞTUR. BU MUHTEŞEM ASKER, ŞİMDİ AŞİYAN MEZARLIĞI’NDA HUZUR İÇERİSİNDE YATMAKTADIR. SÖZLERİMİ BİTİRİRKEN, TÜRK DENİZCİLERİ OLARAK GAZİ MUSTAFA KEMAL ATATÜRK VE KAHRAMAN SİLAH ARKADAŞLARINI, KUTSAL VATAN TOPRAĞININ BÜTÜNLÜĞÜ VE GÜVENLİĞİ UĞRUNDA CANLARINI FEDA EDEN AZİZ ŞEHİTLERİMİZE, EBEDİYETE İNTİKAL EDEN KAHRAMAN GAZİLERİMİZE VE TÜRK SİLAHLI KUVVETLERİ MENSUPLARINA ALLAH’TAN RAHMET DİLİYOR HER BİRİNİ MİNNETLE YÂD EDİYOR, HAYATTA OLAN KAHRAMAN ŞEHİT VE GAZİLERİMİZİN KIYMETLİ AİLELERİNE SAYGI VE ŞÜKRANLARIMI SUNUYORUM." Dedi.
Törende; Nusret Mayın Gemisi'nin 8 Mart 1915 tarihinde Erenköy Koyu'nda oluşturduğu tarihi mayın hattı üzerinde Çelenk bırakıldı. tören Çanakkale Valisi Ömer Toraman'ın anı defterini imzalamasının ardından hatıra fotoğrafı çekilmesiyle sona erdi.MUSTAFA AYDIN GÜL
