Türkiye'de yaşayan geçici koruma statüsündeki yabancıların (başta Suriyeliler olmak üzere) sağlık hizmetlerine erişim şartları değişti. 28 Kasım 2025 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile "Geçici Koruma Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik" yürürlüğe konuldu. Yeni düzenleme, sağlık hizmetlerinin finansmanında ve işleyişinde köklü değişiklikler içeriyor.
Muayene ve İlaçta "Katılım Payı" Zorunluluğu
Yeni yönetmeliğin en dikkat çeken maddesi, mali yükümlülükler oldu. Buna göre geçici koruma altındaki kişilerden, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından genel sağlık sigortalıları için belirlenen hükümlere göre katılım payı alınacak. Muayene ve reçete katılım payı olarak tahsil edilen bu tutarlar, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonuna aktarılacak.
Ödeme Gücü Olmayana "Önce Öde Sonra Al" Sistemi
Devlet, ödeme gücü olmayanlar için bir istisna tanımladı ancak süreci şarta bağladı. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile Göç İdaresi Başkanlığı'nın tespitiyle "ödeme gücü bulunmadığı" belirlenen sığınmacılar, ödedikleri katılım paylarını ancak talep etmeleri halinde sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıflarından geri alabilecekler.
Özel Hastanelere Doğrudan Başvuru Yasaklandı
1 Ocak 2026 tarihinden itibaren geçerli olacak bir diğer kritik değişiklik ise özel hastanelerle ilgili. Yönetmeliğe göre; geçici korunanlardan ödeme gücü bulunmadığı tespit edilenler, acil ve zorunlu haller dışında özel sağlık kuruluşlarına doğrudan başvuramayacak.
SGK'nın Karşılamadığı Tedavi Uygulanmayacak
Yeni dönemde kamu maliyesini korumak adına tedavi kapsamı da netleştirildi. Aşılar hariç olmak kaydıyla, ödeme gücü olmayan sığınmacılara, SGK tarafından bedeli karşılanmayan hiçbir sağlık hizmeti verilemeyecek. Ayrıca sağlık hizmet sunucularına ödenecek bedeller, SGK Sağlık Uygulama Tebliği (SUT) fiyatlarını geçemeyecek.
Bulaşıcı Hastalıklar ve Nüfus Planlaması
Yönetmelik, halk sağlığını korumaya yönelik tedbirleri de sıkılaştırdı. Buna göre:
1. Geçici korunanlara bulaşıcı hastalık riski taramaları ve aşılar yapılarak her türlü önlem alınacak.
2. Üreme sağlığı konusunda yetkili personel tarafından bilgilendirme yapılacak ve destek faaliyetleri yürütülecek.
3. Çocuklara yönelik aşılar ile engelliliği ve bebek/çocuk ölümlerini önlemek amacıyla ulusal taramalar yapılacak.
Ne Zaman Başlıyor?
Resmi Gazete'de yayımlanan bu yeni kararlar, hazırlık süreçlerinin tamamlanması amacıyla 1 Ocak 2026 tarihinde yürürlüğe girecek.
Sığınmacı Kime Denir? Suriyeli, Afgan ve Özbeklerin Statüsü Nedir?
Kamuoyunda sıklıkla birbirine karıştırılan "Mülteci", "Sığınmacı" ve "Geçici Koruma" kavramları, yasal olarak farklı statüleri ifade eder. Yeni yönetmelik değişikliğinin kimleri kapsadığını anlamak için bu ayrımlar önemlidir.
1. Geçici Koruma (Suriyeliler): Haberimize konu olan düzenleme, "Geçici Koruma" statüsündeki kişileri kapsamaktadır. Türkiye'de bu statü, kitlesel olarak sınırlarmıza gelen ve acil koruma ihtiyacı duyan Suriye vatandaşlarına verilmiştir. Dolayısıyla hastane ve katılım payı değişikliği doğrudan Suriyelileri ilgilendirmektedir.
2. Uluslararası Koruma (Afganlar ve Diğerleri): Afganistan, Irak veya İran gibi ülkelerden gelenler genellikle "Uluslararası Koruma Başvuru Sahibi" veya "Şartlı Mülteci" statüsünde değerlendirilir. Bu kişiler, Suriyelilere verilen "Geçici Koruma" kimliğinden farklı bir yasal sürece tabidir. Ancak kamuoyunda genel olarak hepsi için "sığınmacı" ifadesi kullanılır.
3. Düzenli Göçmenler (Özbekler, Türkmenler): Özbekistan, Türkmenistan veya Kırgızistan gibi ülkelerden gelenler genellikle Türkiye'de "İkamet İzni" (Turistik, Öğrenci veya Çalışma İzni) ile bulunurlar. Bu kişiler yasal yollarla ülkede bulunan "yabancı" statüsündedir ve sığınmacı/mülteci kategorisinde değerlendirilmezler. Genel Sağlık Sigortası (GSS) veya özel sigorta yaptırma zorunlulukları zaten bulunmaktadır.
Türkiye Neden Herkese "Mülteci" Demiyor?
Türkiye, 1951 Cenevre Sözleşmesi'ne "Coğrafi Çekince" ile taraf olmuştur. Buna göre Türkiye; sadece Avrupa'dan gelenlere tam "Mülteci" statüsü verir. Avrupa dışından (Suriye, Afganistan vb.) gelenlere ise "Şartlı Mülteci" veya "Geçici Koruma" statüsü tanınır.
Yorumlar
Kalan Karakter: