İlk Dünya Haritasını Çizen Çanakkaleli Denizci Piri Reis

1465 Gelibolu’da doğmuştur. Asıl adı Muhiddin’dir. Hakkındaki bilgiler Kitab-ı Bahriye’de kendisiyle ilgili anlattıklarına dayanmaktadır. Amcası Kemal Reis ile birlikte kale ve sahiller olmak üzere neredeyse tüm Akdeniz’de korsanlık yaparken sonraki yıllarda devlet hizmetine girmiş ve büyük başarılarda kazanmıştır.
Sultan II. Bayezid tarafından devlet hizmetine çağrılmış amcasıyla birlikte İstanbul’a gelmiş, görevlendirildiği işlerde amcasıyla birlikte bulunmuştur. 1481’de Akdeniz’de korsanlık yapmaya başlayan Piri ve amcası Kemal Reis, 1491’den sonra Sicilya, Sardunya, Korsika adalarına ve Güney Fransa kıyılarına yapılan akınlara katıldılar. 1486’da Granada’nın Osmanlı Devleti’nden yardım istemesi üzerine, 1487 – 1493 yılları arasında, gemilerle Granadalı Müslümanları İspanya’dan Kuzey Afrika’ya taşımakla görevlendirildiler.
1499 – 1502 yıllarında Osmanlı Donanması’nın, Venedik Donanması’na karşı üstünlük sağlamaya çalıştığı deniz mücadelesinde, Osmanlı gemi komutanlığı görevini üstlenen Piri Reis, Akdeniz’de yaptığı seyirler sırasında gördüğü yerleri ve başından geçenleri, daha sonradan Kitab-ı Bahriye adıyla kaleme alacağı ve dünya denizciliğinin ilk kılavuz kitabı olma özelliğini taşıyacak olan kitabının taslağı olarak yazmıştır.
1511’de amcasının ölümünün ardından, bir süre için açık denizlere açılmayan ve Gelibolu’ya yerleşerek burada, 1513 tarihli ilk dünya haritasını çizen Piri Reis, bu haritasında Atlas Okyanusu, İber Yarımadası, Afrika’nın batısı ile yeni dünya Amerika’nın doğu kıyılarını kapsayan haritayı çizdi. Piri Reis bu haritayı, 1517’deki Mısır seferi sırasında, dönemin padişahı Yavuz Sultan Selim’e sundu.
Kanuni Sultan Süleyman döneminde, 1523’deki Rodos seferi sırasında da Osmanlı Donanması’nda yer almasının ardından, 1524’de Mısır seyrinde kılavuzluğunu yaptığı sadrazam Pargalı İbrahim Paşa’nın beğenisini kazanınca, 1526’da, yeniden düzenlediği Kitab-ı Bahriye’yi Kanuni’ye sunan Piri Reis’in, 1528’de çizdiği, bugün elimizde bulunan Kuzey Amerika haritasının da bir parçasını oluşturduğu, ilk haritadan daha büyük ölçekli ve gelişmiş olan ikinci haritası, teknik olarak döneminin en ileri örneğidir. Piri Reis seferin ardından, tuttuğu notlardan yararlanarak bahriye için bir kitap yapmak amacıyla Gelibolu’ya dönen Piri Reis, denizcilik notlarını, 1521’de, Kitab-ı Bahriye’de bir araya getirmişti. Gelibolu’da tuttuğu notlarını, Çanakkale’de Kilitbahir ve Çimenlik Kalelerinde kitap haline getirdiği bilinmektedir.
Barbaros Hayrettin Paşa’nın kurduğu donanmalara da katılmış, daha sonraki yıllarda ise kendi donanmasını kurmuştur. Portekizlilerin Aden’i alması üzerine, Süveyş’teki Osmanlı donanmasına kaptan olan atanan Piri Reis, 26 Şubat 1548’de Aden’i geri aldı. 1552’de önemli bir Portekiz üssü olan Maskat’ı ve ardından Kişm Adası’nı alarak Hürmüz Kalesi’ni kuşatan ve Portekizlilerin Basra Körfezi’ni kapatmak istedikleri haberini almasının ardından kuzeye yönelen Piri Reis, Katar Yarımadası’na ve Bahreyn Adası’na egemen oldu
Osmanlı donanmasında yaptığı son görev, Mısır Kaptanlığı olan Piri Reis, 1552’de çıktığı ikinci seferin sonunda durulan Basra’da körfezin Portekiz donanması tarafından kapatılması tehlikesine karşı asıl donanmasını Basra’da bırakarak üç kadırga ile yola çıkarak Kahire’ye gitmiştir. Ancak burada hoş karşılanmamış ve ordusunu savaş meydanında bırakıp kaçan bir kumandan olarak algılanmıştır.1554’te, Mısır Beylerbeyi Mehmet Paşa tarafından, hizmette kusur olduğu gerekçesiyle suçlanmasının ardından, Bir çok vezirini öldürten Kanuni Sultan Süleyman’ın emriyle Kahire’de idam edilen Piri Reis’inyaptığı haritanın nasıl hazırlandığı halen çözülememiş, çizdiği haritalarla dünyayı şaşkına uğratmıştır. Yeni keşfedilen pek az denizcinin gördüğü Amerika, bu günün teknolojisi ile uydularla zar zor saptanan özellikle, Antartika ve birçok dağ, dere, tepe özenle ve detaylı olarak devrine göre inanılmaz bir şekilde belirtilmiştir…
İlime ve bilime, daha çok önem verilmesi dileğiyle, hoş kalın, hoşça kalın.