Türkiye'nin en verimli tarım arazilerinden biri olan Bursa'nın Karacabey Ovası, bu yıl beklenmedik bir karpuz kriziyle karşı karşıya. Geçen yıl salçalık domatesten zarar eden çiftçi, bu yıl ekim alanlarını 150 bin dekardan 90 bin dekara çekerek yerine karpuz ve mısır ekmişti. Ancak bu karar, aşırı ekiliş ve diğer bölgelerdeki hasat dönemleriyle çakışması nedeniyle fiyatları adeta dibe vurdurdu. Tarladan ilk çıktığında kilosu 70 kuruştan satılan Karacabey karpuzu, kısa sürede 30 kuruşa kadar geriledi. Bu durum, çiftçinin zaten zor olan ekonomik koşullarını daha da ağırlaştırdı.
Üretimde Dengesizlik, Fiyatta Uçurum
Karacabey Ziraat Odası 2. Başkanı Ramazan Düzen, yaşanan durumu "karpuzun kötü başladığı ve kötü gittiği" şeklinde özetledi. Düzen, özellikle alaca karpuz ekiminin bu yıl çok fazla olduğunu ve bu durumun fiyatların çökmesine yol açtığını belirtti. Üretimdeki bu dengesizlik, her yıl çiftçiyi farklı bir ürünle zarar etme döngüsüne sokuyor. Karpuz, salçalık domatesin zararını telafi etmek için ekilmişken, şimdi de kendi zararıyla çiftçiyi yeni bir çıkmaza sürüklüyor.
Ramazan Düzen, "Üretimde denge sağlanamadığı için çiftçilerimiz her yıl savruluyor. Zararını çıkarmaya çalıştıkça çırpınan çiftçi, giderek daha kötü duruma geliyor" diyerek, tarım politikalarında planlamanın ne kadar hayati olduğunu vurguladı. Tarım ve Orman Bakanlığı'nın ürün bazlı teşvikleri ve ekim alanlarının planlanması konusunda daha aktif rol alması gerektiği belirtiliyor. Aksi takdirde, çiftçinin belirsizlik içinde ekim yapmaya devam etmesi, hem üreticiyi hem de tüketiciyi mağdur ediyor.
Tarladan Markete 30 Kat Fiyat Farkı
Karacabey Ovası'ndaki 30 kuruşluk karpuz, sadece 70 kilometre uzaklıktaki Bursa merkezine ulaştığında fiyatını 30'a katlıyor. Bursa merkezindeki market ve pazarlarda aynı karpuzun kilosu 8,90 TL ile 11 TL arasında değişen fiyatlarla satışa sunuluyor. Tarlada kilosu bir lirayı bile bulamayan bir ürünün, aracılar, nakliye, depolama ve perakende kâr marjlarıyla birlikte bu denli yüksek bir fiyata ulaşması, tüketiciyi de isyan ettiriyor.
Bu durum, tarım ürünlerinin pazarlama ve lojistik zincirindeki büyük sorunları bir kez daha gözler önüne seriyor. Çiftçi ürününü düşük fiyata satarken, tüketici pahalıya almak zorunda kalıyor. Aradaki büyük fiyat farkı, aracılar ve tekelci piyasa koşulları tarafından belirleniyor. Tarladan sofraya uzanan bu süreçteki adaletsiz dağılım, hem üreticinin emeğinin karşılığını almasını engelliyor hem de tüketicinin bütçesini zorluyor.
Tüketici ve Üretici İçin Kalıcı Çözümler
Bu sorunun çözümü için hem üreticiyi koruyacak hem de tüketiciye makul fiyatlarla ürün ulaştıracak kalıcı çözümlerin bulunması gerekiyor. Tarım kooperatiflerinin güçlendirilmesi, hal yasasının yeniden düzenlenmesi ve dijital platformlar aracılığıyla çiftçinin ürününü doğrudan tüketiciye satabileceği kanalların oluşturulması gibi adımlar, bu fiyat uçurumunu azaltabilir. Aksi takdirde, her yıl farklı bir ürünün fiyatı çöküp, ardından tüketiciye yüksek fiyatla ulaşması döngüsü devam edecek.
Karacabey'deki karpuz krizi, Türkiye tarımının en temel sorunlarından birini bir kez daha gündeme taşıdı: Plansız üretim ve kontrolsüz pazar. Çiftçilerin emeği ve alın terinin karşılığını alması, tüketicilerin de makul fiyatlarla sağlıklı gıdaya erişimi, tarım politikalarının en önemli gündemi olmalıdır.
Yorumlar
Kalan Karakter: