Mustafa Çakır yazdı... Çanakkale’ye İlk Boğaz Köprüsünü Persler Yaptı

Çanakkale Boğazı’na yapılacak köprü, yıllardır gündemdeydi. Yapılsın mı, yapılmasın mı? Tartışmalar epeyce sürdü. Bazıları ihtiyaç olduğunu, bazıları ise vapurların sadece bayram günlerinde kuyruk olduğunu, köprü inşaatının çevreye zarar vereceğini, Çanakkale’nin doğal yapısını bozacağı ileri sürüyordu. Nihayet 18 Mart 2017’de temeli atıldı.
Proje yıllardır hazır idi ama karlı bir yatırım olmadığı için yabancı sermaye ilgi göstermiyordu. Devlet, ihale edilmeden 15 Euro+KDV olarak geçiş ücreti tespit edip, 45 bin geçiş garantisi verince, ilgi arttı. Yapılan ihaleyi Koreliler kazandı ve inşaat başladı.
Geçtiğimiz yıllarda köprü olayı yine gündeme gelmişti. Ben, İstanbul’da bir televizyon kanalının haber merkezinde muhabir olarak çalışıyordum. Konu Çanakkale olunca görevi bana verdiler, yıl 1993. Bir muhabir arkadaş ile televizyonun arabasıyla çok erken saatlerde yola çıktık. Birkaç saat sonra güneş doğup, şoförümüzün gözüne vurunca uykusu geldi. Direksiyona mecburen ben geçtim, sabah 7 gibi Eceabat’a geldik. Kahvaltı yapmak için bir lokantaya girdiğimizde, bir haftadır denizde olan balıkçılar, karaya çıkmış, o saatte rakı içiyorlardı. Bu durumu ekipteki arkadaşlara izah etmekte oldukça zorlandım.
Bu proje 1879 yılında Sultan Abdülhamid zamanında da gündeme gelmiş. Çanakkale Boğazı'nın en dar yerine kurulacak bin 500 metre uzunluğundaki metal köprüyle sadece Gelibolu Anadolu'ya bağlanacak, İstanbul ve İzmir de demiryolu üzerinden irtibatlandırılacaktı. Başbakanlık Osmanlı Arşivi'ndeki belgelere göre, Joseph Isella isimli mühendis, bölgede yaptığı saha araştırması yapmış ve belgeleri padişaha sunmuştu. Maliyeti 173 bin 940 kese altın oluyordu. 300 kese altına yakın gelir sağlanacak birkaç sene zarfında masraflar karşılanacaktı. Osmanlı'nın içinde bulunduğu iç ve dış karışıklıklar sebebiyle proje hayata geçirilemedi, rafa kaldırıldı.
Bu hayal hep sürdü ama buraya ilk köprüyü yapan Persler oldu. Heredot'un kitabı olan Polymnia'da, bu köprünün nasıl yapıldığı anlatılmaktadır. M.Ö. 480 yılında Pers imparatoru Xerxes Yunanistan'ı fethetmek amacıyla sefer düzenler. Askerlerini karşı kıtaya geçirip Yunanistan’a ulaşmak için, Persliler, 674 tane ahşap gemiyi yan yana bağlayarak bir köprü haline getirir. Gemileri birbirlerine tutturmak için ise keten kenevirinden yapılmış ipler kullanırlar. Daha sonra bu köprünün üzerinden atların ve insanların rahat geçebilmesi için enine uygun kalaslar döşeyerek üzerlerine toprak dökülür. Yanlarına da daha rahat geçilmesi için korkuluklar yaparlar. Bu köprünün üzerinden atlılar ve savaşa gidecek olan 1 milyon 700 bine yakın asker karşı yakaya geçer.
İşte Çanakkale’ye yapılan ilk boğaz köprüsü budur. Doğal dengemizin bozulmaması dileğiyle, hoş kalın hoşca kalın.