Hastalıklarda tedavi edici etkisi bulunan hirudo verbana, hirudo medicinalis, Hirudo orientalis ve hirudo suluki vb türlerİne tıbbi sülük adı verilir. Ülkemizde en yaygın olarak bulunan tür hirudo verbanadır. Tıbbi sülükleri diğer türlerden ayıran salyalarında bulunan biyoaktif maddelerdir.
Tıbbi sülük tedavisinde sülükler şifa amacı ile belirli noktalara tutturulurlar. Bu noktadan kan emerken hem salyasındaki biyoaktif maddeleri dokuya verir hemde refleks uyarım yaparak sistemik etki gösterirler.
Çok eski çağlardan bu yana hastalıkların tedavisinde kullanılan tıbbi sülükler ile ilgili kayıtlar M.Ö. 3500 yı-lından daha eskidir. Mısırlı firavunların mezarları sülük resimleri içermekte, Antik Yunan ve Roma metinle-rinde sülükle tıbbi tedavi açıklamaları bulunmaktadır.Hatta İbn-i Sina‟nın 18.yy‟a kadar birçok Avrupa ülke-sinde okutulan Kanun-Fit-tıb adlı eserinde sülükler hakkında geniş bilgilere yer verilmiştir. Günümüzde tıbbi sülükler ABD,Kanada,Almanya,fransa,Hollanda,Rusya gibi dünyanın birçok ülkesinde hastalıkların tedavisinde başarı ile uygulanmaktadır.2004 yılında Amerikan İlaç ve Gıda Dairesi sülük tedavisini akredite etmiş ve (Avrupa’daki gibi) sülüklerin eczanelerde satılmasına izin vermiştir. Almanya’da 300 ü aşkın hirudoterapi kliniği bulunmaktadır. Ülkemizde Sağlık Bakanlığının Geleneksel ve Tamamlayıcı tıp uygulaması olarak 2014 yılında çıkan yönetmelik ile sülük uygulamasının sertifikalı hekimlerce uygulanmasına izin verilmiştir.Son yıllarda dünyada en önemli tıbbi sülük ihraç eden ülkelerden birisi Türkiye’dir. Tıbbi sülükler zannedildiği gibi kirli kanı emerek tedavi yapmazlar. Tıbbi sülüklerin kan emme esnasında 100‟ün üstünde biyoaktif madde salgıladıkları bilimsel olarak kanıtlanmıştır.Bunlardan en çok bilineni mo-dern tıpta da kullanılan hirudindir. Hirudin pıhtılaşmayı engelleyen bir moleküldür. Hementin, egrins, decorsin, orgalase, piyatin yine sülük salyasında bulunan etkinliği kanıtlanmış moleküllerdendir. Bu biyoaktif salgıların; ağrı kesici(analjezik),ateş düşürücü (anti piretik), antibakteriyel ve bakteriostatik, antienflamatuar, vazodilatatör,kan basıncını düşürücü,antikoagülan ,hasarlı organ ve dokuların vasküler geçirgenliğini artırıcı ,hasar görmüş sinirleri tamir edici, kapiller ve venöz sirkülasyon bozukluklarını giderici, ödem çözücü özelliklerinin yanısıra hipoksiyi düzenleme,immün sistem direncini artırıcı özellikleri de başlıca bilinen etkileridir. Doğanın bize hediyesi olan bu minik kara doktorlar hakkında yapılan bilimsel çalışmalara her gün yenisi eklenmektedir ve hakkında kitaplar basılmaktadır. Dolaşım bozuklukları, varis ve varise bağlı ağrılar, osteoartrit, epikondilit, ağrı sülük tedavisinin özellikle başarılı olduğu durumlardır.
Çok eski çağlardan bu yana hastalıkların tedavisinde kullanılan tıbbi sülükler ile ilgili kayıtlar M.Ö. 3500 yı-lından daha eskidir. Mısırlı firavunların mezarları sülük resimleri içermekte, Antik Yunan ve Roma metinle-rinde sülükle tıbbi tedavi açıklamaları bulunmaktadır.Hatta İbn-i Sina‟nın 18.yy‟a kadar birçok Avrupa ülke-sinde okutulan Kanun-Fit-tıb adlı eserinde sülükler hakkında geniş bilgilere yer verilmiştir. Günümüzde tıbbi sülükler ABD,Kanada,Almanya,fransa,Hollanda,Rusya gibi dünyanın birçok ülkesinde hastalıkların tedavisinde başarı ile uygulanmaktadır.2004 yılında Amerikan İlaç ve Gıda Dairesi sülük tedavisini akredite etmiş ve (Avrupa’daki gibi) sülüklerin eczanelerde satılmasına izin vermiştir. Almanya’da 300 ü aşkın hirudoterapi kliniği bulunmaktadır. Ülkemizde Sağlık Bakanlığının Geleneksel ve Tamamlayıcı tıp uygulaması olarak 2014 yılında çıkan yönetmelik ile sülük uygulamasının sertifikalı hekimlerce uygulanmasına izin verilmiştir.Son yıllarda dünyada en önemli tıbbi sülük ihraç eden ülkelerden birisi Türkiye’dir. Tıbbi sülükler zannedildiği gibi kirli kanı emerek tedavi yapmazlar. Tıbbi sülüklerin kan emme esnasında 100‟ün üstünde biyoaktif madde salgıladıkları bilimsel olarak kanıtlanmıştır.Bunlardan en çok bilineni mo-dern tıpta da kullanılan hirudindir. Hirudin pıhtılaşmayı engelleyen bir moleküldür. Hementin, egrins, decorsin, orgalase, piyatin yine sülük salyasında bulunan etkinliği kanıtlanmış moleküllerdendir. Bu biyoaktif salgıların; ağrı kesici(analjezik),ateş düşürücü (anti piretik), antibakteriyel ve bakteriostatik, antienflamatuar, vazodilatatör,kan basıncını düşürücü,antikoagülan ,hasarlı organ ve dokuların vasküler geçirgenliğini artırıcı ,hasar görmüş sinirleri tamir edici, kapiller ve venöz sirkülasyon bozukluklarını giderici, ödem çözücü özelliklerinin yanısıra hipoksiyi düzenleme,immün sistem direncini artırıcı özellikleri de başlıca bilinen etkileridir. Doğanın bize hediyesi olan bu minik kara doktorlar hakkında yapılan bilimsel çalışmalara her gün yenisi eklenmektedir ve hakkında kitaplar basılmaktadır. Dolaşım bozuklukları, varis ve varise bağlı ağrılar, osteoartrit, epikondilit, ağrı sülük tedavisinin özellikle başarılı olduğu durumlardır.
