Merhaba sevgili okurlar, nasılsınız? Bugün sizinle ‘Allah iki nimeti bir arada vermez.’ Temalı bir kavram hakkında konuşmak istiyorum: sıfır toplamlı düşünme önyargısı. Sıfır toplamlı düşünme, durumları bir kişinin kazancının diğerinin kaybı olacağı sıfır toplamlı oyunlar olarak algılar. Terim oyun teorisinden türetilmiştir. Bununla birlikte, oyun teorisi kavramından farklı olarak, sıfır toplamlı düşünme, psikolojik bir yapıya, yani kişinin bir duruma ilişkin öznel yorumuna işaret eder. Sıfır toplamlı düşünme, “kazancınız benim kaybımdır” veya “kaybınız benim kazancımdır” şeklinde ifade edilir. Rozycka-Tran vd. (2015) sıfır toplamlı düşünceyi şu şekilde tanımlamıştır: Toplumsal ilişkilerin antagonistik(karşıtlık, düşmanlık) doğası hakkında, bir toplumdaki veya kültürdeki insanlar tarafından paylaşılan ve dünyada sınırlı miktarda mal varlığı olduğu, bir kişinin kazanmasının diğerlerini kaybeden yaptığı veya bunun tersi olduğu şeklindeki örtük varsayıma dayanan genel bir inanç sistemidir.
Sıfır toplamlı önyargı, sıfır toplamlı düşünceye yönelik bilişsel bir önyargıdır; İnsanların, durum böyle olmasa bile bir durumun sıfır toplam olduğunu sezgisel olarak yargılama eğilimidir. Bu tür yanılgılar başka yanlış yargılara ve kötü kararlara neden olabilir.
Sıfır toplamlı önyargımızın kaynağı nedir?
Sıfır toplamlı düşünmenin insan psikolojisinin kalıcı bir özelliği olduğunu gösteren hiçbir kanıt yoktur. Sıfır toplamlı düşünme, hem yakın hem de nihai nedenlerin sonucudur. Nihai nedensellik açısından, sıfır toplamlı düşünme, insan evriminin bir mirası olabilir. Eş, statü ve yiyecek gibi kaynakların sürekli olarak kıt olduğu atalardan kalma insanların ortamında kaynak rekabetini kolaylaştıran psikolojik bir adaptasyon olduğu anlaşılabilir.
Yakın nedenler açısından, sıfır toplamlı düşünme, bireylerin kendi yaşamları içindeki gelişimsel geçmişini ifade eder. Bireylerin kaynak tahsisleri ile sahip olduğu deneyimleri, hem de onların inançlarını belirli durumlar hakkında veya bunların genel olarak dünya hakkındaki inançları.
Bireyler, bir durumun sıfır toplamlı olduğunu düşündüklerinde, başkalarına karşı rekabetçi veya daha az iş birlikçi hareket etme olasılıkları daha yüksek olacaktır çünkü diğerlerini rekabetçi bir tehdit olarak göreceklerdir. Örneğin, öğrenciler bir eğri üzerinde derecelendirildiklerini düşündüklerinde -notların dağılımını sıfır toplam yapan bir derecelendirme şeması- statü açısından kendilerine yakın olan bir akranına yardım sağlama olasılıkları daha düşük olacaktır, çünkü bu akran kazancı kendi kayıpları olabilir.
Belirli türden ödünleşimler veya problemler sıklıkla birbiriyle ilişkilendirilme eğilimindedir ve bu da insanların, var olmadıkları durumlarda bile var olduklarını varsaymalarına neden olabilir. Örneğin, insanların bir elektrikli cihazdaki üstün performansın, cihazın zayıf pil ömrüne sahip olmasını gerektirdiğini varsaymalarına neden olabilir, çünkü iki özellik genellikle birbiriyle ilişkilidir.
Bazı durumlarda, insanlar geçmişte aslında sıfır toplamlı olan benzer durumlara maruz kaldıkları için yanlışlıkla belirli bir durumun sıfır toplamlı olduğunu varsayarlar. Bireyler toplumda işler gibi kaynaklar için de sıfır toplamlı bir rekabet olduğunu algıladıklarında, göçmenlik yanlısı tutumları değişebilir çünkü göçmenler zaten sınırlı olan kaynakları tüketecektir.
İnsanlar arasındaki etkileşimler söz konusu olduğunda, diğer insanların bakış açısını görememek, insanların çeşitli durumlarda sıfır toplamlı önyargı göstermesine de neden olabilir. Örneğin, insanlar bir şeyin ticaretini yaptığında, her biri ticareti farklı nedenlerle faydalı olarak görebilir. Farklı insanların harekete geçmek için farklı nedenleri olabileceğini görmemek, her ikisinin de tamamen aynı faktörler tarafından motive edilmesi gerektiği gibi yanlış bir varsayıma yol açabilir, bu da değiş tokuşun doğası gereği sıfır toplamlı olma olasılığını çok daha yüksek hale getirir.
Sıfır toplamlı düşünceden etkilenme olasılığınızı azaltmak için yapabileceğiniz birkaç şey var. Bu önyargıyı azaltmanın ilk adımı, onu deneyimleyebileceğiniz durumları belirlemektir. Bu tür durumları belirledikten sonra, onları değerlendirmeye çalışın ve gerçekten sıfır toplamlı olup olmadıklarını belirleyin.
Sıfır toplamlı önyargıdan uzak sevgiyle kalın...
YAZARLAR
07 Ocak 2022 - 09:19
İkimiz de sevinebiliriz
Merhaba sevgili okurlar, nasılsınız? Bugün sizinle ‘Allah iki nimeti bir arada vermez
YAZARLAR
07 Ocak 2022 - 09:19
İlginizi Çekebilir