Şekersiz tatlandırıcı aspartamın sağlık üzerindeki etkilerine ilişkin değerlendirmeler bugün Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı (IARC) ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ile Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Gıda Katkı Maddeleri Ortak Uzman Komitesi tarafından yayınlandı ( JECFA). İnsanlarda karsinojenisite için "sınırlı kanıtlara" atıfta bulunan IARC, aspartamı insanlar için muhtemelen kanserojen olarak sınıflandırdı (IARC Grup 2B) ve JECFA, kabul edilebilir günlük 40 mg/kg vücut ağırlığı alımını yeniden teyit etti.
Aspartam Nedir?
Aspartam, sükrozdan 200 kat daha tatlı, sakarit olmayan suni bir tatlandırıcıdır ve genellikle yiyecek ve içeceklerde şeker ikamesi olarak kullanılır.
Aspartam sakarozdan (sofra şekeri) yaklaşık 180 ile 200 kat daha tatlıdır. Bu özelliği nedeniyle, aspartam metabolize edildiğinde gram başına 4 kcal (17 kJ) enerji üretse de tatlı bir tat elde etmek için gereken aspartam miktarı o kadar küçüktür ki kalori katkısı ihmal edilebilir düzeydedir. Aspartamın tatlılığı sükrozdan daha uzun sürer, bu nedenle genel olarak şekere daha çok benzeyen bir tat elde etmek için genellikle asesülfam potasyum gibi diğer yapay tatlandırıcılarla karıştırılır.
Aspartamın Neden Olabileceği Olası Sağlık Riskleri: 1. Fenilketonüri (PKU)
Fenilketonüri (PKU) adı verilen nadir bir genetik bozukluğu olan kişilerde, aspartamda bulunan bir amino asit olan fenilalanini metabolize etmek için gerekli enzim yoktur. Aspartam fenilalanin içerir ve onu tüketmek PKU'lu kişiler için zararlı olabilir. Bu nedenle, aspartam içeren yiyecek ve içecekler tipik olarak bu duruma sahip kişiler için bir uyarı ile etiketlenir. 2. Baş ağrısı ve migren
Bazı kişiler aspartama karşı duyarlı olabilir ve onu içeren ürünleri tükettikten sonra baş ağrısı veya migren yaşayabilir. Ancak aspartamı baş ağrısına bağlayan bilimsel kanıtlar sınırlı ve kesin değildir. 3. Alerjik reaksiyonlar
Nadiren de olsa, bazı kişilerde aspartama karşı alerjik reaksiyon olabilir. Semptomlar kurdeşen, kaşıntı, şişme, nefes almada zorluk veya diğer alerjik reaksiyonları içerebilir. Aspartama karşı alerjik bir reaksiyondan şüpheleniyorsanız, derhal tıbbi yardım almanız önemlidir. 4. Gastrointestinal sorunlar
Bazı durumlarda aşırı aspartam tüketimi şişkinlik, gaz, ishal veya karın ağrısı gibi gastrointestinal semptomlara yol açabilir. Bu semptomlar tipik olarak hafiftir ve aspartam alımı azaltıldığında veya ortadan kaldırıldığında düzelir. 5. Metabolik etkiler
Bazı araştırmalar, aspartam tüketimi ile insülin tepkisindeki veya glikoz metabolizmasındaki değişiklikler gibi metabolik etkiler arasında potansiyel bir bağlantı olduğunu öne sürmüştür. Bununla birlikte, mevcut kanıtlar sınırlı ve sonuçsuzdur ve net bir ilişki kurmak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Aspartam, sükrozdan 200 kat daha tatlı, sakarit olmayan suni bir tatlandırıcıdır ve genellikle yiyecek ve içeceklerde şeker ikamesi olarak kullanılır.
Aspartam sakarozdan (sofra şekeri) yaklaşık 180 ile 200 kat daha tatlıdır. Bu özelliği nedeniyle, aspartam metabolize edildiğinde gram başına 4 kcal (17 kJ) enerji üretse de tatlı bir tat elde etmek için gereken aspartam miktarı o kadar küçüktür ki kalori katkısı ihmal edilebilir düzeydedir. Aspartamın tatlılığı sükrozdan daha uzun sürer, bu nedenle genel olarak şekere daha çok benzeyen bir tat elde etmek için genellikle asesülfam potasyum gibi diğer yapay tatlandırıcılarla karıştırılır.
Aspartamın Neden Olabileceği Olası Sağlık Riskleri: 1. Fenilketonüri (PKU)
Fenilketonüri (PKU) adı verilen nadir bir genetik bozukluğu olan kişilerde, aspartamda bulunan bir amino asit olan fenilalanini metabolize etmek için gerekli enzim yoktur. Aspartam fenilalanin içerir ve onu tüketmek PKU'lu kişiler için zararlı olabilir. Bu nedenle, aspartam içeren yiyecek ve içecekler tipik olarak bu duruma sahip kişiler için bir uyarı ile etiketlenir. 2. Baş ağrısı ve migren
Bazı kişiler aspartama karşı duyarlı olabilir ve onu içeren ürünleri tükettikten sonra baş ağrısı veya migren yaşayabilir. Ancak aspartamı baş ağrısına bağlayan bilimsel kanıtlar sınırlı ve kesin değildir. 3. Alerjik reaksiyonlar
Nadiren de olsa, bazı kişilerde aspartama karşı alerjik reaksiyon olabilir. Semptomlar kurdeşen, kaşıntı, şişme, nefes almada zorluk veya diğer alerjik reaksiyonları içerebilir. Aspartama karşı alerjik bir reaksiyondan şüpheleniyorsanız, derhal tıbbi yardım almanız önemlidir. 4. Gastrointestinal sorunlar
Bazı durumlarda aşırı aspartam tüketimi şişkinlik, gaz, ishal veya karın ağrısı gibi gastrointestinal semptomlara yol açabilir. Bu semptomlar tipik olarak hafiftir ve aspartam alımı azaltıldığında veya ortadan kaldırıldığında düzelir. 5. Metabolik etkiler
Bazı araştırmalar, aspartam tüketimi ile insülin tepkisindeki veya glikoz metabolizmasındaki değişiklikler gibi metabolik etkiler arasında potansiyel bir bağlantı olduğunu öne sürmüştür. Bununla birlikte, mevcut kanıtlar sınırlı ve sonuçsuzdur ve net bir ilişki kurmak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
