Muharrem Erkek: "Literatürde bu sistemin adı monokrasi"

CHP Çanakkale Milletvekili ve Genel Başkan Yardımcısı Muharrem Erkek, Dünya Adalet Projesi (WJP) tarafından yapılan Hukukun Üstünlüğü Endeksi sonuçları hakkında açıklama yaptı. Endekse göre 2020 senesinde 107’nci sırada olan Türkiye’nin 2021’de 139 ülke arasında 117’nci olduğunun altını çizen Erkek, tek adam sisteminin hukukun üştüğü konusundan sınıfta kaldığını söyledi.
HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜ ÇOĞU ÜLKEDE GERİLEDİ
138 binden fazla hane ve 4 bin 200 hukukçu ve uzman gerçekleştirilen anketlerle ulaşılan sonuçların ehemmiyetine dikkat çeken Erkek, “2021 endeksinin özel bir anlamı da bulunmaktadır. COVID-19 pandemisinin dünyada etkin olduğu dönemde, hukuk devleti ilkesinin ne oranda hayata geçtiği ortaya çıkmaktadır. Şunu belirtmekte yarar olacak: 2021 ile birlikte, tam dört yıldır art arda hukukun üstünlüğü performansı çoğu ülkede gerilemiştir. Pandeminin hakim olduğu bir yılda, ankete katılan ülkelerin Yüzde 74,2'si hukukun üstünlüğü performansında düşüş yaşarken, yalnızca Yüzde 25,8'i iyileşmiştir” ifadelerini kullandı.
“KUVVETLER AYRILIĞI YOK EDİLMİŞ”
Raporda Türkiye’yle alakalı kısımla ilgili ayrıntılı bilgiler aktaran Muharrem Erkek, “Türkiye’de, 2017 yılında gerçekleştirilen Anayasa değişikliğiyle yasama ve yargı, bir siyasi partinin genel başkanı da olan, yürütmeyi tek başına temsil eden Cumhurbaşkanı’nın tahakkümü altına sokulmuştur. Dolayısıyla kuvvetler ayrılığı yok edilmiş, hukuk devleti uygulanamaz olmuştur. İsmine Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi denilse de gerçekte böyle bir sistem bulunmamaktadır. Literatürde bu sistemin adın monokrasi (tek kişinin egemenliği), patronlu başkanlık sistemi ya da hiper başkanlık olarak geçmektedir. 2021 Hukukun Üstünlüğü Endeksinde Türkiye’nin içerisinde bulunduğu durumu, yönetildiği sistemi ve dünyadan görünüşünü de özetler niteliktedir. Türkiye, 2021 yılında hukukun üstünlüğü başlığında 139 ülke arasında 117’inci sırada yer aldı. 2020 yılında 107’inci sırada olan Türkiye bir yıl için 10 sıra birden gerilemiştir. Türkiye, Doğu Avrupa ve Orta Asya ülkeleri kategorisinde 14 ülke içerisinde sonuncu sıradadır” şeklinde konuştu.
TEMEL HAKLARIN KORUMASINDA TÜRKİYE 133. SIRADA
Hukukun Üstünlüğü Endeksinin son beş ülkesinin Kamerun, Mısır, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Kamboçya ve Venezuela’nın bulunduğunu ve Türkiye’nin bu ülkelere çok yakın bir profil çizdiğini ifade eden Muharrem Erkek, “Türkiye, Devlet yetkilileri üzerindeki kısıtlamalarda 134., Yolsuzlukla mücadelede ise 69., şeffaflıkta 107., Temel hakların korumasında ise ne yazık ki 133. sırada kaldı. Kişilerin can ve mal güvenliğinin korunmasında 83. sırada olan ülkemiz Adalete erişebilirlikte 113. sıradadır. Ceza adaleti konusunda 103. sıradadır” dedi.