Suikasta kurban giden bir lider

Türkiye’de ilk kez Vakıf Bank Kültür Yayınları’ndan çıkan “Tolstoy Gandhi Mektuplaşmaları”nda, düşünce tarihine yön veren iki önemli ismin fikir ayrılıkları ile uzlaşımları mektuplarla ortaya serildi.
Şiddet karşıtı görüşleri ve eylemleriyle dünya düşünce tarihine altın harflerle kazınan Rus yazar Lev Nikolayeviç Tolstoy ile Hindistan’ın ruhani lideri Mahatma Gandhi, 20. yüzyılın ilk yıllarında mektuplaşmaya başladı. Kötülük karşısında ahlaki mükemmeliyetçilikten taviz verilmeden nasıl mücadele edilebileceği bu yazışmalarda detaylandırıldı. Vakıf Bank Kültür Yayınları’nın (VBKY) yayımladığı “Tolstoy Gandhi Mektuplaşmaları” isimli kitapta iki fikir adamının mektupları, faaliyetleri, hayatlarından önemli kesitler ve düşünceleri aktarılıyor.
Türkiye’de ilk kez okura sunulan kitapta ayrıca Tolstoy’un ‘Bir Hindu’ya Mektup’u, Gandhi’nin kurduğu Tolstoy Çiftliği’nin ayrıntıları ve Tolstoy’un IndianOpinion Gazetesi’nde yayımlanan Vefat İlanı yer alıyor.
30 Ocak 1948’de suikasta uğrayarak yaşamını yitiren Gandhi, hayatı boyunca sömürü düzenine karşı başkaldırdı ve vatandaşlık haklarını savundu. Gandhi, düşüncelerinden çok etkilendiği Tolstoy’a ise ilk defa 1909’un Ekim ayında yazdı. Ancak bu mektubu yazmasının nedeni felsefe konuşmak, İngiltere’nin o yıllarda her açıdan etkisi altına aldığı Hindistan’ın durumunu tartışmak veya siyasi herhangi bir gerginliği masaya yatırmak değil!
Gandhi’nin mektubunun amacı; o sıralar eserleriyle Avrupa’nın en çok konuştuğu yazar Tolstoy’un Hintli bir devrimciye kaleme aldığı, Hindistan’ın özgürlüğe kavuşması adına tek yolun şiddeti tamamen reddedip sevginin yasasını kabul etmek olduğunu öğütleyen mektubunu tercüme ettirmek. Ve yayımlanması hususunda iznini istemek. Bu mektubun 20 bin kopyasını bastıran Gandhi, sonraki süreçte Tolstoy Çiftliği’ni de kuruyor. Kitapta bu ayrıntılar satırlarda yer ediniyor.
Mektuplar aracılığıyla birbirlerine görüşlerini anlatmaya devam eden Tolstoy ile Gandhi’nin konuşmalarının ortak noktasında “sevgi” temel alınıyor. Şiddetin her türlüsüne karşı çıkılarak kötülük karşısında şiddetsiz direniş savunuluyor. Ancak iki fikir adamının üslupları farklı. Kitapta, “Gandhi, Tolstoy’dan hem devlet ve ulusa dair olumlayıcı tavrıyla hem de kötülüğe karşı faal olarak direnilmesi gerektiğine dair inancıyla ayrılıyordu” deniliyor.
Gandhi şiddetsiz eylemi devlet politikalarını değiştirmenin bir yolu olarak görüyor. Tolstoy, her açıdan ve her şeye karşı direnilmemesini, cebre dayalı tüm eylemlerin yasaklanması gerektiğini söylüyor, inancın temelinde Sevgi Yasası’nın olduğunu belirtiyor. İki isim de ırkçılık ile zorbalığa, silah satıcılarına, zenginliğe ve sömürü düzenine karşı çıktığını açıkça dile getiriyor.
“Tolstoy Gandhi Mektuplaşmaları”, gerek içeriği gerekse de iki düşünce insanının saptamalarını yalın bir dille okura ulaştırması açısından önemli bir eser. Kitabı okurken Tolstoy ile Gandhi’nin yaşadıkları yıllarda hangi zorluklara göğüs gerdiklerini öğrenecek, ahlaki mükemmeliyetçiliğin detaylarına ulaşacaksınız.