Geçen haftalarda ''Makamların İnsan Üzerindeki Etkileri'' başlıklı köşemde sizlere Acemaşiran, Uşşak ve Hicaz makamlarının özelliklerini anlamıştım. Kaldığım yerden devam ederek bu köşemde Neva ve Nihavend makamlarını anlatmaya devam edeceğim.
''Müzik ruhun gıdasıdır.'' sözünü gündelik yaşamımızda duyduk ve duymaya devam ediyoruz. Bu sözün bilimsel olarak tarihte birçok kanıtına rastlıyoruz. Homeros'un yazdığı Odysseia'da müziğin kanmaya iyi geldiği iddia edilmektedir. Aynı zamanda anatomi ve müzik bilgini Galen, müziğin akrep ve böcek sokmalarına karşı bir panzehir olduğunu söylemiştir. Eski bir Yunan atasözü, ''İnsan ıstırabını dindirmek bir şarkıyı kullanabilme olanağı ile bağlantılıdır'' der.
Nihavend Makamı
Nihavend Makamı Oğlak Burcu ve Yay Burcu'nu temsil etmektedir. İkindi vakitlerinde dinlenildiğinde etkili olduğu gözlemlenmiştir. Kan dolaşımı, karın bölgesi, kalça, uyluk ve bacak bölgelerindeki rahatsızlıklara aynı zamanda kulunç, bel ağrısı ve tansiyon rahatsızlıklarına fayda sağlamaktadır. Geçmişte yapılan araştırmalar sonucu Bakırköy Devlet Hastanesi'nde yatarak tedavi olan akıl hastalarına öğlen vakitlerinde ''Nihavend Makamı'' dinletildiği ve verilen ilaçlardan daha etkili olduğu açıklanmıştır. Kuvvet ve barış duygularını hareketlerinden bu makamda birçok esere rastlıyoruz. ''Bir Demet Yasemen, Biraz Kül Biraz Duman, Gizli Aşk Bu Söyleyemem...''
Neva Makamı
Oğlak Burcu ve Kova Burcu'nu temsil eden Neva Makamı, hava tabiatlı ve kara safra bağlantılı olup dişi özellikler göstermektedir. Gece ve kuşluk vaktinden başlayarak ikindiye kadar olan zaman diliminde etkili olduğu kanıtlanmıştır. Böbrek, omurilik, kalça ve göğsün sağ tarafındaki rahatsızlıklara şifa olmaktadır. Üzüntüyü, kederi ortadan kaldırdığı için ''Gönül okşayan makam'' adı ile bilinir. Kuvvet ve kahramanlık duygularını canlandıran bu makam, en eski makamların arasında yer almaktadır. Türkçe meali ''Ses, seda, ahenk'' demektir. Bu ahengin bir kağıtta birleştiği, Zekai Dede'ye ait olan eserlerden bir örnek vermek isterim.
Yine bağlandı dîl bir nev-nihale
Misâli gelmez alemde hayale
Nigeh akla ziyândır zülf-û hâle
Amansız girmez agûş-î visâle
Ne sabra çare var ne arz-ı hâle
''Müzik ruhun gıdasıdır.'' sözünü gündelik yaşamımızda duyduk ve duymaya devam ediyoruz. Bu sözün bilimsel olarak tarihte birçok kanıtına rastlıyoruz. Homeros'un yazdığı Odysseia'da müziğin kanmaya iyi geldiği iddia edilmektedir. Aynı zamanda anatomi ve müzik bilgini Galen, müziğin akrep ve böcek sokmalarına karşı bir panzehir olduğunu söylemiştir. Eski bir Yunan atasözü, ''İnsan ıstırabını dindirmek bir şarkıyı kullanabilme olanağı ile bağlantılıdır'' der.
Nihavend Makamı
Nihavend Makamı Oğlak Burcu ve Yay Burcu'nu temsil etmektedir. İkindi vakitlerinde dinlenildiğinde etkili olduğu gözlemlenmiştir. Kan dolaşımı, karın bölgesi, kalça, uyluk ve bacak bölgelerindeki rahatsızlıklara aynı zamanda kulunç, bel ağrısı ve tansiyon rahatsızlıklarına fayda sağlamaktadır. Geçmişte yapılan araştırmalar sonucu Bakırköy Devlet Hastanesi'nde yatarak tedavi olan akıl hastalarına öğlen vakitlerinde ''Nihavend Makamı'' dinletildiği ve verilen ilaçlardan daha etkili olduğu açıklanmıştır. Kuvvet ve barış duygularını hareketlerinden bu makamda birçok esere rastlıyoruz. ''Bir Demet Yasemen, Biraz Kül Biraz Duman, Gizli Aşk Bu Söyleyemem...''
Neva Makamı
Oğlak Burcu ve Kova Burcu'nu temsil eden Neva Makamı, hava tabiatlı ve kara safra bağlantılı olup dişi özellikler göstermektedir. Gece ve kuşluk vaktinden başlayarak ikindiye kadar olan zaman diliminde etkili olduğu kanıtlanmıştır. Böbrek, omurilik, kalça ve göğsün sağ tarafındaki rahatsızlıklara şifa olmaktadır. Üzüntüyü, kederi ortadan kaldırdığı için ''Gönül okşayan makam'' adı ile bilinir. Kuvvet ve kahramanlık duygularını canlandıran bu makam, en eski makamların arasında yer almaktadır. Türkçe meali ''Ses, seda, ahenk'' demektir. Bu ahengin bir kağıtta birleştiği, Zekai Dede'ye ait olan eserlerden bir örnek vermek isterim.
Yine bağlandı dîl bir nev-nihaleMisâli gelmez alemde hayale
Nigeh akla ziyândır zülf-û hâle
Amansız girmez agûş-î visâle
Ne sabra çare var ne arz-ı hâle
