Mükemmeliyetçiliği her şeyin kusursuz olmasını istemek ve kusursuz olmaya çalışmak olarak tanımlayabiliriz. Bu kişiler ulaşılması güç yüksek hedefler koyduğundan bu hedeflere ulaşmakta yoğun endişe yaşar. Hedefe ulaşma sürecinde ise hiçbir şekilde hata yapmaması gerektiğine inandığından karşılaşılan her küçük bir engelde kendisini en kötü şekilde eleştirmeye veya cezalandırmaya meyillidir. Mükemmeliyetçi kişiler çoğunlukla “Bu işten tam puan almalıyım. Alamazsam ben yetersizim ve başarısız biriyim.”, “Ne yaparsam yapayım yeterince iyi değilim”, “Eğer hata yaparsam kusurluyum demektir.” gibi olumsuz düşüncelere sahip oldukları için kendilerinden ve yaptıklarından sürekli kuşku duyup, kaygı içinde yaşarlar. Genellikle sergilediği davranışlarının ve kendilerinden beklentilerinin abartılı olduğunun farkında değildir. Kendilerine hata payı bırakmamalarından dolayı üstlerine ayrı bir yük alır. Bu durum zamanla yıpranmalarına neden olur ve kendilerine zarar verdiklerini farkına varmazlar.
Mükemmeliyetçi kişiler yaptığı herhangi bir iş eğer mükemmel değilse onlar için bir anlamı yoktur. Performansları tam anlamıyla kusursuz değilse kendilerini başarısız olarak değerlendir. Başarısız olduğunda performansının değil, kendisinin kötü olduğuna inanır ve kendisinden utanç duyar. Kendi hatalarını ve başarısızlığını kabul etmekte zorlanırlar. Hata yaptığında kendisine aşırı yüklenir. Bununla birlikte başarısızlık korkusu vardır. En ufak engelde yoğun suçluluk, utanç, kaygı, yetersizlik duyguları yaşayabilir. Bu durum özgüveni ve özsaygısı azaltabilir. Yaşadığı olumsuzlukları büyüterek yalnızca olumsuz ayrıntılara odaklanır. Bu süreçteki olumlu olayları dikkate almayıp, onları yok sayar. Kendilerini sürekli baskı ve stres altında hisseder. Yapılan eleştirileri genellikle kişisel saldırı olarak algılar ve çok tepkisel davranır. Genellikle “Sevilmem için hiç hata yapmamam gerekir”, “İnsan bir işi iyi yapamıyorsa hiç yapmasın daha iyi”,” Bir işte tamamen başarısız olmak ile yarı yarıya başarısız olmak arasında bir fark yoktur” gibi çok katı inançları ve inançları vardır. Mükemmeliyetçi kişiler en iyiye odaklanma nedeniyle işleri zamanında bitirme sorunu yaşayabilir.
Klinik Psikolog Duygu Engin
www.psikologduyguengin.com