Yurt dışında yaşayanlar isteğe bağlı sigortalı olabilir mi?

5510 sayılı Kanun’a göre 4/a yani eski SSK kapsamında sigortalı olmanın koşullarından biri hizmet akdi ile işveren tarafından çalıştırılmaktır. Özellikle son dönemlerde sıkça karşılaşılan bir durum olan ve bazı kişilerin fiilen çalışmadıkları halde sahte olarak sigortalı gösterilmelerinin engellenebilmesi için SGK bir takım ek düzenlemeleri hayat geçirmektedir. Bu düzenlemelerden biri olan ve ulusal basına da yansıyan haberleregörefiili çalışmaya dayanmayan sahte sigortalılığa istinaden Sosyal Güvenlik Denetmenlerince yapılan tespitlerle, SGK’nın milyar liralarla ifade edilen tutarlarda dolandırılmasının önüne geçilmiştir.

SGK’nın getirdiği yeni tedbirler ışığında denetmen raporuna ihtiyaç olmaksızın bazı sigortalılık süreleri iptal edilmektedir. Söz gelimi, 4/a yani eski SSK kapsamında sigortalı bildirimi yapıldığı dönemde sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmış ülkelerde de sigortalı olarak çalışanlarınSSK hizmetleri denetmen raporu olmadan doğrudan iptal edilebilecektir. Elbette, gazetecilik gibiişlerle iştigal eden ve işlerini belirli bir yere bağlı olmadan yapmaları mümkün olan sigortalıların adreslerinin yurt dışında bulunmasının bir önemi yoktur. Bunun yanında sigortalıların sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmış ülkelerde geçici görevli olarak çalışmaları mümkündür. SGK tarafından doğrudan hizmet iptaline konu edilen sigortalılıklardan biri de “İsteğe Bağlı Sigorta” bildirimleridir.

Türkiye'de ikamet edenler ile Türkiye’de ikamet etmekte iken sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerdeki 18 yaşını doldurmuş olan Türk vatandaşlarından;zorunlu sigortalı olmayı gerektirecek şekilde çalışmayanlar ilemalullük ve yaşlılık aylığı almayanlaristeğe bağlı sigortaya başvurabilirler.İlk defa isteğe bağlı sigortalı olmak isteyenlerin örneği Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği ekinde yer alan “İsteğe Bağlı Sigorta Giriş Bildirgesi” ile ikametgahlarının bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüklerine/sosyal güvenlik merkezlerine başvurmaları gerekmektedir.Tekrar isteğe bağlı sigortalı olmak isteyen sigortalıların ise talep dilekçesi ile müracaatları yeterli olacaktır.
Müracaatın SGK kayıtlarına intikal ettiği tarihi takip eden günden itibaren başlayan İsteğe bağlı sigortalılıkta prim tutarı sigortalı tarafından, sigorta primi prime esas kazancın alt sınırı ile üst sınırı arasında, belirlenir ve bu tutarprime esas belirlenen aylık kazancın % 32'sidir.

İsteğe bağlı sigortalılığını sona ermesi sigortalının talebi üzerine, primi ödenmiş son günü takip eden günden itibaren gerçekleşir. Koşulları sağlayan sigortalıların ise, aylığa hak kazanmış olmak şartıyla talep tarihinden itibaren isteğe bağlı sigortalılıkları sona erer.
Türkiye’de ikamet etmekte iken ikametini yurt dışından ülkemizde isteğe bağlı sigortaya prim ödemenin mümkün olduğu Fransa, İngiltere, İsveç ve İsviçre hariç olmak üzere diğer sözleşmeli ülkelere taşıyanların isteğe bağlı sigortalılığı ikametin yurt dışına taşındığı tarihten itibaren sona erecektir. Ancak isteğe bağlı sigortalılık, “Türkiye’de ikamet etmekte iken ikametini uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelere taşıyanların isteğe bağlı sigortalılıkları sigortalının aksine bir talebi olmadığı sürece devam ettirilecektir.