Haller

Değerli Bakanımız Berat Albayrak açıkladı Türkiye karıştı. Hal yasası bir kez daha değişiyor. Komisyonculuk kalkıyor. İyi ama niye yapıldı bu açıklama? Domates fiyatları yüzünden. Pahalılık nereden kaynaklanıyor diye bir düşündü devlet büyüklerimiz ve hal suçlu bulundu.
Hallerin kuruluş amacı yetiştirici ile tüketiciyi buluşturmaktır. Çiftçi ürettiği ürünü en yüksek fiyatla elinden çıkarmak isterken tüketici de alacağı ürünü en düşük fiyatla edinmek ister her zaman. İşte bu dengeyi kurmak adına piyasa oluşturması için kurulmuştur haller. Burada halcilere komisyoncu denir. Çünkü hal sahipleri çiftçiler adına piyasa kurar ve mal satarlar. Bu satıştan yüzde yedi komisyon kesilir ve kalan satış tutarı çiftçiye verilir. Di…
2010 senesinde günümüzün iktidarı hal yasasını değiştirdi ve komisyonculara bir soru sordu. Komisyonculuğa devam mı edeceksiniz yoksa tüccar mı olacaksınız. Yüzde doksan oranında tüm Türkiye’de halci esnafının tercihi tüccarlık oldu. Yani neredeyse sekiz yıldır fiili olarak komisyonculuk bu ülkede zaten yok. Bunu yapan bu günkü iktidar. Şimdi aynı iktidar çözüm olarak komisyonculuğu kaldırmak sonucuna ulaşmış. Açıklamalar yapıp duruyor. İyide aslı nedir bu işin? Niçin yükseliyor sebze meyve fiyatları?
Cevabı basit tabi ki; üretim maliyetlerinin artması, üretilen ürünlerin üreticiyi memnun eden satış fiyatlarına ulaşmaması ve sonucunda da çiftçinin üretimi terk etmesi. Yani en basit kural. Arz talep dengesi kurulamaması. Ülke nüfusunun tüketeceği ürünü üretemezseniz fiyata razı gelirsiniz. Bunda suçlu aramaya gerek yok. Suç yok ortada. Ürün olmayınca suç nereden olsun.
Ülkemizin acilen üretim hamlesine, sanayi hamlesine, kalkınma hamlesine ihtiyacı var. Mevcutlarla oynamak ancak oyalanmak olur ki bu güne dek de böyle oldu. Artık ekonominin düzelmesi için gerçekçi adımlar atılmalı. Hallerin yüksek sebze fiyatlarına etkisi olmadığını yapılacak kısa bir araştırma gösterecektir.
Sebze ve meyve halleri çiftçi için olmazsa olmaz kuruluşlardır. Ürün kalitesi ve rekolte artırımı için çalışma yapması gereken çiftçi finans sağlama ve ürün pazarlama konularında rahatlatılmalıdır ki haller de bunu sağlar. Mevcut yasal düzenlemeler ile sağlanmış bu yapı yapılan açıklamalar ile sallanmaktadır ve bu sallantı özellikle üreticiyi tedirgin etmektedir. Üreticinin hallere ulaşamadığı noktalarda ezildiği gerçeğinin görülerek mevcut hallerin her üreticiye cevap verebilecek yapıya kavuşturulması hedef alınmalıyken bu yapılan anlamsız açıklamalar ile ne yapılmak istenir anlamak mümkün değildir.
Ülkemiz gerçeklerini görmeden çözüm üretmek çabası her zaman olduğu gibi sonuçsuz kalacaktır.