Çaka Bey'in Mezarı Çanakkale'de

Çaka Bey Türk denizcilik tarihinin ilk amiralidir. Anadolu’nun ve Ege’nin Türkleşmesinde çok önemli bir rol oynamıştır. Çanakkale’nin ilk Türk fatihidir.
Onun hayatını anlatmadan önce size bu yörede yaptıklarını anlatmak istiyorum. Çanakkale ve Ayvacık yöresini fethettikten sonra bakar ki buralarda Türk nüfus azınlıktadır. İzmir yöresindeki, Oğuzların Kayı Boyuna mensup yörükleri gemilere doldurarak buralara getirir. Söylene, söylene Kayalar olarak değişen o günkü ismi Kayılar olan köyün sahilinden, koyunları, keçileri ve inekleri ile karaya çıkarır. Buraya çıkan Kayı Boyu Yörükleri, 4 kola ayrılarak yeni konaklayacağı yerlere doğru göçe başlarlar. Yalı kolu, Kıran kolu, Dağ kolu ve Dere kolu adını alan bu göç yolundaki köyler hala bu isimle anılır. Yalı Ahmetçesi, Dağ Ahmetçesi gibi.
Çaka Bey, 1071'deki Malazgirt Meydan Muharebesi'nin hemen sonrasında Selçukluların Anadolu coğrafyasına yayıldıkları dönemde Selçuklu komutanı ve denizcisidir. Oğuzların Çavuldur boyundandır. İzmir merkezli bağımsız bir beylik kurmuştur. Anadolu'nun fethi sırasında Danişmend Gazi'nin komutanlarından biri olarak Malatya'da büyük başarılar göstermiştir. Daha sonra Kastamonu ve Bolu bölgelerinde savaşlar yaparak İzmir’e gelmiştir.
Gösterdiği başarılar neticesinde büyük bir üne kavuşan Çaka Bey 1078-1079 yılları arasında Bizans komutanlarından KabalikaAlexandros ile yaptığı savaşta yenilerek esir düştü. Alexandros, Çaka Bey'in cesaretine hayran oldu ve kendisini imparator Batanciates'in sarayına gönderdi. Çaka Bey'in davranışları imparatorun dikkatini çekti. Ona diğer esirlerinden farklı olarak özel haklar tanındı. Burada Homeros’un İlyada adlı meşhur eserini okuyacak kadar Yunanca öğrendi.
1081 yılında Bizans İmparatorluğu'nun başına I. Aleksios'un geçmesi üzerine Çaka Bey'in konumu sarsıldı. Çaka Bey saraydan kaçarak Ege sahillerine yerleşti. Burada Türkmenlerden oluşan bir ordu kurarak İzmir'i fethetti ve kendisine ait bağımsız bir Türk beyliği kurdu. Daha sonra İzmir limanında kırk gemiden oluşan bir donanma meydana getirdi. İlk ele geçirdiği şehir Foça’dır. Daha sonra sırasıyla Midilli ve Sakız adalarını ele geçirdi. Bu arada Bizans İmparatoru, donanmasını Çaka Bey’in üzerine yolladı. Tarihe Türklerin yaptığı ilk deniz muharebesi olarak geçen bu savaşı, Çaka Bey zaferle noktaladı. Bu tarihe "Koyun Adaları Deniz Savaşı" olarak geçti. Çaka Bey, büyük bir donanma meydana getirdi. Bazı önemli adaları, İzmir’den Çanakkale'ye kadar olan yerleri ve Bizans'ın Trakya kısmını ele geçirdi.
Çaka Bey’in amacı Trakya’yı ele geçirerek, İstanbul’u almaktır ve bunu ancak denizden gerçekleşebileceğini düşünür. Bu yolda epeyce ilerleme de gösterir. Ege kıyılarını Edremit’i ve Çanakkale boğazını hükmü altına alır. Peçeneklerle de anlaşarak durumunu güçlendirir. Selçuklu Sultan'ı Kılıç Arslan'a kızını verir ve onun desteğini de sağlar.Türk tarihlerinin adından pek az bahsettiği Çaka Bey’in yaptıklarını, Bizans İmparatoru AleksiosKomneos’un kızı Anna’nınyazdığı bir eserden öğrenmekteyiz.
Çanakkale’yi alarak İstanbul’a doğru ilerlemesi, Bizans İmparatorunu fena halde ürkütüyordu. Çaka Bey’i, kuvvetle değil de hile ile yok etmeyi tasarladı. Bunu gerçekleştirmek için de Kılıçaslan’la bir anlaşma yaptı. Anlaşmaya göre Selçuklular, Çaka Bey’in Marmara’ya doğru ilerlemesine mani olacaklardı.
Çevrilen oyunlardan haberi olmayan Çaka Bey, kuvvetleriyle durmadan Marmara sahillerinde ilerliyordu. Çanakkale (Abidos)’e kadar gelmişti. Halbuki bu bölgeler Selçuklu Sultanlığı hakimiyetinde bulunuyordu. Çaka Bey, aynı zamanda Selçuklular için de artık bir tehlike olmuştu. Birden bire karşısında Selçuklu ordularını gördü. Çaka Bey, I. Kılıçaslan’la boy ölçüşemezdi. Bunun için bir müzakereye girişti. Çaka Bey’in, Selçukluların Bizanslılarla gizli bir anlaşma yaptıklarından haberi yoktu. Serbestçe, damadının karargahına gitti. Bu günkü ‘’Özgürlük Parkı’’nınbulunduğu yerde olan Kılıçaslan’ın karargahında mükellef bir yemek verildi. Bu ziyafette yenilip içildiği esnada I. Kılıçaslan, beklenmedik bir şekilde, birden bire kılıcını çekerek kayınpederi Çaka Bey’e hücum etti ve onu öldürdü. Cesedini oralarda bir yere gömdürdü.
Ege bölgesinin ilk fatihlerinden olan Çaka Bey, böyle bir hilenin kurbanı olup öldüğü sırada tarih 1093 idi. Böylece, İzmir Beyliği kuruluşundan sadece 16 yıl sonra yıkılmış oldu. Şimdi üzerinde çay içip, boğazı seyrettiğimiz bu sayfiye mekanı, büyük bir kahramanın mezarını barındırıyor.
Güzel günler dileklerimle, hoş kalın, hoşça kalın.