Osmanlı geleneğinde “mizaçlar”

Bu hafta biraz mizaçlar konusundan bahsetmek istiyorum. Şimdiye kadar üstünde durmadığım, detaylı düşünüp araştırmadığım bir konu aslında ama youtube da takip ettiğim bir kanalda (ezberbozan tv) konusu geçti ve dikkatimi çekti ve bende hemen araştırdım neler var neler yok diye. Kanalda Bütüncül Tıp Uzmanı Zeynep Işık Büyükbay konuk olarak bulunuyordu. Çok zarif ve bu alana çok odaklanmış oldukça donanımlı bir bayan. Üslubu, ses tonu, konuya hakimiyeti çok güzeldi ve bende de merak uyandırdığı için konuyu araştırmama vesile oldu.

Mizaçlar genel olarak dört kategoriye ayrılır:
1- Su (Balgami) grubu olanlar; bu grupta olanların bedenleri soğuk ve nemlidir.
2- Toprak (Sovdavi) grubu olanlar; bu grupta olanların bedenleri soğuk ve kurudur.
3- Ateş (Safravi) grubu olanlar; bu grupta olanların bedenleri sıcak ve kurudur.
4- Hava (Demevi) grubu olanlar; bu grupta olanların bedenleri sıcak ve nemlidir.

“Mizaç Nedir? İbni Sina’ nın El-Kanun Fit-Tıb eseri, Arapçadan diğer dillere çevirilerek yüzyıllarca batıdaki tığ fakültelerinde kaynak eser olarak okutulmuştur. Eserin Türkçeye çevirisi yeni tamamlanmıştır. –İbni Sina bu eserlerinde kendi tedavi ü-usullerini özellikle de mizacı anlatıyor. İ-bni Sina, Galen ve Hipokrat ve kadim tıp hekimleri hastalarını mizaç ilmi ile tedavi etmiştir. Bu ilme göre canlı, cansız her şey 4 ana unsurdan oluşur. Bunlar hava , su, ateş ve topraktır. Bu dört unsur canlı, cansız varlıkların mizacını belirler. Bu dört unsurun insan vücudundaki sıvılarda karşılığı ise hılt olarak isimlendirilir. Hava unsurunun karşılığı kan, su unsurunun karşılığı balgam, toprak unsurunun karşılığı sovda, ateş unsurunun karşılığı ise safradır. Buna göre demevi, balgami, safravi ve sovdavi olmak üzere 4 mizaç vardır. Mizaç ilmi sadece hekimler için değildir. Her meslek erbabını etrafındaki insanları daha iyi tanıması ve nasıl davranacağını bilmesi bakımından çok önemlidir. Nereye uygulanırsa cuk oturuyor. Mizaç teoremi ırklarda, mevsimlerde, iklimlerde her yerde mizaç ilmini görmek mümkün.”**

Ben genel itibariyle konuyu özet geçmek ama sizde bir merak duygusu uyandırmak istiyorum aslında. Mizaçlar gerçekten önemli bir konu ve bebeklikten itibaren mizacımızı belirleyebilirsek hayat bizim için daha netleşecek ve kolaylaşacaktır. Beslenme, yemek seçimi, ilgi alanları, meslek seçimi, yaşam şekli gibi birçok konuyu sahip olduğumuz mizaca göre seçebilirsek daha verimli ve güzel bir hayata sahip oluruz. Osmanlı geleneğinde bütün bunlar dikkate alınarak güzel tespitler yapılmış ve çocuklar (Enderun mektebi ve devşirme sistemi) bu şekilde yetiştirilmiştir. Başarının asıl kaynağı bilinçli yönlendirmeler olmuştur yani.

Sonuç olarak biz köklü bir geleneğe sahibiz. Bilgiyi çok uzaklarda ya da ille de batı kaynaklarında aramak yerine kendi öz kültürümüzde aradığımızda da cevaplara sahip olabiliyoruz. Dolayısıyla öncelikle kendi özümüze, kültürümüze odaklanmalı ve sahip çıkmalıyız. Çünkü çok değerli bilgilere sahibiz zaten. Bunları es geçmeden bu bilgileri alarak üstüne devam edebiliriz diye düşünüyorum…
Sevgiyle… Umutla… 😉

**zeynepbuyukbay.com adresinden alıntı yapılmıştır.