Çocuğunuz siber zorbalık mağduru olabilir mi?

Günümüzde ve özellikle de pandemi sürecinde teknoloji ve internet kullanımı yaygınlaşmakla birlikte vazgeçilmez bir unsur haline geldi. Çocuk ve ergenler sosyal izolasyon sürecinde yüz yüze iletişim kurmaktansa birbirleriyle bilgisayar, cep telefonu gibi teknolojik araçlarla daha çok iletişim kurar hale geldi. Sosyal medya platformları eğlence, sosyalleşme ve iletişim kurma gibi amaçlarla kullanılmasının yanında zorbalık davranışlarını beraberinde getirdi. Zorbalığın sanal ortamlara taşınmasıyla ortaya çıkan siber zorbalık, sosyal etkileşimin çevrimiçi olduğu her yerde olabilmektedir. Öğrencilerin %20’sinin hayatında en az bir kez siber zorbalık yaptığı, %54’ünün ise en az bir kez siber zorbalığına uğradığı bulunmuştur (Arıcak, 2009). Dolayısıyla siber zorbalık çocuk ve ergenlerin sanal ortamda karşılaştıkları en önemli risklerden biri olmaktadır.

Siber zorbalık nedir?
Siber zorbalık “elektronik zorbalık”, “sanal zorbalık” veya “çevrimiçi saldırganlık” olarak da adlandırılmaktadır. Siber zorbalık internet, dijital teknolojiler veya cep telefonu aracılığıyla sanal ortamda başkalarına zarar verme ya da kötü hissettirme amacıyla tehdit etme, iftira atma, taciz etme, aşağılama, korkutma, dışlama, eziyet etme veya rencide etme gibi düşmanca davranışların tümüne denir.

Siber zorbalık davranışları nelerdir?
• Sosyal ağlarda kişi hakkında onu küçük düşürecek dedikodu yaymak, uygunsuz içerik paylaşmak, kişinin özel hayatını yayınlamak, kişinin haberi ve rızası olmadan onun kişisel bilgilerini ve fotoğraflarını internette paylaşmak
• Başkasının adına sahte hesap açıp, onun kimliğine bürünmek veya kişiyle ilgili kişiyi karalayıcı, onur kırıcı içerikli sosyal medya hesapları açmak
• Whatsapp, SMS, e-posta gibi anlık sohbet programları ile kişiye alay edici, öfke dolu, kaba, cinsel taciz veya şiddet içeren mesajlar göndermek, sosyal ağlarda paylaşılan içeriklere devamlı olumsuz yorumlar yapmak.
Siber zorbalığa maruz kalan çocuklar depresyon, sosyal kaygı, içe kapanma, yalnızlık gerginlik, özgüvende düşüklük, üzüntü, umutsuzluk, iletişim kurmakta güçlük, arkadaş ve aile ilişkileri bozulması, akademik başarıda düşüklük, derslere karşı ilgisizlik, konsantrasyon düşüklüğü gibi bir çok problemler yaşayabilirler.

Çocuğunuz Siber Zorbalığa Maruz Kaldığında Neler Yapabilirsiniz?
Ebeveynler çocuklarıyla onlarla anlayışlı ve güven temelli ilişkiler kurmalı, yaşadığı zorbalık olayının kendileriyle paylaşmalarını teşvik etmelilerdir. Zorbalık kurbanı olmanın utanılacak bir şey olmadığını, ona her zaman destek olacağınızı anlatın, onun yanında olduğunuzu hissettirin ve onu rahatlatmaya çalışın. Başına gelen durumun çocuğunuzun hatası olmadığını belirterek onu çözüm sürecine dâhil edin. Çocuğunuzla siber zorbalığın ne olduğunu ve sonuçları hakkında konuşun. Ona yapılan zorbalığa karşılık vermemesi gerektiğini, karşılık verdiği takdirde bunun daha tehlikeli bir durum hale gelebileceğini anlatın. Yasaklayıcı önlemler yerine çocuğun yaşına uygun olarak bilinçli internet ve elektronik iletişim araçlarını nasıl kullanacakları hakkında onu bilgilendirin. Çocuğunuzun güvenli internet programını kullandığından emin olun. Ebeveynler çocuklarının internet dışında keyif aldığı etkinlikler planlayıp internet dışındaki yaşamlarını zenginleştirici aktiviteler yapabilirler. Ebeveynlerin çocuklarıyla daha anlamlı vakit geçirmeleri ve iletişim kurmaları siber zorbalığın riskini azaltacaktır. Yardıma ihtiyaç duyduğunuz zamanlarda uzmandan destek alabilirsiniz.

Uzman Klinik Psikolog Duygu Engin

psikologduyguengin@gmail.com
www.psikologduyguengin.com