Deprem ve Travma Sonrası Stres Bozukluğu

Travma kişiyi aşırı derecede korkutan, dehşete içinde bırakan, çaresiz hissettiren ve çoğu zaman beklenmedik şekilde gerçekleşen olay veya durumları isimlendirmek için kullanılır. Savaş, işkence, tecavüz, terör, cezaevi uygulamaları gibi insan eliyle bilerek oluşturulan durumlar; trafik/uçak/tren kazası, iş kazası ve yangın durumlar gibi insan eliyle kaza sonucu oluşan durumlar; deprem, yangın, sel gibi doğal afet durumları bizi travma sonrası stres bozukluğu yaşamamıza yol açabilir. Ancak şunu unutmamak gerekir ki kişilerin olaylara verdikleri tepkiler birbirinden farklıdır dolayısıyla kimi insan travma yaşayabilirken, kimi insan hiç etkilenmeyebilir.

Yaşadığımız deprem felaketi ülkemizde toplumsal bir travmaya yol açtı. Ancak deprem sadece depremi doğrudan yaşayanları değil; sosyal medya aracılığı yoluyla tanık olan herkesi de etkiledi. Deprem travmasını en çok depremi bizzat fiziksel olarak yaşayanlar ve yakınlarını kaybedenler etkilendi. Ancak deprem sadece fiziksel olarak yaşayanları değil; haberler, sosyal medya yoluyla sürece tanık olan herkesi etkileyerek ikincil travmatik etkilere yol açabilmektedir. Dolayısıyla depremi doğrudan yaşamasakta olayla ilgili detayları dinleyerek görüntüleri izleyerek olumsuz etkilenebiliriz.
Travmatik yaşantı sonrasında normal kabul edilen bazı tepkiler şunlardır:
Fiziksel tepkiler: Bulantı, baş ağrısı, bulantı, kas ağrısı, kalp çarpıntısı, yorgunluk, titreme, yeme ve uyku sorunları, sindirim sorunları
Bilişsel tepkiler: Hafıza ve dikkat sorunları, karar vermekte güçlük, olay anını aklından çıkaramama, olayı tekrar yaşantılama
Davranışsal tepkiler: Çabuk öfkelenme ve saldırganlık, ağlama, tedirginlik hali, alkol-madde kötüye kullanımı
Duygusal tepkiler: Kaygı,suçluluk hissetme, öfke, yoğun üzüntü ve çökkünlük, çaresizlik hissi,utanç.
Yaşanan bu tepkiler kişiden kişiye göre farklılık gösterdiği ve bu tepkilerin bir süre boyunca normal olduğu unutulmamalıdır.

Klinik Psikolog Duygu Engin
www.psikologduyguengin.com