Dul aylığı çalışma nedeniyle kesilmez

Toplumda sosyal sigorta uygulamaları konusunda yeterli bilgiye sahip olunmamasından ötürü hak kaybına uğrayanlara sıklıkla rastlamaktayız. Üzerinde çok fazla konuşulmayan ve bu nedenle de yararlanma imkanı olduğu halde faydalanmayanların çok olduğu sosyal sigorta kollarından biri de hiç kuşku yok ki ölüm sigortası. Yazımızda ölüm sigortasından yararlanmak için gerekli sigortalılık süresi ve prim gün şartlarına değinerek, münhasıran hataya açık olan dul aylığının kesilme koşullarına yakından bakacağız.
5510 sayılı Kanun; ölüm tarihi itibariyle en az 1800 gün sigortası olan yahut 4/A (eski SSK)’lılar için borçlanma hariç en az 5 yıldan beri sigortalı olup, toplam 900 gün primi bildirilmiş bulunanların yakınlarına ölüm aylığı bağlanabileceğini söyler. Yani ölenin yakınlarının aylığa hak kazanabilmesinin koşullarından biri sigortalının ölümü, diğeri ise ölüm tarihi itibariyle belirli prim ödeme gün sayısının tamamlanmasıdır. Ölüm dışında mahkeme kararı ile gaipliğine karar verilen sigortalının hak sahiplerine de yine ölüm sigortasından aylık bağlanır.
Elbette emekli aylığına hak kazanıp ölen sigortalılar için ayrıca belirli bir prim ödeme gün sayısı ile sigortalılık süresi aranmaz. Yani ölen sigortalı vefatından önce emekli olduysa veya malullük aylığı alıyorsa veya aylık almak için başvuru yapmış aylığa hak kazanmış fakat henüz işlemi tamamlanmamışsa, bu müteveffa sigortalıların hak sahiplerine aylık bağlanır. Hemen belirtelim ki 4/B (eski BAĞKUR)’luların vefat etmeleri durumunda yakınlarına aylık bağlanması için sigorta prim borçları bulunmamalıdır.
Ölüm aylığı, 5510 sayılı Kanundan kaynaklanan bir haktır dolayısıyla hak sahiplerinin Medeni kanun uyarınca redd-i miras yapmaları aylık almalarına engel olmaz. Fakat; kendisinden aylık bağlanacak sigortalıyı kasten öldüren, öldürmeye teşebbüs eden veya malul duruma getiren kişiler ile sigortalı tarafından ölüme bağlı bir tasarrufla mirasçılıktan çıkarılanlara ölüm aylığı ödenmez.
Sigortalının ölümü ile dul kalan eşe aylık bağlanabilmesi, ölüm tarihinde sigortalı ile Türk Medeni Kanununa uygun olarak evlilik ilişkisinin bulunmasına bağlıdır. Yani eşlerin dini nikahla evlenmiş olması ya da birlikte yaşamaları durumunda geride kalana maaş bağlanmaz. Ve son olarak toplumda yanlış bilinen bir konuyu net şekilde açıklığa kavuşturalım. Müteveffa sigortalının eşinin, çalışması veya emekli aylığı alması ölüm aylığı bağlanmasına engel oluşturmaz. Bu husus yalnızca bağlanılacak aylığın tutarında değişikliğe sebep olur. Daha doğru bir ifadeyle dul kalan eş çalışmıyor ve hak sahibi çocukta yoksa ölüm aylığı % 75 oranında bağlanırken, kişinin çalışmaya başlaması halinde maaş tamamen kesilmez ve fakat aylık bağlama oranı % 50'ye düşer.