MEDYA ÜZERİNDEN HİTABETE DAİR KISA BİR HATIRLAMA

Thomas Dewey, Amerika’nın en tanınmış demagoji ustasıydı. Almanya’da bu işin piri, Hitler’in propaganda bakanı Goebbels’di. Yayın araçları ile söylemleri onların zihin avlama silahlarıydı. Televizyonda hitabet deyince Kennedy ve Nixon atışması bir simgedir. Kennedy’nin başkanlığına yol açmıştır. Menderes’in plakları vardı (şu anda bende var), sonra Özal’ın “İcraatın İçinden” programları, Şevki Yılmaz’ın kasetleri.. Özel bir hitabet örneği olarak TİP’in radyo konuşmaları efsanedir. Bir Mehmet Ali Aybar, Can Yücel hele Çetin Altan’ın konuşmaları benim diyen adamın kafasına zikzak yaptırır. Hepsi kendi minvalinde etkiliydi. Ama bana kalırsa zor olan monolog değil dialogdur. Yani karşılıklı konuşma.

TV EKRANLARININ UNUTULMAZLARI VE MUHARREM ERKEK
Televizyonların unutulmaz tartışmaları var. Hüsamettin Çelebi’nin yönetiminde Özal-Calp tartışması. (köprüyü satarım) Mesela; Uğur Dündar yönetiminde Erdoğan-Baykal, Kılıçdaroğlu-Gökçek tartışması. Mesela son tahlilde İsmail Küçükkaya yönetiminde İmamoğlu-Yıldırım tartışması gibi. Lider dışı tartışmalarda da simge atışmalar var. İşte Muharrem Erkek ve Prof. Dr. Burhan Kuzu tartışması gibi. Bir avukatın, bir hukuk profesörüne, bir milletvekilinin Adalet Komisyonu Başkanına galebe çalmasıdır. Tartışma başarısıdır. Şimdi benim bir tarih hocası olarak İlber Ortaylı’yı (haddim değil) mat etmem gibi bişeydir. Yani efsanedir.

SON TV PROGRAMINDAN MUHARREM ERKEK’İN HİTABETİ
Önceki gün Muharrem Erkek, Fox Tv’de İsmail Küçükkaya’nın konuğu oldu. Şunu kabul edelim ki Küçükkaya’nın bir yayın tarzı var. Bana göre özeti; hızlı konuşmak, ani soru sormak, cevap arasına soru sıkıştırmak gibi. Yani moderatör zorlu. Bu sahada bakalım Erkek’ten neler kapabiliriz?

HIZ: TV Programının ezgisi/temposu olur mu? Bence olur. Mesela Küçükkaya’nın programı dinamik. Erkek’in konuşması da dinamik ve akıcı. Haliyle izleyiciye uygun.
KISA CÜMLELER: Ortalaması 4-9 kelime arası cümleler.
JEST VE MİMİK. Çok ölçülü. Mesela yzüde yaşatıyor.
KISA ESLER… Önemli konular sonrası susma. Çok başarılı.
HIZLI YANIT.. bu konuda hem birikim hem tecrübe var. Aslında bilindik sorular
SUNUCUYA KOMPLİMAN… bence gerek yok. Diğer konuk bunu sıklıkla kullandı. Ama bu seyircinin nazarında iyi etkili değil. Burda kompliman yapılacaksa halka yapılır. Popülizm demiyorum yalnız, kompliman.
TOPU KAP GOLÜ AT: moderatörün bahsettiği konudan ustaca sözü alıp hemen cevap vermesi harika.
HATIRLATMALAR.. ek gösterge, kaynağa atıf. Ana kaynağa dayanarak astıf. Mesela ek göstege.
İRONİ: markette zam diye marketi basıyorursunuz. Elektrikteki zam nedeniyle de elektirk idarelerini,
Marketleri basıyorlar. Ptt şubelerini mi basacaksınız, elektriğe zamn üstüne zam elektrik şirketlerini mi basacaksınız.
HATIRLATMALAR. Geçmişte söylemler, atıflar, bildiriler üzerinden hatırlatmalar.

OLUMSUZ/ ÖNERİ
DUYGU DAĞILIMI akp ye yönelik eleştirilerde mimikler daha güçlü iken, acı verici olaylarda daha hafif. Mesela “anneler babalar fedakarlıkla okutuyo iş bulamıyor” ile yönetemiyorlar, acz içindeler” gibi.

ORTAMDAN FAYDALANMAK: Çevrende argüman varsa kullan. Mesela burda bir zeytin ağacı vardı ki bundan neler türetilir. Mesela ordaki kitaplar.
KIYAFET: Cekete dikkat. Daha katlanmaz giysiler tercih.
EFENDİM: denmeli mi? Denmemeli. Nezaket cümlelere yedirilmeli. Ki zaten var.
EL KULLANIMI: yüz oranında el kullanımı yok. Elde birkaç hareket var. Oysa bu zenginleşmeli. Parmaklara hareket kabiliyeti verelim. Bazı şeyleri parmak ucuyla anlatalım.
MİKRO YALAN: 1:23 burna dokunma. Ele yüze burna dokunmayın. Mesela kadın konusu geçtiğinde orda önce siz, sonra iyi parti temsilcisi burnuna dokundu. Sakinleşme, yalanı örtme, içten olmamayı bastırma vb.
KALEM: kalem olmadığı zaman iki el. Daha fazla jest, elle daha çok tarif.
Görsel kullan: basit görünür görsel kullanmalı.