Merhaba Sevgili Okur,
Son zamanlarda adını sıkça duyduğumuz “etkileşimli okumak” ifadesini ele alalım istedim bu hafta. Aslında “okumak” kavramını hayatımızda yer edindirmeye çalışırken “nereden çıktı bu etkileşimli okumak” diyebilirsiniz. Ama tam da bu noktada kitaplara hayatımızda yer açmak açısından aslında çokça değerli olan bir kavram diyebiliriz.
Dikkati dağıtan birçok etkenin olduğu günümüzde kitapların ikinci plana atıldığı, sosyal mecralarda resimlere dahi bakmadan geçip sadece kısa kısa videoların hayatımızda yer kapladığı süreçlerde neler yapmalıyız da kitaplara hayatımızda yer vermeliyiz kısmı detaylıca düşünülmesi ve üzerine çalışılması gereken bir hal aldı. Bu noktada da hayatımıza kitapları daha etkin kılan, interaktif kullanıma dayalı etkileşimli okuma etkinlikleri girdi.
Etkileşimli kitap okuma yöntemi ile aslında bir kitabı daha derinden inceleme fırsatı, karakterleri, olayları sorgulama ve üzerine sohbet etme imkanları sağlarız. Bu durum çocuğun kitapla daha kuvvetli bağlar kurmasına ve kitaplara olan ilgisinin artmasına sebep olur ki bu da yapmak istediğimiz şeydir zaten.
Etkileşimli okuma yöntemi ile durup “peki, sen olsan ne yapardın?” sorusuyla çocuğu düşündürmek,” sence kitabın karakteri neden böyle davranmış olabilir “diye sorularak duygulara ve empati kurmaya yönelik çalışmalar yapılabilir.
Akademik araştırmalar incelendiğinde yapılan araştırmalardan birinde yirmi dört aylık çocuklara anneleri ve babaları tarafından yapılan etkileşimli okuma etkinlikleri sonrası çocuklarda daha az problemli davranışlar gözlendiği ve ilgi-odak sürelerinin uzadığı sonuçlarına ulaşılmıştır. Okul öncesi dönem çocuklarda yapılan bu tarz çalışmalar ses farkındalıklarını arttırdığı için erken okuryazarlık becerilerinin gelişimine de katkı sağlamaktadır.
Etkileşimli okuma yöntemleri ile bir kitabı birden fazla kere okuyabilir ve kitabı farklı farklı açılardan çocuğa sunma imkanı bulabilirsiniz.
Etkileşimli kitap okuma yönteminde uygulanan temel üç prensip bulunur: Çocuğu sürece dahil etmek, çocuktan geri bildirim almak için sorular yönlendirmek ve kitap okuma tarzında çocukların dil becerilerini geliştirecek yönde okumaya çalışmaktır. Yapılanların tüm ortak amacı çocuğu pasif dinleyici konumundan alıp aktif okur konumuna getirip kitapla kuvvetli bağ kurmasını sağlamaktır.
Etkileşimli kitap okuma yaparken hikâye ya da öykü bir anda kesilip çocuktan tamamlaması istenebilir, olaylar ve karakterler hakkında ara ara sorular sorulabilir, resimler üzerinden gidilerek açık uçlu sorularla çocuğun hikâyeyi yönlendirmesi istenebilir, kelime bilgisi, dil becerileri gelişmesi için terimsel ne, neden, nasıl soruları üzerine konuşulabilir ve “sen olsaydın ne yapardın?” diye sorularak çocuğun hikaye ya da öykü ile kendi yaşamı arasında bağ kurması istenerek derinleşmesi sağlanabilir. Tüm bu uygulamalar ile kitapların çocuğun hayatında yer edinme süreci daha kalıcı olacaktır.
Etkileşimli okuma etkinliklerinde daha özgür ve esnek hareket edebilmek adına sessiz kitaplar ilk adım olarak tercih edilebilir. Bu anlamda bu haftaya özgü tavsiye niteliğinde önerebileceğim sessiz kitaplar Bambu Yayınlarından çıkan Dev kitabı, Beyaz Balina Yayınlarından çıkan Haydi Uykuya kitapları olabilir.
Etkileşim içerisinde hayatınızda kitaplara yer açmanız dileğiyle.
Sevgilerimle,
Çocuk Kitabı Yazarı Işık SARAÇ