Çanakkaleli ünlüler saymakla bitmiyor. Çanakkale birçok ünlü sanatçıya ev sahipliği yapmış bir kent. Çanakkale’nin gururu olan, eserleriyle tanınan ünlüler kimler? Bestekarlardan, oyunculara, şarkıcılara uzanan geniş yelpazede çok tanıdık isimler yer alırken, sürpriz isimler de dikkat çekiyor.
Çanakkaleli ünlüleri araştırdık ve sizin için şöyle listeledik:
Melih Cevdet ANDAY (Yazar):
Melih Cevdet Anday, 1915 yılında Çanakkale’de dünyaya geldi. Kendisi Çanakkaleli olmasının yanında Türk edebiyatındaki önemli isimlerden bir tanesi. Çanakkaleli meşhur sanatçı Melih Cevdet Anday şiir, tiyatro oyunu, roman, deneme ve makale yazarı. Ek olarak Melih Cevdet Anday edebiyatımıza yön veren şiir akımlarından biri olan Garip Akımı üyelerinden bir tanesi. Melih Cevdet Anday, 2002 yılında İstanbul’da vefat etti.
Altuğ DİLMAÇ (Opera sanatçısı): 1947 senesinde Çanakkale’de dünyaya geldi. 1967 senesinde Ankara Devlet Konservatuarı Şan ve Opera Bölümü’ne girmeye hak kazandı. Burada Hana Ludvigne, Muazzez Gökmen, Afro Poli ile şan, Necdet Aydın ile sahne çalıştı. 1977 senesinde Opera Yüksek Bölümü’nden mezun oldu. Aynı sene solist sanatçı olarak Ankara Devlet Opera ve Balesi’ne girdi. 1983 senesinde kendi isteği ile İzmir Devlet Opera ve Balesi’ne geçti. 1978 senesinde Avusturya’nın Linz kenti eyalet operasının davetlisi olarak bir sene orada ünlü mezzo soprano Althea Bridges ile şan çalışmaları yaptı. 1988 senesinde Türkiye’ye dönen sanatçı kısa bir dönem süresince İzmir Devlet Opera ve Balesi Müdürlüğü’nü yaptı. Çalışmalarına bu kurumda solist sanatçı olarak devam etti. Ayrıca Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi tiyatro, oyunculuk bölümünde müzikal yorumculuğu ve şarkıcılığı dalında öğretim görevlisi olarak çalışmaktadır
Arif Sami TOKER (Besteci ve ses sanatçısı) :
Türk bestekâr ve ses sanatçısı Arif Sami Toker 1926 yılında 16, Gelibolu'da doğdu. Sesinin güzelliği ortaokulun son sınıfında müzik öğretmenince fark edildi. Nota bilgisini okulda öğrendi. Öğretmenin girişimiyle İstanbul Konservatuvarı'na başvurduysa da yaşı küçük olduğu için kabul edilmedi. Ticaret Lisesi'nden mezun oldu. 18 yaşına kadar Batı müziğine ilgi duydu. Arif Sami Toker, İstanbul Radyosu'nun sınavını kazanıp, 1950'den itibaren solist ve korist olarak görev yaptı. Askerlik görevini yaptığı sırada İstanbul Radyosu'nda çalışmaya başladığı için bir süre mikrofonda Arif Coşkunay ismini kullandı. 1941 yılında, 15 yaşında ilk şarkısı "Aşk Yolunda Avareyken"i besteleyen Toker, hayatının geri kalan 56 yılında çoğunun güftesi kendisine ait olmak üzere, farklı makamlarda 500 civarında şarkı yazdı. 30 Anadolu turnesi gerçekleştirdi. Ankara ve İstanbul radyolarında müzik yayın şefliği yaptı. Son yıllarında felç geçiren ve yoksulluk çeken sanatçı, 71 yaşında İstanbul'daki Balıklı Rum Hastanesi’nde hayatını kaybetti. Bazı tanınmış eserleri Talihin Elinde Oyuncak Oldum, Çek Küreği Güzelim, Uzanalım Göksu'ya, Artık Gelecek Sanma Sakın, Geçti O Günler, Ne Kadar Yalancısın, Nasıl İnandım Sana Çıksam Şu Dağların Yücelerine, Bekliyorum Sevgilim, Sen Nerdesin, Ağlasam Faydası Yok
Aydın TEKİNDOR (Besteci): Bolu doğumlu Aydın Tekindor, ilk, orta ve lise tahsilini Bolu’da tamamlamıştır. Lise 2.sınıfta Nihavend ve Muhayyer Kürdi Makamı’nda bestelediği iki eser TRT denetiminden geçerek repertuara alınan ilk iki eseri olmuştur. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Yüksek Okulu’nu bitirdikten sonra Boğaziçi Üniversitesi’nde Mali ve İdari İşler Müdürlüğü görevini müteakip, Türkiye Azot Sanayii Genel Müdürlüğü’nde Genel Sekreter görevinde bulunmuş, 1994 yılında emekli olmuştur. Emekli olduktan sonra Çanakkale’ye yerleşen Tekindor, 24 sene evvel kurduğu, çalıştırıcılığını ve şefliğini yaptığı Çanakkale Belediyesi TSM Korosu’ndaki görevine devam etmektedir. Halen 250 civarında bestesi vardır ve bunlardan 52 tanesi TRT repertuarındadır.
Doğan ERGİN (Neyzen):
Müzisyen, Türk Sanat Müziği saz sanatçısı, neyzen (Ö. 23 Ocak 1941, Çanakkale - Ö. 29 Haziran 1998, İstanbul). Tam adı Ali Doğan Ergin. İlk müzik zevkini Çanakkale Musiki Cemiyetinin hocası olan ve ud çalan babasından aldı. Hayri Tümer’in teşvikiyle ney çalışmaya başladı. Melahat Pars’ın yönlendirmesiyle girdiği İstanbul Belediye Konservatuarının son sınıfından itibaren Konservatuar İcra Heyetinde ney sanatçısı olarak görev yaptı. 1967’de sınavlarını başararak İstanbul Radyosunda çalışmaya başladı. 1963’ten itibaren otuz yıl Mevlânâ ihtifallerinde neyzenbaşılık ve mutrıb heyeti başkanlığı yaptı. 1976-1983 arasında İstanbul Devlet Klasik Türk Müziği Korosunda neyzen olarak çalışan Ergin, şiir ve beste çalışmalarında da bulundu. Doğan Ergin, kendi terkib ettiği “Ferahnâkaşîran” makamından bir Mevlevî âyini ile bir klasik takım besteleyen sanatçı, İstanbul Radyosu’ndaki görevini ve Türk Tasavvuf Musikisi Topluluğu’nun şefliğini sürdürürken 29 Haziran 1998'de aramızdan ayrıldı.
Ercan BOSTANCIOĞLU (Ateş böceği Ercan) : Ateşböceği Ercan olarak tanınan Ercan Bostancıoğlu 1936 Çanakkale doğumludur. 1952 yılında İstanbul'a taşındılar ve liseyi İstanbul Kabataş Erkek Lisesini bitirdikten sonra Gazetecilik Enstitüsünde okudu ve mezun oldu. 1955 yılında İsmail Dümbüllü'nün yardımlarıyla kendisini sahnelerde buldu. Mualla Mukadder ATAMAN (Ses sanatçısı): Mualla Mukadder Atakan 1924 yılında Çanakkale’de doğdu. Sesinin güzelliği ile olduğu kadar kendi güzelliği ile de tanınmış[Türk Müziği ses sanatçısı. İlkokulu Çanakkale'de okuyan Mualla Mukadder’in babası gümrük müfettişi, annesi ise müzik öğretmeniydi. Anne ve babasının müziğe olan ilgisi Mualla Mukadder'in de müziğe yönelmesini sağlamıştır. 1940 yılında, henüz İstanbul'da talebeyken, Üsküdar Halkevi'nde gittiği bir düğünde, istek üzerine, bestekâr Selahattin Pınar'ın bestesi olan "Gönül yarasından acı duyanlar" şarkısını okumuş ve sesinin güzelliğiyle takdir toplamıştı. Israrlar üzerine birkaç şarkı daha okumak zorunda kalmış, geniş takdir toplayan bu başarısı kendisini cesaretlendirmişti. Talebeliğinin yanı sıra müzik dersleri de almaya başlayan ve ut çalmayı öğrenen Mualla Mukadder, okulunu bitirerek, 1943 yılında İstanbul Konservatuvarı'na girdi. Bir vesileyle gittiği Tokatlıyan otelinde verilen bir baloda, ünlü bestekâr Muhlis Sabahattin Ezgi'nin dikkatini çekti[1] ve konserlere çağırılmaya ve cazip teklifler almaya başladı. Bu sayede sanatını daha da ilerletti ve Kıbrıs'ta verdiği konserlerle ünü yayılmaya başladı. Sesini plaklar vasıtasıyla geniş bir kitleye duyurmasıyla, ünü doruğa erişti. Sanat hayatı başarılarla geçen ünlü sanatçı Mualla Mukadder Atakan, 15 Eylül 1997'de hayata veda etti.
Saim AKÇİL (Devlet Senfoni Ork.1.Kemancısı) : Müzik adamı keman virtüözü ve Tekfen Filarmoni Orkestrası şefi Saim Akçı, Besteci, kemancı ve orkestra şefi. Halen Mimar Sinan Üniversitesi Devlet Konservatuarı'nda Öğretim Üyesi ve yaylı çalgılar Ana Sanat Dalı Başkanı olan prof. saim akçıl dünyanın birçok ülkesinde solist ve şef olarak konserler vermiş, cd ve televizyon kayıtları gerçekleştirmiştir. Sinan AKÇIL (Söz Yazarı ve Besteci):
Aslen Çanakkale Biga’lıdır. Müzik adamı keman virtüözü ve Tekfen Filarmoni Orkestrası şefi Saim Akçıl‘ın oğludur. Annesinin adı Gaye Çağlayan. Piyanist İdil Akçıl‘ın (d.1977) kardeşidir. Teoman ALPAY (Besteci):
Teoman Alpay, 1932 yılında Çanakkale’de doğdu. Ankara Radyosu’nun açtığı ud sınavını kazanarak, radyonun saz sanatçıları arasına katıldı ve kendi dalında aşama kaydederek, genç yaşta Türk Müziği Yayınları Şefi oldu. Bir ara da Erzurum Radyosu Müdürlüğü yaptı. Alpay’ın “Nasıl Geçti Habersiz, O Güzelim Yıllarım” adlı eseri 1972 senesinin şarkısı seçilirken, sonraki dönemlerde “Buruk Acı”, “Gökyüzünde Yalnız Gezen Yıldızlar”, “Sarmaşık Günleri” adlı eserleri yine dereceye girdi. 1997 senesinde İstanbul FM dinleyicileri tarafından, Teoman Alpay’ın “Kalbimi Kıra Kıra” adlı eseri, en beğenilen eser seçildi ve Atatürk Kültür Merkezi’nde altın plaket ödülü aldı. 12 Şubat 2005 tarihinde hayatını kaybeden Teoman Alpay, 14 Şubat 2005 tarihinde toprağa verildi.
Mine Tarım
Çanakkaleli ünlüleri araştırdık ve sizin için şöyle listeledik:
Melih Cevdet ANDAY (Yazar):
Melih Cevdet Anday, 1915 yılında Çanakkale’de dünyaya geldi. Kendisi Çanakkaleli olmasının yanında Türk edebiyatındaki önemli isimlerden bir tanesi. Çanakkaleli meşhur sanatçı Melih Cevdet Anday şiir, tiyatro oyunu, roman, deneme ve makale yazarı. Ek olarak Melih Cevdet Anday edebiyatımıza yön veren şiir akımlarından biri olan Garip Akımı üyelerinden bir tanesi. Melih Cevdet Anday, 2002 yılında İstanbul’da vefat etti.
Altuğ DİLMAÇ (Opera sanatçısı): 1947 senesinde Çanakkale’de dünyaya geldi. 1967 senesinde Ankara Devlet Konservatuarı Şan ve Opera Bölümü’ne girmeye hak kazandı. Burada Hana Ludvigne, Muazzez Gökmen, Afro Poli ile şan, Necdet Aydın ile sahne çalıştı. 1977 senesinde Opera Yüksek Bölümü’nden mezun oldu. Aynı sene solist sanatçı olarak Ankara Devlet Opera ve Balesi’ne girdi. 1983 senesinde kendi isteği ile İzmir Devlet Opera ve Balesi’ne geçti. 1978 senesinde Avusturya’nın Linz kenti eyalet operasının davetlisi olarak bir sene orada ünlü mezzo soprano Althea Bridges ile şan çalışmaları yaptı. 1988 senesinde Türkiye’ye dönen sanatçı kısa bir dönem süresince İzmir Devlet Opera ve Balesi Müdürlüğü’nü yaptı. Çalışmalarına bu kurumda solist sanatçı olarak devam etti. Ayrıca Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi tiyatro, oyunculuk bölümünde müzikal yorumculuğu ve şarkıcılığı dalında öğretim görevlisi olarak çalışmaktadır
Arif Sami TOKER (Besteci ve ses sanatçısı) :
Türk bestekâr ve ses sanatçısı Arif Sami Toker 1926 yılında 16, Gelibolu'da doğdu. Sesinin güzelliği ortaokulun son sınıfında müzik öğretmenince fark edildi. Nota bilgisini okulda öğrendi. Öğretmenin girişimiyle İstanbul Konservatuvarı'na başvurduysa da yaşı küçük olduğu için kabul edilmedi. Ticaret Lisesi'nden mezun oldu. 18 yaşına kadar Batı müziğine ilgi duydu. Arif Sami Toker, İstanbul Radyosu'nun sınavını kazanıp, 1950'den itibaren solist ve korist olarak görev yaptı. Askerlik görevini yaptığı sırada İstanbul Radyosu'nda çalışmaya başladığı için bir süre mikrofonda Arif Coşkunay ismini kullandı. 1941 yılında, 15 yaşında ilk şarkısı "Aşk Yolunda Avareyken"i besteleyen Toker, hayatının geri kalan 56 yılında çoğunun güftesi kendisine ait olmak üzere, farklı makamlarda 500 civarında şarkı yazdı. 30 Anadolu turnesi gerçekleştirdi. Ankara ve İstanbul radyolarında müzik yayın şefliği yaptı. Son yıllarında felç geçiren ve yoksulluk çeken sanatçı, 71 yaşında İstanbul'daki Balıklı Rum Hastanesi’nde hayatını kaybetti. Bazı tanınmış eserleri Talihin Elinde Oyuncak Oldum, Çek Küreği Güzelim, Uzanalım Göksu'ya, Artık Gelecek Sanma Sakın, Geçti O Günler, Ne Kadar Yalancısın, Nasıl İnandım Sana Çıksam Şu Dağların Yücelerine, Bekliyorum Sevgilim, Sen Nerdesin, Ağlasam Faydası Yok
Aydın TEKİNDOR (Besteci): Bolu doğumlu Aydın Tekindor, ilk, orta ve lise tahsilini Bolu’da tamamlamıştır. Lise 2.sınıfta Nihavend ve Muhayyer Kürdi Makamı’nda bestelediği iki eser TRT denetiminden geçerek repertuara alınan ilk iki eseri olmuştur. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Yüksek Okulu’nu bitirdikten sonra Boğaziçi Üniversitesi’nde Mali ve İdari İşler Müdürlüğü görevini müteakip, Türkiye Azot Sanayii Genel Müdürlüğü’nde Genel Sekreter görevinde bulunmuş, 1994 yılında emekli olmuştur. Emekli olduktan sonra Çanakkale’ye yerleşen Tekindor, 24 sene evvel kurduğu, çalıştırıcılığını ve şefliğini yaptığı Çanakkale Belediyesi TSM Korosu’ndaki görevine devam etmektedir. Halen 250 civarında bestesi vardır ve bunlardan 52 tanesi TRT repertuarındadır.
Doğan ERGİN (Neyzen):
Müzisyen, Türk Sanat Müziği saz sanatçısı, neyzen (Ö. 23 Ocak 1941, Çanakkale - Ö. 29 Haziran 1998, İstanbul). Tam adı Ali Doğan Ergin. İlk müzik zevkini Çanakkale Musiki Cemiyetinin hocası olan ve ud çalan babasından aldı. Hayri Tümer’in teşvikiyle ney çalışmaya başladı. Melahat Pars’ın yönlendirmesiyle girdiği İstanbul Belediye Konservatuarının son sınıfından itibaren Konservatuar İcra Heyetinde ney sanatçısı olarak görev yaptı. 1967’de sınavlarını başararak İstanbul Radyosunda çalışmaya başladı. 1963’ten itibaren otuz yıl Mevlânâ ihtifallerinde neyzenbaşılık ve mutrıb heyeti başkanlığı yaptı. 1976-1983 arasında İstanbul Devlet Klasik Türk Müziği Korosunda neyzen olarak çalışan Ergin, şiir ve beste çalışmalarında da bulundu. Doğan Ergin, kendi terkib ettiği “Ferahnâkaşîran” makamından bir Mevlevî âyini ile bir klasik takım besteleyen sanatçı, İstanbul Radyosu’ndaki görevini ve Türk Tasavvuf Musikisi Topluluğu’nun şefliğini sürdürürken 29 Haziran 1998'de aramızdan ayrıldı.
Ercan BOSTANCIOĞLU (Ateş böceği Ercan) : Ateşböceği Ercan olarak tanınan Ercan Bostancıoğlu 1936 Çanakkale doğumludur. 1952 yılında İstanbul'a taşındılar ve liseyi İstanbul Kabataş Erkek Lisesini bitirdikten sonra Gazetecilik Enstitüsünde okudu ve mezun oldu. 1955 yılında İsmail Dümbüllü'nün yardımlarıyla kendisini sahnelerde buldu. Mualla Mukadder ATAMAN (Ses sanatçısı): Mualla Mukadder Atakan 1924 yılında Çanakkale’de doğdu. Sesinin güzelliği ile olduğu kadar kendi güzelliği ile de tanınmış[Türk Müziği ses sanatçısı. İlkokulu Çanakkale'de okuyan Mualla Mukadder’in babası gümrük müfettişi, annesi ise müzik öğretmeniydi. Anne ve babasının müziğe olan ilgisi Mualla Mukadder'in de müziğe yönelmesini sağlamıştır. 1940 yılında, henüz İstanbul'da talebeyken, Üsküdar Halkevi'nde gittiği bir düğünde, istek üzerine, bestekâr Selahattin Pınar'ın bestesi olan "Gönül yarasından acı duyanlar" şarkısını okumuş ve sesinin güzelliğiyle takdir toplamıştı. Israrlar üzerine birkaç şarkı daha okumak zorunda kalmış, geniş takdir toplayan bu başarısı kendisini cesaretlendirmişti. Talebeliğinin yanı sıra müzik dersleri de almaya başlayan ve ut çalmayı öğrenen Mualla Mukadder, okulunu bitirerek, 1943 yılında İstanbul Konservatuvarı'na girdi. Bir vesileyle gittiği Tokatlıyan otelinde verilen bir baloda, ünlü bestekâr Muhlis Sabahattin Ezgi'nin dikkatini çekti[1] ve konserlere çağırılmaya ve cazip teklifler almaya başladı. Bu sayede sanatını daha da ilerletti ve Kıbrıs'ta verdiği konserlerle ünü yayılmaya başladı. Sesini plaklar vasıtasıyla geniş bir kitleye duyurmasıyla, ünü doruğa erişti. Sanat hayatı başarılarla geçen ünlü sanatçı Mualla Mukadder Atakan, 15 Eylül 1997'de hayata veda etti.
Saim AKÇİL (Devlet Senfoni Ork.1.Kemancısı) : Müzik adamı keman virtüözü ve Tekfen Filarmoni Orkestrası şefi Saim Akçı, Besteci, kemancı ve orkestra şefi. Halen Mimar Sinan Üniversitesi Devlet Konservatuarı'nda Öğretim Üyesi ve yaylı çalgılar Ana Sanat Dalı Başkanı olan prof. saim akçıl dünyanın birçok ülkesinde solist ve şef olarak konserler vermiş, cd ve televizyon kayıtları gerçekleştirmiştir. Sinan AKÇIL (Söz Yazarı ve Besteci):
Aslen Çanakkale Biga’lıdır. Müzik adamı keman virtüözü ve Tekfen Filarmoni Orkestrası şefi Saim Akçıl‘ın oğludur. Annesinin adı Gaye Çağlayan. Piyanist İdil Akçıl‘ın (d.1977) kardeşidir. Teoman ALPAY (Besteci):
Teoman Alpay, 1932 yılında Çanakkale’de doğdu. Ankara Radyosu’nun açtığı ud sınavını kazanarak, radyonun saz sanatçıları arasına katıldı ve kendi dalında aşama kaydederek, genç yaşta Türk Müziği Yayınları Şefi oldu. Bir ara da Erzurum Radyosu Müdürlüğü yaptı. Alpay’ın “Nasıl Geçti Habersiz, O Güzelim Yıllarım” adlı eseri 1972 senesinin şarkısı seçilirken, sonraki dönemlerde “Buruk Acı”, “Gökyüzünde Yalnız Gezen Yıldızlar”, “Sarmaşık Günleri” adlı eserleri yine dereceye girdi. 1997 senesinde İstanbul FM dinleyicileri tarafından, Teoman Alpay’ın “Kalbimi Kıra Kıra” adlı eseri, en beğenilen eser seçildi ve Atatürk Kültür Merkezi’nde altın plaket ödülü aldı. 12 Şubat 2005 tarihinde hayatını kaybeden Teoman Alpay, 14 Şubat 2005 tarihinde toprağa verildi.
Mine Tarım
