Bugün takvimler 21 Aralık’ı gösterirken, Kuzey Yarım Küre yılın en uzun gecesini ve en kısa gündüzünü yaşıyor. Bilimsel adıyla "Kış Gündönümü" (Solstis) olarak bilinen bu olay, sadece kış mevsiminin resmi başlangıcı değil, aynı zamanda günlerin yeniden uzamaya başlayacağı "ışığın dönüşü"nün de habercisidir.
Bilimsel Olarak Neler Oluyor?
21 Aralık’ta Güneş ışınları, Güney Yarım Küre’deki Oğlak Dönencesi’ne dik açıyla düşer. Dünya’nın 23,5 derecelik eksen eğikliği nedeniyle Kuzey Yarım Küre, Güneş’ten en uzak olduğu konuma gelir. Bunun sonucunda:
Maksimum Karanlık: Kuzey Yarım Küre'de gece süresi zirve yapar. Türkiye’de yaklaşık 15 saatlik bir gece yaşanırken, en kuzeydeki ilimiz Sinop, en uzun geceyi deneyimleyen şehir olur.
Kutup Gecesi: Kuzey Kutup Dairesi'nde bugün Güneş hiç doğmaz; 24 saat boyunca zifiri karanlık hakimdir.
Yazın Müjdecisi: Bugünden itibaren geceler kısalmaya, gündüzler ise saniyelerle de olsa uzamaya başlar.
Kültürel Miras: Nardugan ve Şeb-i Yelda
21 Aralık, binlerce yıldır farklı kültürlerde bayram havasında kutlanır.
Nardugan Bayramı: Eski Türk inanışında "Nar" (Güneş) ve "Tugan" (Doğan) kelimelerinden türeyen bu bayram, güneşin zaferini simgeler. Türkler bu gece akçam ağaçlarını süsler, dualar eder ve bolluk bereket için nar kırarlar.
Şeb-i Yelda: İran ve Mezopotamya kültüründe "en uzun gece" anlamına gelen bu vakitte aileler toplanır, şiirler okunur ve kırmızı meyveler (nar, karpuz) yenerek güneşin doğuşu beklenir.
Neden Nar Kırılır?
Günümüzde popüler bir gelenek haline gelen nar kırma ritüeli, aslında 21 Aralık'ın bereketle olan bağına dayanır. Narın içindeki binlerce tane; birliği, çoğalmayı ve kışın zorlu şartlarına rağmen yaşamın devamlılığını temsil eder.
Yorumlar
Kalan Karakter: